Ngày 8.1, đại diện Viện KSND TP.Hà Nội đề nghị mức án đối với 38 bị cáo trong vụ án liên quan Công ty CP công nghệ Việt Á (Công ty Việt Á), Bộ Y tế, Bộ KH-CN và một số địa phương.

BỊ CÁO Phan Quốc Việt BỊ ĐỀ NGHỊ ÁN KỊCH KHUNG

Về trách nhiệm hình sự, đại diện Viện KSND TP.Hà Nội (VKS) đề nghị tuyên phạt bị cáo Phan Quốc Việt, Tổng giám đốc Công ty Việt Á, 30 năm tù; bị cáo Vũ Đình Hiệp, Phó tổng giám đốc Công ty Việt Á, 16 - 18 năm tù, cùng về 2 tội đưa hối lộ và vi phạm quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.

6 cựu quan chức bị truy tố tội nhận hối lộ, nhưng không ai bị đề nghị mức án đến chung thân hoặc tử hình. Trong đó, với cáo buộc nhận hối lộ nhiều nhất là 2,25 triệu USD, bị cáo Nguyễn Thanh Long, cựu Bộ trưởng Bộ Y tế, bị đề nghị mức án 19 - 20 năm tù. Bị cáo Phạm Duy Tuyến, cựu Giám đốc Trung tâm kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh Hải Dương, bị cáo buộc nhận hối lộ 27 tỉ đồng, bị đề nghị mức án 13 - 14 năm tù.

TRẦN PHAN

4 người còn lại gồm: bị cáo Trịnh Thanh Hùng, cựu Phó vụ trưởng Vụ KH-CN Các ngành kinh tế - kỹ thuật, Bộ KH-CN, bị đề nghị 14 - 15 năm tù; bị cáo Nguyễn Huỳnh, cựu thư ký của bị cáo Nguyễn Thanh Long, bị đề nghị 9 - 10 năm tù; bị cáo Nguyễn Minh Tuấn, cựu Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và công trình y tế (Bộ Y tế), và bị cáo Nguyễn Nam Liên, cựu Vụ trưởng Vụ Kế hoạch tài chính (Bộ Y tế), cùng bị đề nghị mức án 8 - 9 năm tù.

Vụ án còn có 3 người bị truy tố tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Trong đó, bị cáo Nguyễn Văn Trịnh, cựu Trợ lý Phó thủ tướng, bị đề nghị mức án 7 - 8 năm tù; bị cáo Phạm Xuân Thăng, cựu Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương và bị cáo Phạm Mạnh Cường, cựu Giám đốc Sở Y tế tỉnh Hải Dương, cùng bị đề nghị mức án 5 - 6 năm tù.

2 người bị truy tố tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí, gồm bị cáo Chu Ngọc Anh, cựu Bộ trưởng Bộ KH-CN; và bị cáo Phạm Công Tạc, cựu Thứ trưởng Bộ KH-CN; cùng bị đề nghị mức án 3 - 4 năm tù.

TRẦN PHAN

25 bị cáo còn lại là nhân viên Công ty Việt Á và cán bộ, nhân viên y tế một số địa phương, bị đề nghị mức án thấp nhất 24 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, cao nhất đến 7 năm tù, về một trong các tội đưa hối lộ, vi phạm quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng hoặc lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi.

Về trách nhiệm dân sự, đại diện VKS đề nghị tòa buộc Công ty Việt Á và bị cáo Phan Quốc Việt nộp khắc phục toàn bộ hậu quả vụ án, sau khi khấu trừ phần các bị cáo khác đã nộp lại tiền hối lộ, tiền cảm ơn, chiết khấu phần trăm mua bán kit test.

Cơ quan công tố ghi nhận tổng số tiền các bị cáo đã tự nguyện nộp khắc phục với tổng cộng hơn 77 tỉ đồng và 2,65 triệu USD. Trong đó, bị cáo Phan Quốc Việt nộp 200 triệu đồng và có đơn xin dùng toàn bộ tài sản đang bị kê biên, tạm giữ để khắc phục hậu quả. Bị cáo Nguyễn Thanh Long nộp 2,25 triệu USD, bị cáo Phạm Duy Tuyến nộp hơn 13 tỉ đồng, bị cáo Nguyễn Minh Tuấn nộp 300.000 USD, bị cáo Trịnh Thanh Hùng nộp 8 tỉ đồng và 8 sổ tiết kiệm trị giá 4 tỉ đồng…

Điển hình lợi ích nhóm, gây suy giảm lòng tin của nhân dân

Theo cáo buộc, đầu năm 2020, dịch Covid-19 bùng phát tại Trung Quốc rồi lây lan sang một số quốc gia, trong đó có Việt Nam. Học viện Quân y được giao nhiệm vụ chủ trì, phối hợp với Công ty Việt Á triển khai đề tài nghiên cứu kit test Covid-19, kinh phí gần 19 tỉ đồng, trích từ ngân sách.

