Lực lượng phòng vệ Đài Loan trong một cuộc diễn tập vào tháng 4-2023 - Ảnh: AFP
Các cuộc thảo luận diễn ra trong 2 ngày đầu tuần này là lần tiếp xúc đầu tiên giữa hai bên, kể từ khi Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhất trí khởi động lại đối thoại quân sự bị đình trệ hơn 1 năm qua do căng thẳng về vấn đề Đài Loan.
Theo thông báo của Bộ Quốc phòng Trung Quốc ngày 10-1, các quan chức Trung Quốc tại cuộc họp đã yêu cầu Washington "ngưng trang bị vũ khí cho Đài Loan và phản đối sự 'độc lập' của Đài Loan".
Trung Quốc sẽ "không bao giờ thỏa hiệp hay lùi bước" về vấn đề Đài Loan. Bắc Kinh coi Đài Loan là một phần lãnh thổ không thể tách rời và nhiều lần chỉ trích việc Mỹ hỗ trợ quân sự cho hòn đảo.
Cuộc gặp diễn ra chỉ vài ngày trước khi Đài Loan tổ chức bầu cử lãnh đạo vào cuối tuần này trong bối cảnh khẩu chiến giữa hai bờ eo biển đang gia tăng.
Ngoài ra, Bắc Kinh cũng yêu cầu Mỹ cắt giảm việc triển khai quân sự và "các hành động khiêu khích" ở Biển Đông, cũng như ngừng hỗ trợ cho những hành động như vậy của "một số quốc gia", nhưng không nêu tên các quốc gia đó.
"Mỹ nên hiểu đầy đủ nguyên nhân sâu xa của các vấn đề an ninh hàng hải và hàng không, hạn chế nghiêm ngặt các lực lượng tiền tuyến của mình và ngừng thổi phồng (các vấn đề)", Hãng tin Reuters dẫn tuyên bố của Trung Quốc.
Trong khi đó, theo thông báo của Lầu Năm Góc, Mỹ tái khẳng định lời kêu gọi "hòa bình và ổn định" trên eo biển Đài Loan. Ông Michael Chase, phó trợ lý thư ký Lầu Năm Góc, đã nhắc lại cam kết của Washington đối với chính sách "một Trung Quốc".
"Hai bên đã thảo luận về quan hệ quốc phòng Mỹ -Trung Quốc, và Chase nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì các đường dây liên lạc cởi mở giữa quân đội với quân đội nhằm ngăn chặn sự cạnh tranh chuyển thành xung đột", tuyên bố của Mỹ viết.
Mối quan hệ giữa Washington và Bắc Kinh đang căng thẳng về mọi thứ, từ tương lai của Đài Loan cho đến các yêu sách lãnh thổ ở Biển Đông. Mối quan hệ xuống cấp nghiêm trọng sau khi Mỹ bắn hạ một khinh khí cầu "do thám" của Trung Quốc đầu năm ngoái.
Đến tháng 11-2023, ông Biden và ông Tập đã đồng ý nối lại quan hệ quân sự vốn bị đứt đoạn sau chuyến thăm Đài Loan của chủ tịch Hạ viện Mỹ lúc đó là bà Nancy Pelosi vào tháng 8-2022.
Các quan chức Mỹ đã cảnh báo rằng ngay cả khi khôi phục được một số liên lạc quân sự, việc tạo dựng một cuộc đối thoại thực sự hiệu quả giữa hai bên có thể mất thời gian.
Ông Tập nói cần quan hệ Mỹ - Trung ổn định
Ngày 10-1, truyền thông Trung Quốc đưa tin trong bức thư gửi một người bạn cũ ở bang Iowa, Mỹ, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đưa ra nhận định về quan hệ giữa hai cường quốc bên bờ Thái Bình Dương.
"Trung Quốc và Mỹ là những quốc gia phát triển và đang phát triển lớn nhất trên thế giới, tương lai và vận mệnh của hành tinh này đòi hỏi mối quan hệ Trung - Mỹ phải ổn định hơn, tốt đẹp hơn", ông Tập viết cho bà Sarah Lande, người mà ông gặp lần đầu ở New York năm 1985.
Giống như mối quan hệ song phương đã đi xuống trong những năm gần đây, hình ảnh của Trung Quốc ở Mỹ cũng xấu đi.
Năm ngoái, một cuộc thăm dò của Trung tâm nghiên cứu Pew cho thấy 83% số người được hỏi ở Mỹ có quan điểm không thiện cảm với Trung Quốc. Nhiều người Mỹ coi Trung Quốc vừa là mối đe dọa kinh tế vừa là mối đe dọa an ninh quốc gia.
Trung Quốc cân nhắc áp thêm thuế quan lên hàng hóa Đài LoanQuan hệ giữa Trung Quốc đại lục và Đài Loan tiếp tục căng thẳng khi Đài Loan tiến gần cuộc bầu cử cuối tuần này.