Nước mắm Nam Ô Đà Nẵng được thiết kế mẫu mã, các mẫu chai đón xu thế thị trường - Ảnh: B.P.
Tuy nhiên hai năm trở lại đây, nhiều người không khỏi bất ngờ khi thấy từng chai nước mắm làng nghề này nằm lung linh, bắt mắt trên kệ quà Tết.
Những ngày này các lò nước mắm ở Nam Ô (Liên Chiểu, Đà Nẵng) sáng đèn xuyên ngày đêm. Người vào ra chộn rộn để đóng gói, đưa hàng tỏa đi cả nước bán Tết.
Ít ai nghĩ nước mắm lại thành quà Tết
Chiều 27-1, tức 17 tháng chạp Âm lịch, lò mắm lớn nhất làng nghề Nam Ô Hương Làng Cổ chộn rộn người. Trong các khoảnh trống ít ỏi, lu sành, màng lọc... dựng san sát lối đi.
Ông Bùi Thanh Phú (39 tuổi) là thầy giáo trường THPT nhưng cũng là chủ thương hiệu nước mắm Hương Làng Cổ cho biết đang tập trung tối đa cho đơn hàng Tết.
"Năm nay kinh tế khó khăn, người dân cắt giảm chi tiêu nhưng lượng đơn hàng nước mắm vẫn tăng nhẹ. Gia đình tôi đã nhận được đơn hàng cung cấp khoảng 14 ngàn chai" - thầy Phú nói.
NHững lu sành dùng để ủ mắm ở một lò nước mắm Nam Ô - Ảnh: B.D.
Hiện toàn Nam ô có khoảng trên dưới 40 lò nước mắm truyền thống, mỗi năm đưa ra thị trường hàng chục ngàn lít.
Đặc biệt, vào dịp Tết, nước mắm Nam Ô bán rất chạy và chủ yếu được thiết kế dưới các giỏ quà tặng, bám theo xu hướng sống xanh, sạch, quay về các giá trị truyền thống của người tiêu dùng.
Nước mắm Nam Ô ngon nổi tiếng nhờ nguồn cá cơm và công thức ủ của người làng biển. Tuy nhiên do chậm thay đổi, thiếu tư duy thị trường nên làng nghề này từng chỉ còn vài hộ duy trì khoảng những năm 2000 trở đi.
Từ năm 2017, thương hiệu nước mắm nổi tiếng này của TP Đà Nẵng bỗng quay trở lại mạnh mẽ nhờ những người trẻ học hành bài bản, quyết tâm quay về làng vực dậy và duy trì nghề.
Nước mắm truyền thống Nam Ô Đà Nẵng đang hồi sinh mạnh mẽ nhờ nắm bắt xu thế thị trường - Ảnh: B.D.
Một trong số đó là thầy giáo Bùi Thanh Phú. Thầy Phú cho biết lò nước mắm nhà mình duy trì qua nhiều đời. Bà nội của thầy từng là nghệ nhân nước mắm nổi tiếng.
Năm 2018, thầy dành thời gian nhiều hơn để sắp đặt, đầu tư lại lò mắm của gia đình mình.
Có hai điều quan trọng nhất đã được đặt ra: tuyệt đối không dùng hóa chất, phụ gia trong quy trình làm nước mắm ở Nam Ô.
Thứ hai là phải chấp nhận "cởi bỏ lớp áo cũ kĩ, thô ráp của quá khứ" để thay mẫu mã mới cho từng chai nước mắm.
Thầy Phú cho biết khi thấy thầy vực dậy làng nghề thì nhiều bạn trẻ cũng dần quay về làng chung tay. Họ tìm mọi cách để thay đổi.
Không chỉ bán theo kênh truyền thống ở chợ, nước mắm Nam Ô còn đi hội chợ, đi siêu thị...
Nước mắm cũng không đơn thuần chỉ có nguồn cá cơm nữa mà người trẻ đã sáng tạo ra đủ chủng loại: nước mắm tép, thậm chí mới đây dân mạng còn rần rần món… cà phê mắm cá.
Làng nghề nước mắm truyền thống Nam Ô Đà Nẵng đang vào cao điểm làm hàng Tết - Ảnh: B.D.
Nghệ nhân Bùi Văn Phong, tổ 46 Hòa Hiệp Nam (Liên Chiểu, Đà Nẵng) - nói ông mừng khi thấy khách quay lại mua hàng. Lò nước mắm mở lại ngày một nhiều, không chỉ mua nước mắm, khách còn tới làng nghề để du lịch, trải nghiệm.
Theo ông Phong, trước đây bà con Nam Ô làm ra nước mắm nhiều nhưng chỉ gánh ra chợ bán. Khi không cạnh tranh nổi với nước chấm công nghiệp thì làng nghề vắng dần.
"Mấy năm nay con cháu, thanh niên trẻ nó học hành đầy đủ, quay về thiết kế lại mẫu mã, rồi tìm đủ kênh bán hàng nên nước mắm Nam Ô rất chạy, đặc biệt là cao điểm Tết" - ông Phong nói.
Bắt trend đưa nước mắm vào giỏ quà Tết
Từ hai năm nay, Tết là cao điểm xuất hàng của nước mắm Nam Ô. Nước mắm vẫn làm theo công thức truyền thống nhưng chai được thiết kế mẫu từ màu sắc, hình ảnh đều chào đón Tết nguyên đán.
Đặc biệt, các cơ sở còn thiết kế các giỏ nước mắm nhỏ xinh, đóng thành hộp giấy với cặp 2 chai một hộp, bên ngoài hộp là câu đối và lời chúc Tết trang trọng. Bao bì, mẫu mã cũng được thiết kế theo xu hướng thân thiện môi trường.
Nghề làm nước mắm Nam Ô là di sản văn hóa phi vật thể quốc giaTTO - Nghề làm nước mắm Nam Ô ở Đà Nẵng là một trong số ít làng nghề nước mắm truyền thống còn tồn tại trên cả nước vừa được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.