Như "đến hẹn lại lên", càng về cuối năm, gần Tết, tình hình buôn lậu hàng hóa vào Việt Nam lại có dấu hiệu gia tăng trở lại - do nhu cầu thị trường hàng hóa trong nước lớn hơn so với ngày thường. Vì lợi nhuận, các đối tượng vẫn đang tìm đủ mọi chiêu trò, thủ đoạn để tuồn hàng về các tỉnh tiêu thụ.

Thậm chí, họ còn không ngần ngại chống đối cơ quan chức năng khi bị bắt giữ. Đây là tình trạng đang xảy ra trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn, một trong những tỉnh biên giới luôn tiềm ẩn nguy cơ phức tạp về hoạt động buôn lậu dịp cuối năm.

"Thiên biến vạn hóa" chiêu thức chống đối lực lượng chức năng của các đối tượng buôn lậu

Chiều cuối năm, một chiếc xe tải với nhiều biểu hiện nghi vấn lọt vào tầm ngắm của các cán bộ Đội cơ động, Cục Quản lý thị trường tỉnh Lạng Sơn. Bí mật tiến hành theo dõi, khi chiếc xe vừa chui vào kho để đổ hàng ở thị trấn Đồng Đăng, huyện Cao Lộc, lực lượng chức năng đã ập vào bắt quả tang hành vi chở hàng lậu của tài xế.

"Cố thủ" trên xe sau khi bị yêu cầu cho kiểm tra

"Xuống đi… còn chần chừ à" - một cán bộ đội quản lý thị trường lên tiếng. Khi biết không thể chạy thoát, ít phút sau, lái xe mới chịu mở cửa ra bên ngoài. Ấp úng khai nhận, người tài xế cho biết nhận hàng ở Hang Dơi, rằng "hàng gì em cũng chở mà" hay "Lên đấy thì đợi có người gọi thì em vào chở thôi ạ"… Có thể nói, những tài xế chở thuê như thanh niên kể trên là một mắt xích không thể thiếu để tuồn hàng lậu từ biên giới về về địa điểm tập kết trong nội địa ở Lạng Sơn.

Khi kiểm tra kho chứa, cơ quan quản lý thị trường phát hiện có một số hàng đóng trong bao tải đã được tập kết từ trước… Vì chủ kho không xuất trình được hóa đơn chứng từ cũng như nguồn gốc hàng hóa nên toàn bộ số hàng bị tịch thu ngay sau đó. Tuy nhiên, mọi chuyện không hề diễn ra dễ dàng như quy định.

Chống đối không chịu hợp tác khi bị lực lượng chức năng phát hiện, thu giữ hàng lậu

Đại diện chủ kho khi đó kiên quyết rằng "Không lấy được, em đã bảo chờ bố em về đã mà…" thậm chí, người này còn khó chịu và phản ứng lại với phóng viên VTV Digital đang theo chân đoàn công tác - "Anh không cần phải quay nữa… Quay ít thôi… Vừa vừa phải phải thôi…".

Các đối tượng buôn lậu sử dụng phương tiện cơ giới chèn ép xe của lực lượng chức năng

Dù biết việc kinh doanh và tập kết hàng lậu là phạm pháp nhưng các đối tượng vẫn chống đối bằng nhiều cách. Manh động hơn, ở một vụ việc khác, khi phát hiện xe chở hàng lậu đang bị theo dõi, các đối tượng đã dùng phương tiện cơ giới khác để chèn ép, tạt đầu xe của tổ công tác, nhằm mục đích gây khó khăn cho cơ quan chức năng khi thi hành nhiệm vụ.

Dù hiện tại chưa có con số thống kê cụ thể, nhưng gần như ngày nào, các đội kiểm soát địa bàn thuộc cục quản lý thị trường tỉnh Lạng Sơn cũng bắt giữ các xe chở hàng hóa nhập lậu, với các mặt hàng chủ yếu như thuốc bắc, quần áo và thực phẩm các loại.

Ví dụ trên đây phần nào cho thấy những khó khăn của lực lượng chức năng trong công tác chống buôn lậu ở vùng biên. Lâu nay, nói đến hàng lậu, ai cũng nghĩ rằng hàng hóa phải tuồn qua đường mòn lối mở, thậm thụt đi đêm để "ẩn mình".

Tuy nhiên, hàng lậu bây giờ đã "tiến hóa" - thậm chí có thể ung dung đi qua cửa khẩu chính ngạch một cách công khai. Đây mới là điều đáng ngại nhất, vì nếu để lọt, số lượng hàng lậu tuồn vào Việt Nam sẽ cực lớn. Bằng chứng là mới đây, một đường dây ổ nhóm buôn lậu với quy mô cực lớn vừa bị C03 phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ của Bộ Công an và Công an tỉnh Quảng Ninh triệt phá tại cửa khẩu Bắc Phong Sinh (tỉnh Quảng Ninh).

