Reuters dẫn lời các trợ lý của ông Biden cho hay đó là lệnh bắt buộc đeo khẩu trang tại các cơ quan liên bang và đối với nhân viên liên bang, thành lập văn phòng điều phối phản ứng với coronavirus và tạm dừng quá trình rút khỏi Tổ chức Y tế Thế giới.

“Còn một chặng đường dài phía trước. Đây chỉ là những mệnh lệnh điều hành”, nhưng chúng tôi cần đưa ra các dự luật cho nhiều vấn đề” CNN dẫn lời ông Biden (lần đầu tiên xuất hiện với tư cách là tổng thống tại Phòng Bầu dục) nói với các phóng viên.

Một trong số đó là dự luật nhập cư, mở ra con đường trở thành công dân cho những người nhập cư không có giấy tờ sống ở Mỹ, hiện đại hóa hệ thống nhập cư Mỹ, đầu tư vào công nghệ biên giới và cung cấp viện trợ cho khu vực Trung Mỹ, theo các quan chức Nhà Trắng sắp nhậm chức.

Ông Biden đã chấm dứt tình trạng khẩn cấp quốc gia cho phép ông Trump đầu tư thêm tiền cho bức tường biên giới và sẽ tạm dừng các dự án xây dựng bức tường cho đến khi được xem xét thêm.

Bức tường biên giới, thứ ông Trump liên tục coi là một thành tựu trong 4 năm qua, đã khiến người nộp thuế Mỹ tiêu tốn hàng tỷ USD và trở thành biểu tượng cho các chính sách hạn chế nhập cư của cựu Tổng thống Trump.

Trong những ngày cuối nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump, Nhà Trắng tiếp tục thúc đẩy các cơ quan liên bang có liên quan chuẩn bị sẵn ngân sách cho bức tường bất kể đã có đất để xây dựng hay chưa, một động thái dường như nhằm ràng buộc ngân quỹ trước khi ông Biden nhậm chức.

Ông Trump bắt đầu nhiệm kỳ tổng thống bằng việc ký một lệnh hành pháp hạn chế nhập cảnh vào Mỹ từ các quốc gia chủ yếu là người Hồi giáo. Ông Biden bãi bỏ những lệnh cấm đó.

Ông cũng sẽ chỉ thị Bộ Ngoại giao Mỹ khởi động lại quá trình xử lý thị thực cho các quốc gia bị ảnh hưởng và sẽ kêu gọi xem xét lại các hoạt động “kiểm tra cực đoan” khác của chính quyền Trump.

Hàn gắn rạn nứt

Trong lễ tuyên thệ hôm 20/1, tại Điện Capitol, nơi đã xảy ra một cuộc bạo động do đám đông ủng hộ Tống thống Trump (lúc đó) gây ra chỉ hai tuần trước đó, ông Biden gọi đó là một “cuộc nội chiến kém văn minh”. Ông không hề đề cập người tiền nhiệm đã bất chấp truyền thống và rời thủ đô trước buổi lễ, nhưng bài phát biểu của ông là một lời quở trách ngầm đối với ông Trump. Tổng thống mới tố cáo có “những lời nói dối được đưa ra vì quyền lực và lợi ích”.

Theo hãng tin AP, trong 100 ngày đầu tiên nắm quyền, ông Biden có kế hoạch đầy tham vọng, bao gồm tăng tốc phân phối vắc-xin COVID-19 cho người dân Mỹ, thông qua gói cứu trợ kinh tế 1,9 nghìn tỷ USD. Ông cũng sẽ ban hành một loạt lệnh hành pháp về những vấn đề không cần quốc hội phê duyệt - một sự kết hợp của các bước thực chất và mang tính biểu tượng để đảo ngược những gì ông Trump đã làm, ví dụ đưa nước Mỹ tái gia nhập Hiệp định Khí hậu Paris và yêu cầu đeo khẩu trang tại các cơ quan liên bang.

Sự vắng mặt của người tiền nhiệm của ông Biden trong buổi lễ nhậm chức nhấn mạnh một điều: rạn nứt quốc gia cần được hàn gắn.

Nhưng các cựu tổng thống của cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa là Bill Clinton, George W. Bush và Barack Obama đã có mặt để chứng kiến sự chuyển giao quyền lực. Phó Tổng thống Mike Pence có mặt tại buổi lễ thay cho ông Trump, người tại thời điểm đó đã tới khu nghỉ dưỡng ở Florida. Khi Pence rời Điện Capitol, ông phải bước qua cánh cửa bằng kính nứt toác, hậu quả của cuộc bạo động hai tuần trước.

Anh Minh