Lệnh bắt được ban hành bởi thẩm phán tòa án tại Baghdad, cơ quan được trao nhiệm vụ điều tra vụ ám sát tư lệnh lực lượng tinh nhuệ Quds của Iran, ông Qassim Soleimani, cùng thủ lĩnh nhóm vũ trang tại Iraq Abu Mahdi al-Muhandis. Hai người thiệt mạng tại sân bay ở thủ đô Baghdad của Iraq trong vụ tấn công do máy bay không người lái (drone) Mỹ thực hiện.

Al-Muhandis là phó lãnh đạo Các lực lượng động viên nhân dân (PMF), tổ chức quy tụ nhiều nhóm vũ trang - bao gồm các nhóm do Iran hậu thuẫn - để chống lại nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giao (IS). PMF bị Mỹ áp đặt một số lệnh cấm vận.

Lệnh bắt từ Iraq được ban hành với cáo buộc mưu sát - tội danh có khung tử hình tại nước này nếu bị kết án. Dù mệnh lệnh hầu như không có khả năng được thực thi, song theo ABC News, đây là diễn biến mang tính tượng trưng trong những ngày cuối nhiệm kỳ của Tổng thống Trump.

Thông cáo của Hội đồng Tư pháp Tối cao Iraq cho hay, quyết định ra lệnh bắt ông Trump "được đưa ra sau khi thẩm phán ghi nhận lời khai của các nguyên đơn từ gia đình Abu Mahdi al-Muhandis". Tòa án cho biết cuộc điều tra vẫn đang tiếp diễn.

Vụ ám sát tướng Soleimani đã khơi dậy một cuộc khủng hoảng ngoại giao và làm đình trệ các mối liên hệ giữa Mỹ với Iraq. Các nhà lập pháp Iraq đã thông qua một nghị quyết không có tính ràng buộc nhưng vẫn gây sức ép nhằm buộc chính phủ nước này yêu cầu các lực lượng nước ngoài rút lui.

Các lực lượng do Iran bảo trợ leo thang các vụ tấn công nhằm vào lợi ích của Mỹ tại Iraq từ sau sự kiện 3/1, khiến Washington đe dọa đóng cửa cơ quan ngoại giao tại Baghdad.

Động thái của cơ quan tư pháp Iraq diễn ra ngay trong bối cảnh nước Mỹ vừa trải qua một ngày hỗn loạn, khi người biểu tình ủng hộ ông Donald Trump leo thang bạo lực và xâm chiếm tòa nhà Quốc hội ngày 6/1 (giờ miền Đông), làm gián đoạn phiên họp xác nhận kết quả bầu cử tổng thống của lưỡng viện Mỹ.

Người biểu tình được giải tán khỏi Quốc hội Mỹ sau khoảng 4 tiếng đồng hồ, song thủ đô Washington, D.C. đã ban bố tình trạng khẩn cấp được kéo dài đến một ngày sau khi Tổng thống đắc cử Joe Biden nhậm chức vào 20/1 tới.

Biểu tình bạo lực ở Điện Capitol vấp phải nhiều chỉ trích trong nước Mỹ và từ các nước, trong khi chính quyền Trump đối mặt với rủi ro các quan chức từ chức hàng loạt do bất đồng với cách thức xử lý của Tổng thống với vụ biểu tình. Thậm chí, đã có những thảo luận giữa các quan chức và ở Quốc hội Mỹ về phương án kích hoạt Tu chính án 25 - một giải pháp đặc biệt cho phép bãi nhiệm Tổng thống Mỹ.

Hai ngày trước khi Iraq ban hành lệnh bắt ông Trump, Iran cũng gửi đề nghị Interpol bắt Tổng thống Mỹ cùng 47 quan chức nước này - mà Tehran cáo buộc có vai trò trong vụ ám sát Soleimani.

"Cộng hòa Hồi giáo Iran rất nghiêm túc theo dõi việc bắt và trừng phạt những kẻ ra lệnh và thực hiện tội ác này," Phát ngôn viên Bộ Tư pháp Iran Gholamhossein Esmaili thông báo hôm 5/1.

Đây là lần thứ hai Iran ra yêu cầu về lệnh bắt quốc tế đối với Tổng thống Trump cùng các quan chức Mỹ, sau lệnh truy nã tháng 6/2020 của Tehran.

Hải Võ