Bất ngờ kiểm tra các xe tải chở hàng đã thông quan và kho chứa hàng tại cửa khẩu Bắc Phong Sinh (huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh), cơ quan công an thu giữ gần 300 tấn hàng hóa các loại. Điều đáng nói, tại thời điểm kiểm tra, chủ hàng không xuất trình được hồ sơ thông quan, giấy tờ chứng minh xuất xứ hàng hóa nhưng rất nhiều xe tải chở hàng trăm tấn hàng vẫn được đi thẳng qua cửa khẩu. Cơ quan điều tra nhận định, đây là vụ án buôn lậu với quy mô rất lớn, xảy ra tại cửa khẩu chính ngạch từ trước đến nay. Mỗi ngày các đối tượng vận chuyển, buôn lậu khoảng hơn 200 tấn hàng hoá các loại, trị giá hàng chục tỷ đồng, gây thất thoát số tiền lớn cho ngân sách nhà nước.

Bắt 10 bị can trong vụ buôn lậu hàng chục tỷ đồng/ngày tại cửa khẩu Bắc Phong Sinh VTV.vn - Bộ Công an đã khởi tố vụ án, khởi tố 10 bị can trong vụ buôn lậu tại cửa khẩu Bắc Phong Sinh (Quảng Ninh), trong đó có Đào Văn Chấp là đối tượng cầm đầu.

Yêu cầu điều chuyển công tác cán bộ liên quan đến vụ buôn lậu ở Bắc Phong Sinh VTV.vn - Thường trực Tỉnh ủy Quảng Ninh yêu cầu Đảng ủy BĐBP tỉnh, Đảng ủy Cục Hải quan, Ban Thường vụ Huyện ủy Hải Hà nghiêm túc kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân.

1 năm ròng điều tra vụ buôn lậu "con voi chui lọt lỗ kim" ở cửa khẩu Bắc Phong Sinh VTV.vn - Cơ quan điều tra đang củng cố tài liệu, đấu tranh làm rõ vi phạm của hàng loạt đối tượng liên quan và làm rõ trách nhiệm của cơ quan chức năng tại cửa khẩu.

Hiện Bộ Công an đã khởi tố vụ án bắt tạm giam 10 bị can trong vụ buôn lậu này để tiếp tục điều tra mở rộng. Vụ án bị triệt phá một lần nữa cho thấy, tình hình buôn lậu qua cửa khẩu chính ngạch đang tiếp diễn phức tạp, với nhiều hình thức khác nhau…

Hiện nay, nhằm rút ngắn thơi gian làm thủ tục hành chính và tạo môi trường làm ăn thông thoáng cho doanh nghiệp, việc thông quan hàng hóa được thực hiện tự động bằng tờ khai điện tử. Hàng hóa nhập khẩu từ nước ngoài vào Việt Nam sẽ được kê khai dưới dạng phân luồng.

Duy chỉ có hàng hóa thuộc luồng đỏ mới bắt buộc phải kiểm tra. Còn hàng hóa thuộc luồng xanh và luồng vàng không nằm trong diện phải kiểm tra thực tế, chỉ trong vòng vài giây có thể hoàn tất thủ tục. Vì thế, để ngăn chặn hiệu quả việc buôn lậu thì càng đòi hỏi cơ quan hải quan nâng cao trách nhiệm, nghiêm túc thì mới không có chuyện thông đồng, tiếp tay cho buôn lậu.

Tại Lạng Sơn, thời gian qua, bằng các biện pháp nghiệp vụ, cơ quan hải quan đã bắt giữ một số vụ buôn lậu qua cửa khẩu với thủ đoạn tinh vi.

Ví dụ, 2 container hàng nhập khẩu, ngay sau khi đưa vào cửa khẩu Tân Thanh thì nhanh chóng được đưa ra bãi chứa hàng xuất khẩu. Khi làm việc với cơ quan hải quan, chủ hàng lý giải, lý do đơn giản chỉ là tài xế đi nhầm. Nhưng theo cơ quan hải quan, thực chất đây là chiêu thức buôn lậu hàng hóa rất tinh vi.

