“Vàng trắng” hết hot?

Các công ty khai thác lithium đang cắt giảm chi phí và thu hẹp lại kế hoạch mở rộng sản xuất sau khi nhu cầu về xe điện ở Trung Quốc chậm lại, khiến giá lithium bị ảnh hưởng.

Theo nhóm dữ liệu Benchmark Mineral Intelligence, giá lithium đã giảm hơn 80% trong năm 2023 xuống còn 13.200 USD/tấn, mức thấp nhất kể từ năm 2020, sau khi nguồn cung trên thị trường quá dồi dào.

Hậu quả đã khiến các công ty khai thác – chủ yếu ở Úc, nơi sản xuất 40% nguồn cung của thế giới – hạn chế sản xuất.

William Adams, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu thị trường hàng hóa tại Fastmarkets cho biết: “Chúng ta đang trải qua thời kỳ có quá nhiều dự án mới xuất hiện trong khoảng thời gian quá ngắn. Chúng tôi đã bắt đầu thấy sự thoái lui”.

Mặc dù giá lithium chưa giảm xuống mức thấp như đợt sụt giảm năm 2019-2020, khi nó chạm mức đáy khoảng 6.000 USD/tấn, nhưng lợi nhuận của nhiều nhà sản xuất đã sụt giảm nhanh chóng.

Goldman Sachs ước tính sẽ có dư thừa 200.000 tấn lithium carbonate, tương đương 17% nhu cầu toàn cầu trong năm nay, điều này sẽ đòi hỏi “cắt giảm nguồn cung đáng kể” để cân bằng thị trường.

Tuy nhiên, nhiều người trong ngành ở Úc đang lo ngại rằng chính các công ty khai khoáng ở Úc là đối tượng phải đối mặt với mức độ suy giảm bất ngờ của lithium nhiều nhất.

Pilbara Minerals, một công ty chủ chốt trong ngành lithium của Úc đã cảnh báo rằng họ sẽ không trả cổ tức nửa đầu năm sau khi doanh thu giảm 46% trong ba tháng cuối năm ngoái do giá lithium biến động.

Albemarle, một trong những công ty lithium lớn nhất thế giới, đã dự báo chi phí tài sản cố định trong năm nay sẽ giảm xuống còn 1,6 tỷ USD từ mức 2,1 tỷ USD vào năm 2023. Công ty này cũng sẽ cắt giảm việc làm và 95 triệu USD chi phí hàng năm. Core Lithium, Úc cũng cho biết trong tháng này rằng họ đã ngừng hoạt động khai thác.

Việc gấp rút ngăn chặn nguồn cung mới tràn vào thị trường đi kèm với việc các nhà sản xuất đang phải vật lộn để chuyển lượng lithium tồn đọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Đặc biệt, doanh số bán xe điện đã hạ nhiệt ở Trung Quốc, thị trường lớn nhất thế giới, và các nhà sản xuất ô tô cũng cảnh báo về một cuộc chiến giảm giá các mẫu xe điện không sinh lời.

Theo dữ liệu chính thức của Trung Quốc, doanh số bán xe chạy hoàn toàn bằng điện đã tăng 84% lên 5,4 triệu chiếc vào năm 2022 nhưng dữ liệu sơ bộ cho thấy mức tăng trưởng năm 2023 chỉ là 25%.

Gần đây, Bộ trưởng Madeleine King đã gặp những người đứng đầu ngành để thảo luận về một “kế hoạch khẩn cấp” nhằm giải quyết tác động đối với các công ty khai thác địa phương do giá lithium và niken giảm 43% vào năm ngoái do vấn đề dư cung.

Tận dụng thời cơ?

Các nhà phân tích dự báo rằng Trung Quốc có thể tận dụng thời kỳ này để mở rộng thị phần và nắm giữ chiến lược trên thị trường lithium toàn cầu.

Nhà sản xuất Trung Quốc Ganfeng Lithium tuần trước đã đồng ý tăng gần gấp đôi lượng mua spodumene cô đặc - một loại khoáng chất có thể chiết xuất lithium - trong ba năm tới từ Pilbara.

Công ty dữ liệu hàng hóa CRU Group cho biết một số nhà sản xuất lepidolite của Trung Quốc - một nguồn nguyên liệu lithium chất lượng thấp, chi phí cao - đã cắt giảm sản lượng nhưng không nhiều như mong đợi. Theo CRU Group và Fastmarkets, các hoạt động mới ở châu Phi do các công ty Trung Quốc điều hành cũng không mang lại lợi nhuận.

“Trung Quốc sẽ xem việc giảm giá là cơ hội để giành được nhiều quyền sở hữu hơn trên thị trường. Nếu bạn nhìn vào mức giá tăng mạnh vào năm 2021 và 2022 của lithium, Trung Quốc đã phản ứng rất nhanh”, ông William Adams cho biết.

Và trong khi thị trường phải vật lộn với mức giá thấp, các nhà phân tích chỉ ra rằng lithium vẫn là một thị trường còn “non trẻ”, dễ có những giai đoạn biến động.

Các nhà phân tích tại Citi cho biết: “Lithium rất nhạy cảm với những thay đổi nhỏ trong tăng trưởng cung hoặc cầu, vì vậy thị trường dễ bị biến động giá cao. Phản ứng của nguồn cung đối với môi trường giá thấp hơn hiện tại có thể giúp thị trường phục hồi vào nửa cuối năm 2024”.

Tham khảo FT