Chết chóc. Đau khổ. Kinh tế bị tàn phá. Bất ổn chính trị. Đại dịch Covid-19 tạo ra hàng loạt tin tiêu cực mỗi ngày. Nhưng trong suốt cuộc khủng hoảng y tế tồi tệ nhất của gần một thập kỷ này, cũng có những khoảnh khắc mang lại sự nhẹ nhõm và niềm vui, hoặc ít nhất là sự lạc quan thận trọng.

Dưới đây là tóm tắt một số điểm sáng trong năm nay và những gì chúng ta có thể mong đợi vào năm 2021.

Margaret Keenan, 90 tuổi, được vỗ tay tán thưởng sau khi trở thành người đầu tiên ở Anh tiêm chủng vaccine Covid-19 do Pfizer/BioNTech sản xuất. Ảnh: Getty Images

Nhanh như tên bắn. Các loại thuốc đối phó Covid-19 được phát triển, thử nghiệm và tung ra trong vòng chưa đầy một năm – tốc độ chưa từng có trong lịch sử khoa học vaccine. Các nhà khoa học tại công ty Pfizer và đối tác BioNTech, Moderna, AstraZeneca và Đại học Oxford cũng như Sinopharm Group của Trung Quốc tung hết sức lực để tạo ra vaccine cho hàng tỷ người.

Hơn cả, thành công của Pfizer và Moderna trong việc sử dụng vật liệu di truyền mRNA để biến đổi tế bào trong cơ thể thành các "nhà máy vaccine" mang lại hy vọng phát triển các biện pháp điều trị cứu sống nhiều bệnh khác trong tương lai, bao gồm cả ung thư và bệnh tim.

Làm việc tại nhà có thể trở thành điều bình thường trong thế giới hậu đại dịch. Ảnh: Bloomberg.

Thử nghiệm làm việc tại nhà (WFH) quy mô lớn. Mặc dù WFH không phải lúc nào cũng thuận buồm xuôi gió – với thách thức chăm sóc con nhỏ, thời gian làm việc kéo dài, khả năng tiếp cận công nghệ hoặc internet không đồng đều và căng thẳng về mặt tâm lý – hàng trăm triệu người đã xoay xở, khắc phục và làm việc từ xa trong gần một năm, giữ cho ngân hàng, trường học, cơ quan chính phủ, doanh nghiệp và thậm chí là phòng khám bác sĩ hoạt động.

Sự thay đổi triệt để này cũng buộc toàn thế giới phải suy nghĩ khác đi về công việc sau khi đại dịch lắng xuống. Giờ giấc linh hoạt, giảm thiểu quãng đường đi làm hoặc đi công tác, và chia nhỏ thời gian giữa làm việc tại nhà và văn phòng có thể trở thành xu hướng bình thường mới.

Khi các biện pháp đóng cửa, hạn chế đi lại tác động đến hoạt động cá nhân, đặc biệt là ngành dịch vụ, những biện pháp kích cầu đã giúp các doanh nghiệp giảm nhẹ gánh nặng. Ảnh: Bloomberg.

Hàng nghìn tỷ USD kích cầu. Không giống như phản ứng với cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, các chính phủ và ngân hàng trung ương lần này mở ra hỗ trợ cho người lao động và các nền kinh tế hơn bao giờ hết: hơn 20.000 tỷ USD hỗ trợ và vẫn đang tiếp tục tăng.

Tại một số quốc gia như Pháp và Anh, điều này giúp giảm tỷ lệ thất nghiệp, giữ cho thị trường nhà ở và các doanh nghiệp phát triển. Những người lạc quan cũng nhìn nhận sự phục hồi ổn định của Trung Quốc như một định hướng cho thế giới trong vài tháng tiếp theo.

Khi vắng khách du lịch, rùa biển và cá heo đã quay trở lại. Ảnh: AFP/Getty Images.

Thiên nhiên được chữa lành (trong một thời gian ngắn). Sự sụp đổ của ngành du lịch và sản xuất đã phải trả bằng một cái giá lớn của nền kinh tế, nhưng cũng mang lại một khoảng dừng rất cần thiết cho môi trường. Ô nhiễm không khí giảm đáng kể, thậm chí xuống 65% tại một số thành phố chỉ trong vòng vài tháng. Rùa và cá voi đã đã trở lại các bãi biển yên tĩnh của Thái Lan, khiến chính phủ nước này phải xem xét việc đóng cửa để bảo tồn thiên nhiên vài tháng mỗi năm.