Quá trình thực hiện, các bị cáo tại Công ty Việt Á, Bộ Y tế, Bộ KH-CN và một số đơn vị đã có hàng loạt sai phạm, biến kết quả nghiên cứu về kit test Covid-19 từ tài sản nhà nước thành tài sản tư nhân. Công ty Việt Á sau đó sản xuất hơn 8,7 triệu kit test, nâng khống giá nguyên liệu đầu vào rồi bán cho các đơn vị, cơ sở y tế trên khắp cả nước; thu lợi bất chính hơn 1.235 tỉ đồng.

Để có thể thuận lợi "chen chân" vào đề tài nghiên cứu, được nghiệm thu, cấp phép lưu hành rồi phân phối kit test, bị cáo Phan Quốc Việt chi tới hơn 106 tỉ đồng hối lộ các quan chức. Đồng thời, bị cáo Việt chi hàng chục tỉ đồng để cảm ơn lãnh đạo một số cơ quan, ban, ngành đã đưa ra quyết định trái pháp luật, có lợi cho Công ty Việt Á.

Chưa dừng lại, nhằm mở rộng phạm vi phân phối kit test tại các địa phương và cơ sở y tế, Công ty Việt Á dưới sự điều hành của bị cáo Phan Quốc Việt còn có chủ trương ứng kit test trước rồi mới hợp thức hồ sơ đấu thầu. Quá trình hợp thức, phía Công ty Việt Á chi phần trăm ngoài hợp đồng cho lãnh đạo các đơn vị, tổng số tiền lên tới cả chục tỉ đồng.

Theo đại diện VKS, vụ án kit test Việt Á là điển hình của lợi ích nhóm, câu kết tham nhũng có hệ thống. Đó là sự thông đồng giữa doanh nghiệp với người có thẩm quyền, vì lợi ích vật chất mà thực hiện trái quy định của pháp luật, tạo điều kiện cho doanh nghiệp trục lợi, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng; làm cho một bộ phận cán bộ công chức bị tha hóa, biến chất, dẫn tới suy giảm lòng tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước.

Về vai trò cá nhân, bị cáo Nguyễn Thanh Long, cựu Bộ trưởng Bộ Y tế, bị đánh giá phạm tội trong bối cảnh cả nước đang gồng mình chống dịch. Bị cáo lợi dụng chức vụ, quyền hạn để chỉ đạo cấp dưới can thiệp, giúp Công ty Việt Á xuyên suốt quá trình từ cấp phép đến hiệp thương giá sản phẩm. Hành vi của bị cáo xâm phạm đến hoạt động đúng đắn của cơ quan quản lý nhà nước, gây ảnh hưởng xấu đến dư luận, nhất là lĩnh vực y tế; là nguyên nhân dẫn tới hàng loạt sai phạm của các cơ quan quản lý cấp dưới; đồng thời là tiền đề, điều kiện để bị cáo Phan Quốc Việt và Công ty Việt Á gây ra chuỗi sai phạm. Đến nay, bị cáo Long đã thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, có nhiều thành tích trong công tác, tác động gia đình nộp 2,25 triệu USD khắc phục hậu quả.

Tương tự, hành vi của bị cáo Chu Ngọc Anh, cựu Bộ trưởng Bộ KH-CN, bị đánh giá gây dư luận xấu và suy giảm niềm tin trong nhân dân, nhất là lĩnh vực KH-CN. Theo VKS, trước tình hình dịch bệnh đe dọa tính mạng người dân, sản phẩm kit test từ đề tài nghiên cứu khoa học lẽ ra phải được Nhà nước chuyển giao, sản xuất với giá thành hợp lý. Tuy nhiên, từ sai phạm của bị cáo, kết quả nghiên cứu cấp quốc gia bị chiếm dụng, dẫn tới ngân sách phải chi tiền để mua kit test chống dịch với giá bị nâng khống. Quá trình điều tra, bị cáo Anh đã ăn năn hối cải, có nhiều thành tích trong công tác, tác động gia đình nộp khắc phục 4 tỉ đồng.

Sáng nay (9.1), phiên tòa tiếp tục làm việc.