Người Trung Quốc yêu thích Tesla
Cho đến nay, những người tiêu dùng Trung Quốc khá hào hứng với sự hiện diện của Tesla. Model 3 là mẫu xe điện được yêu thích nhất trong năm 2020, và nhà máy Thượng Hải cũng đã bắt đầu sản xuất những chiếc xe thể thao Model Y. Tháng 10 năm ngoái, chính quyền thành phố tiếp tục đưa ra 1 chính sách bất lợi cho những nhà sản xuất ô tô truyền thống khi tuyên bố những chiếc xe được đăng ký ở ngoài thành phố sẽ không được phép đi vào các tuyến phố chính vào ban ngày. Chính sách này là nhằm mục đích giảm thiểu tình trạng tắc đường, nhưng điều đó thúc đẩy nhu cầu về xe điện trong nhóm những người phải di chuyển từ ngoại ô vào thành phố vì họ sẽ được miễn trừ nếu sử dụng xe điện.
Tầm quan trọng của thị trường Trung Quốc với hoạt động kinh doanh của Tesla ngày càng lớn. Mới đây Tesla đã thay đổi cách báo cáo, đưa Trung Quốc là thị trường duy nhất ngoài Mỹ có những con số chi tiết về doanh thu từng quý. Con số đã tăng từ mức 669 triệu USD trong quý III/2019 lên 1,74 tỷ USD trong cùng kỳ năm 2020.
Giờ đây vấn đề lớn nhất đối với Tesla là môi trường kinh doanh ở Trung Quốc đang ngày càng trở nên phức tạp. Theo nhiều chuyên gia trong ngành, mục tiêu hàng đầu của chính phủ rất rõ ràng: nâng cấp khả năng của các công ty nội địa bằng cách buộc các đối thủ và nhà cung ứng của Tesla phải nâng cấp. Mấy năm gần đây Bắc Kinh đã dần dỡ bỏ các chính sách hỗ trợ các công ty xe điện, nhằm mục tiêu thanh lọc lại ngành mà có thời điểm đã có tới 500 công ty nội địa. Về lý thuyết Tesla giống như thước đo chuẩn mực đối với các công ty còn lại và cũng đã hỗ trợ họ rất nhiều. Nhờ việc cung cấp pin cho một số mẫu xe Tesla sản xuất tại Thượng Hải, cổ phiếu của Contemporary Amperex Technology đã tăng gấp 3 trong năm 2020, và hiện giá trị vốn hóa đã lên tới 140 tỷ USD.
Theo Scott Kennedy, cố vấn cao cấp tại Viện CSIS, sự hiện diện của Tesla là nhằm giúp phát triển chuỗi cung ứng hoàn chỉnh, giống như trong ngành điện thoại trước đây. Hầu hết iPhone đều được lắp ráp tại Trung Quốc và đã mang lại rất nhiều lợi ích cho các nhà cung ứng nội địa. Nhưng mặc dù Apple kiếm được nhiều lợi nhuận từ thị trường smartphone Trung Quốc, thống trị thị trường vẫn là những công ty nội địa như Huawei, Oppo và Vivo.
Thách thức tiếp theo
Ở điểm này, hiện đã có những dấu hiệu cho thấy bất chấp những thành công ban đầu, Tesla có thể không đạt được kỳ vọng ở Trung Quốc. Giá những chiếc Model 3 sản xuất tại Thượng Hải đã được cắt giảm để gần hơn với các đối thủ trong nước. Tesla cũng xuất xe sang châu Âu, dấu hiệu cho thấy thị trường Trung Quốc chưa tiêu thụ hết sản lượng sản xuất ra tại Thượng Hải.
Thách thức tiếp theo đến từ Washington, kể cả khi ông Trump đã rời khỏi Nhà Trắng. Gần như trong toàn bộ sự nghiệp của mình, ông Biden là một trong số ít những lãnh đạo cấp cao của đảng Dân chủ ủng hộ mối quan hệ thân thiết hơn với Bắc Kinh, cho rằng đó là cách tốt nhất để gia tăng lợi ích quốc gia. Tuy nhiên trong những tháng gần đây quan điểm đó đã thay đổi khi ông từng tuyên bố sẽ buộc Trung Quốc phải "chơi theo luật". Bên cạnh đó là những thành viên "diều hâu" của đảng Cộng hòa như các Thượng nghị sĩ Tom Cotton và Ben Sasse.
Ở thời điểm hiện tại, các biện pháp kiểm soát về những gì các công ty Trung Quốc có thể làm và bán ra ở đại lục chỉ tập trung vào những công nghệ như chip bán dẫn chứ không phải ô tô. Nhưng khi ô tô được nâng cấp và tích hợp những thứ như cảm biến và trí tuệ nhân tạo, nhiều khả năng chính quyền Mỹ sẽ có cách tiếp cận hà khắc hơn. Việc 1 công ty ô tô Mỹ - mà đặc biệt là CEO công ty đó lại điều hành cả SpaceX vốn thân thiết với quân đội Mỹ - quá thân thiết với Trung Quốc sẽ trở thành vấn đề gây nhiều tranh cãi về mặt chính trị.
Những nhân vật kỳ cựu trong ngành ô tô Trung Quốc – vốn đã chứng kiến các công ty ô tô hàng đầu thế giới như Volkswagen và Toyota chật vật trong nhiều thập kỷ mới đạt được những thành tựu mà Musk chỉ mất vài năm – rất ấn tượng với cách Musk đã thay đổi cả hệ thống. Tuy nhiên lời ngợi ca của họ cũng dựa trên 1 điều đặc biệt:" "Musk đã làm rất tốt, nhưng Tesla có được điều này là bởi vì đó cũng là điều có lợi nhất cho lợi ích của Trung Quốc", Bill Russo, CEO của công ty tư vấn Automobility và là cựu lãnh đạo của Chrysler nhận xét.
Tham khảo Bloomberg