Theo một nhà bảo tồn địa phương, tại Hong Kong, những con cá heo hồng có nguy cơ tuyệt chủng đã quay trở lại với số lượng lớn hơn sau khi dịch vụ phà tại cảng bị dừng lại. Vào cao điểm đóng cửa vào tháng 4, động vật đã xuất hiện trên đường phố Tây Ban Nha, Chile và Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất, cho thấy các hệ sinh thái có thể nhanh chóng phục hồi khi vắng đi sự hiện diện của con người. 

Năng lượng mặt trời hiện là một trong những nguồn năng lượng rẻ nhất trên thế giới. Ảnh: Bloomberg.

Tăng cường năng lượng sạch. Covid-19 thúc đẩy xu hướng thay đổi cách chúng ta cung cấp năng lượng cho thế giới, như dừng hoạt động các máy bay trên mặt đất, ôtô không vận hành và giữ cho mọi người ở trong nhà. Nhu cầu dầu thô giảm mạnh, khiến một số chuyên gia cho rằng kỷ nguyên dầu đã kết thúc.

Việc đóng cửa, hạn chế đi lại đã hạn chế nhu cầu sử dụng điện, khiến một số nhà khai thác lưới điện chuyển sang năng lượng tái tạo ít tốn kém hơn như gió và mặt trời (hiện là những nguồn điện mới rẻ nhất trên thế giới, theo Bloomberg New Energy).

Sống xanh. Quốc gia gây ô nhiễm hàng đầu trên thế giới, Trung Quốc, tuyên bố sẽ cắt giảm hoàn toàn lượng khí thải carbon vào năm 2060, thúc đẩy Nhật Bản và Hàn Quốc cam kết điều tương tự. Hàng chục thành phố, bang, quốc gia đặt ra mục tiêu loại bỏ doanh số ôtô chạy bằng nhiên liệu hóa thạch.

Các ngân hàng lớn của Mỹ hứa hẹn sẽ ngừng tài trợ những dự án thăm dò dầu khí ở Vòng Bắc Cực. Ngay cả BlackRock, đơn vị quản lý tài sản lớn nhất thế giới, cho biết họ sẽ đặt vấn đề khí hậu làm trọng tâm trong chiến lược đầu tư của mình. Thời gian sẽ trả lời rằng liệu tất cả những sáng kiến này có thể dẫn đến thay đổi lâu dài hay không.

Yandex.Rover đang trên đường giao đồ ăn ở Innopollis, Nga. Ảnh: Bloomberg.

Công nghệ đoàn kết mọi người? Hãy tưởng tượng cuộc sống khi đang phong tỏa mà lại không có công nghệ để giúp chúng ta kết nối trực tuyến. Nhiều thế hệ đã trau dồi được kỹ năng nấu ăn tại nhà và thể hiện chúng qua các nền tảng như Instagram và YouTube.

Người dùng internet tham gia vào các chuyến tham hiểm ảo hoặc hội tụ trên hòn đảo nhiệt đới của trò chơi “Animal Crossing”. Trong khi con người ở nhà, máy bay không người lái và robot tự động được triển khai để cung cấp vật tư y tế khẩn cấp, hàng tạp hóa và hơn thế nữa.

Kem trị mụn của bạn có thể nắm giữ chìa khóa chữa căn bệnh của gấu túi. Ảnh: Getty Images.

Một năm của khám phá. Không chỉ có vaccine mới gây ra sự phấn khích trong giới khoa học năm 2020. Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy loại thuốc kháng sinh có thể điều trị cả mụn trứng cá ở người và nhiễm khuẩn chlamydia tại gấu túi, tìm thấy bằng chứng về rừng nhiệt đới ở Nam cực thời tiền sử, một ngôi mộ Ai Cập 2.500 năm tuổi có chứa xác ướp và kho báu, cách sử dụng thuật toán để giải quyết khả năng dịch bệnh xâm nhập tế bào, và thậm chí là dấu hiệu của sự sống trong các đám mây axít của hành tinh sao Kim.