Xương rồng lê gai còn có tên khác là cây lưỡi long, họ Opuntia. Cây có xuất xứ Mexico. Về đặc điểm nhận dạng, cây có thân lớn, hoa màu vàng tươi và quả tròn màu tím. Ở Việt Nam, loại cây này mọc hoang nhiều ở vùng đất cát Ninh Thuận, Bình Thuận, còn có tên gọi là xương rồng tai thỏ (vì có phiến lá giống tai của con thỏ).

Tại Việt Nam, gần như chỉ có người địa phương ở các vùng quanh Ninh Thuận và Bình Thuận - nơi có loại cây này mọc phổ biếm mới ăn loại quả này. Một phần là vì bởi loại cây này không mọc phổ biến tại những nơi khác, phần khác là do lớp gai khá nguy hiểm bao quanh nó khiến nhiều người phải e dè.

Cây xương rồng lê gai trong điều kiện lý tưởng có thể cao tới 1m, quả mọc ở rìa lá gai đón ánh sáng, hình thon thon như ruột trái thanh long. Vỏ quả xương rồng thường có màu cam đỏ hoặc màu tím.

Từ khi kết trái tới khi chín, xương rồng lê gai có đủ sắc thái, màu cam đỏ hoặc tím. Chín rộ nhất thì trái sẽ chuyển sang màu tím đậm. Những quả có phần thịt bên trong màu tím đậm thường được cho là ngọt nhất. Thịt quả có vị gần giống như kiwi, không chua bằng.

Khi xương rồng lê gai được bày bán trong các siêu thị thì chúng đã được loại bỏ hết gai. Tuy nhiên, nếu trực tiếp hái trái từ cây, câng phải đeo gang tay cẩn thận, trái để gai chúng đâm vào tay. Sau đó, bạn hãy từ từ tác bỏ lớp gai bên ngoài. Sau đó, hãy rửa sạch trái dưới vòi nước sạch, để ráo nước.

Khi đã loại bỏ được lớp lông trên vỏ quả, bạn hãy cắt bỏ lớp vỏ dày tại 2 đầu, cắt đôi quả theo chiều dọc, sau đó lách mũi dao nạy lớp vỏ lên và bóc ra. Phần thị bên trong quả có thể ăn trực tiếp. Hoặc bạn có thể ép nước, làm mứt, thạch, kem... Bạn có thể ăn cả hạt hoặc bỏ hạt.

Theo nghiên cứu, trong quả xương rồng có hàm lượng flavonoid, polyphenol và betalain cao. Những chất hữu cơ này đều có tác dụng tốt đối với sức khỏe con người.

Nghiên cứu của Luisa Tesoriere et al. được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng lâm sàng Hoa Kỳ nhấn mạnh rằng ăn quả xương rồng lê gai có liên quan tích cực đến việc loại bỏ độc tố và hoạt động chống oxy hóa do hàm lượng vitamin C và E cao.

Quả xương rồng lê gai có một lượng chất xơ đáng kể như hầu hết các loại trái cây và rau quả vì vậy nó có thể giúp bạn điều chỉnh quá trình tiêu hóa của bạn. Bên cạnh đó, chất xơ và carbohydrate có trong quả sẽ ngăn cản bạn ăn quá nhiều, giúp bạn có thể giảm cân. Bên cạnh đó, loại trái cây này còn khá tốt cho tim mạch.

Dù ở trong nước, không nhiều người dùng loại trái cây này nhưng tại các quốc gia khác, xương rồng lê gai ngày càng được ưu chuộng, trở thành món ăn lạ miệng, sành điệu và lành mạnh. Thậm chí, chúng còn được trồng để bán vào các siêu thị. Theo Amazon, giá trung bình cho hộp 6 quả là 13 USD (khoảng 300.000 đồng).

Ở Mexico, Trung Quốc và các quốc gia châu Mỹ, các món ăn từ loại xương rồng này rất phổ biến và thường có mặt trong thực đơn thường ngày của mọi gia đình.

Ở một số bang của Mỹ, xương rồng được xem là một loại thực phẩm kỳ lạ, rất bổ dưỡng và chỉ dành riêng cho những người sành ăn. Với người Tây Ban Nha, xương rồng lê gai là một loại thực phẩm rất giàu chất sắt, vitamin B và C.

Tại châu Phi, Ấn Độ, loại quả này là nguồn giải khát cho người dân trong các mùa nắng nóng.

Ngoài phần quả, xương rồng lê gai còn có thể sử dụng lá và hoa để làm dược liệu và thực phẩm. Có thể đem luộc hoặc nướng chúng, trộn lẫn với các nguyên liệu khác, thêm gia vị là có một món ăn độc lạ. Lá xương rồng đã chế biến có hương vị giống như đậu xanh và kết cấu tương tự như đậu bắp.

Hạt xương rồng lê gai được chế biến thành dầu dưỡng da. 1 tấn hạt xương rồng lê gai sản xuất ra 1 lít dầu xương rồng lê gai với giá 2000 euro (55 triệu đồng) khi xuất khẩu sang châu Âu.

Pha Lê