Nhiều thủ đoạn buôn lậu tinh vi bị lực lượng chức năng phát hiện thời gian qua

Nếu trót lọt, chủ hàng có thể ung dung đưa 2 container hàng nhập khẩu có trị giá lên đến hơn 6 tỉ đồng vào nội địa mà không cần phải mở tờ khai. Tuy nhiên, qua hệ thống camera giám sát, hành vi gian dối của doanh nghiệp này đã bị cơ quan hải quan phát hiện. Qua kiểm đếm trong đó chủ yếu là hàng giả và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Ở một vụ án buôn lậu khác, đối tượng lại thành lập doanh nghiệp để mở tờ khai nhập khẩu nhưng cố tình khai báo gian dối số lượng hàng hóa để trốn thuế. Qua kiểm tra thực tế hàng hóa, Phòng Cánh sát kinh tế Công an tỉnh Lạng Sơn và Chi Cục Hải quan Hữu Nghị đã phát hiện, chủ hàng khai báo thiếu hụt 110 bao hàng với trị giá gần 3,5 tỉ đồng. Hành vi gian dối khiến chủ hàng đang đối diện tội danh buôn lậu, theo kết luận của cơ quan điều tra.

Từ đầu năm đến nay, Cục hải quan tỉnh Lạng Sơn đã phối hợp với cơ quan công an phát hiện và kiến nghị khởi tố hình sự một số vụ buôn lậu qua cửa khẩu chính ngạch. Bên cạnh việc tăng cường triển khai các biện pháp nghiệp vụ kiểm soát rủi ro, lãnh đạo Cục Hải Quan tỉnh Lạng Sơn cũng thường xuyên yêu cầu cán bộ trong ngành phải hoàn thành trách nhiệm trong khi thực thi công vụ… Vì đã có không ít vụ buôn lậu bị Bộ Công an bắt giữ tại một số địa phương trên cả nước vừa qua cho thấy, loại trừ nguyên nhân khách quan thì yếu tố con người mới là then chốt khi để lọt hàng lậu.

Cảnh báo chất lượng mặt hàng thuốc bắc nhập lậu

Theo quy trình, khi trót lọt hàng lậu, các đối tượng buôn lậu sẽ được hưởng lợi. Bỏ qua chuyện trốn thuế… thứ ảnh hưởng trực tiếp tới người tiêu dùng là việc chất lượng thực sự của những mặt hàng lậu đến đâu. Có đủ điều kiện để lưu hành tại thị trường trong nước hay không?

Câu chuyện ngăn chặn mặt hàng thuốc bắc nhập lậu ở vùng biên sẽ cho chúng ta thấy một phần câu trả lời của vấn đề này. Đây là mặt hàng phổ biến, có nhu cầu tiêu thụ lớn tại thị trường trong nước trong thời gian qua.

Vốn được thiết kế là xe 7 chỗ chở khách nhưng để đánh lừa cơ quan chức năng, chủ hàng đã tháo ghế, sử dụng xe này để chở thuốc bắc nhập lậu. Bất ngờ dừng xe, tổ tuần tra của cảnh sát giao thông và Đội quản lý thị trường số 4, Cục Quản lý thị trường tỉnh Lạng Sơn đã phát hiện trên xe chất đầy thuốc bắc, với số lượng lên đến hơn 1,2 tấn. Gồm nhiều vị thuốc khác nhau.

Từ đầu tháng 11 đến nay, đã có gần 30 vụ vận chuyển thuốc bắc nhập lậu qua địa bàn tỉnh Lạng Sơn bị lực lượng quản lý thị trường phát hiện bắt giữ. Dù số lượng thuốc bắc thu giữ trong mỗi vụ việc chỉ dao động ở mức độ nhỏ lẻ - từ 2-5 tạ nhưng thủ đoạn của các đối tượng lại rất tinh vi.

Vì nhu cầu thị trường trong nước với mặt hàng thuốc bắc là rất lớn nên các đối tượng không từ bất cứ thủ đoạn nào để nhập lậu thuốc bắc. Dù biết trước, khi bị bắt sẽ phải mất toàn bộ chuyến hàng và nộp tiền với mức phạt cao nhất.

Vậy nhưng, điều đáng lo ngại hơn là chất lượng của những loại thuốc bắc nhập lậu này. Vốn là mặt hàng thuốc, dùng để chữa bệnh cho con người nhưng theo cơ quan quản lý thị trường, qua kiểm nghiệm, số thuốc bắc vi phạm đều là thứ bỏ đi, buộc phải tiêu hủy theo quy định.

Thuốc bắc nhập lậu thường không đạt kết quả để lưu hành

Lãnh đạo Cục Quản lý thị trường tỉnh Lạng Sơn cũng cho biết, ngoài thuốc bắc thì hầu như các mặt hàng thực phẩm nhập lậu khác bị kiểm tra bắt giữ như nầm lợn, chân gà đông lạnh, thực phẩm đóng sẵn… đều không đủ điều kiện lưu thông tại thị trường trong nước. Và về cảm quan thì không đủ điều kiện làm thực phẩm cho con người.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!