Bánh tét được cột bằng dây lát thay vị lạt tre như bánh chưng

Nếu ngoài Bắc có bánh chưng Lang Liêu tượng trưng cho trời tròn, đất vuông, thì trong Nam có bánh tét thương nhớ người xưa, cầu chúc cho ấm no, sum vầy của gia đình, đa tạ trời đất đã cho người dân mùa màng thuận lợi.

Nhà tôi thường gói bánh tét vào 28 tết, khi con cháu trong nhà đã xong công việc cá nhân và có thể quây quần bên nhau nhóm lửa. Ba ngày trước khi gói, ba mẹ phân chia các công đoạn như chọn nguyên vật liệu, ngâm gạo nếp, đậu xanh, rửa lá chuối, chẻ lạt, làm nhân... 

Năm nào nhà tôi cũng gói khoảng 50 cái bánh tét kiểu miền Nam, dành ra tầm chục cái để cúng ông bà, còn lại là làm quà cho con cháu.    

Bí quyết làm nhân bánh của mẹ tôi là đậu xanh phải ngâm qua đêm cho nở rồi nấu chín, đánh nhuyễn cho thêm hành phi vào. Thịt ba rọi nên chọn miếng nhiều mỡ đem luộc chín, ướp với hành tiêu cho đủ vị, mỗi nhân cho thêm hai cái lòng đỏ hột vịt muối chuẩn bị trước là tuyệt vời. Năm nay, ngoài bánh mặn, nhà tôi nấu thêm bánh chay nhân đậu xanh vì có người ăn chay trường.

Gói bánh tét khó nhất là gấp lá chuối để phần đầu bánh ra được hình vuông, tam giác mà không bị bể, mất dáng hình như mình muốn. Bánh tét được cột bằng dây lát thay vị lạt tre như bánh chưng, cột dây không được lỏng hay chặt quá và hai bánh tạo thành một chùm có đôi có cặp. 

Nhắc đến chuyện cột bánh, nhớ một lần mấy anh em lấy dây nylon thay dây lát bị ba mắng tơi tả, với ba bánh tét là phải cột bằng dây lát mới ngon, mới có dáng đẹp.

Để có bánh ăn phải luộc ít nhất 10 tiếng, thường thì ba tôi sẽ luộc hai nồi lớn khoảng 12 giờ, phân chia con cháu canh lửa thật đều, bánh tét nấu củi là ngon nhất và đúng vị nhất. 

Có lầ,n nội hỏi thằng Bi trông chừng bánh nóng vậy có chán không, nó cười tươi đáp lại: "Dạ, con ngồi trông bánh khiến người lúc nào cũng toát mồ hôi nhưng ý nghĩa lắm nội ạ. Cả năm chỉ có một lần, con không thấy chán, con chỉ thấy vui thôi". 

Thật khó có dịp để thấy mấy đứa cháu có cơ hội gặp gỡ nhau, cùng làm một việc, cùng chia sẻ với nhau như dịp này.

Năm nào nhà tôi cũng gói khoảng 50 cái bánh tét kiểu miền Nam

Năm nay nhà tôi đón thêm dì Út hồi hương. Dì chờ đợi ngày được gói bánh lâu lắm rồi, gói bánh vừa vui, lại được xum vầy và có thể tâm sự đủ mọi chuyện trên trời dưới đất. Gặp năm dịch COVID-19, đâu có mấy người về Việt Nam được, ba mẹ thấy dì về ánh mắt sáng rực rỡ vì vui sướng. 

Vừa ngồi làm bánh Út vừa gọi điện thoại, mở video cho mấy người bạn ở Mỹ để khoe không khí chuẩn bị Tết, đón Tết ở Việt Nam. Bạn của dì Út ở Mỹ nhiều, người thì nấu bánh chưng, người kiếm hoa đào, và nấu những món đặc trưng như thịt kho trứng, dưa giá muối, giò chả. 

Cái lúc tiễn Út về Việt Nam, dì bảo nhiều người bạn mắt đỏ hoe, ai cũng muốn gửi lời chúc sức khỏe và may mắn. Ai cũng đợi quà của Út khi quay lại trong năm mới, tất cả cùng hứa sẽ "live stream" nhóm khi đón giao thừa, đi xem bắn pháo hoa để xóa nhà khoảng cách không gian và thời gian.

Những ngày cận tết vào nhà thấy khuôn mặt ai cũng tươi rói khoe thành quả là gói xong những cái bánh tét đẹp, đều là thấy tết ùa về rồi. Một đòn bánh tét ngon là khi cắt ra nếp không bị nhão, đậu xanh không bị rơi ra,  ăn với chút củ kiệu, dưa món thì đúng tuyệt hảo.

Trong mấy ngày tết bên cạnh những đòn bánh được chưng trên bàn thờ, ba mẹ còn cắt bánh để cúng rước ông bà, cúng giao thừa và cúng mấy ngày mùng. Mỗi đĩa cúng gồm ba lát bánh với ba hình tròn đều rồi đặt lên lát thứ tư, trông giống như một bông hoa rất đẹp mắt. 

Lát bánh tét, có da bánh màu xanh cốm, mặt bánh nhuyễn màu trắng, nhân đậu xanh thịt ba rọi nằm ở giữa lát có màu vàng sáng mịn. Cái vị béo ngậy của thịt ba rọi, độ dẻo thơm của nếp, đậu xanh, mùi thơm dân dã của lá chuối hòa quyện với dưa củ kiệu tạo nên một trong những hương vị Tết đặc trưng nhất.

Gói xong những cái bánh tét đẹp, đều là thấy tết ùa về rồi

Nấu bánh tét nhiều nên con cháu sẽ được ba mẹ tặng làm quà, món quà tình cảm không có tiền bạc nào đánh đổi được. 

Ba tôi thường dạy con cháu rằng, phong tục gói bánh tét ở các gia đình miền Nam không đơn thuần là chuyện gói bánh để cúng tổ tiên và ăn ba bữa tết mà là dịp tụ hội gia đình đầy đủ, quây quần bên cha mẹ và con cháu.

Mâm tết nhà tôi bánh tét là điểm nhấn,. Thật háo hức khi chỉ ít ngày nữa ông bà, ba mẹ, con cháu quây quần bên nhau gần hơn bao giờ hết đón tết Tân Sửu 2021. .

Diễn đàn "Mâm Tết nhà tôi" bao gồm các bài viết, bài dự thi của bạn đọc chia sẻ những khoảnh khắc gia đình sum vầy, giây phút thiêng liêng của lễ đoàn viên, sự nồng ấm của các thành viên gia đình, bè bạn bên mâm cỗ Tết, các món ăn "tủ" của gia đình, món ăn đặc sản quê hương... có thể không bên cạnh nhau nhưng nhờ sự kết nối công nghệ, mình có thể cùng nhau chia sẻ những giây phút ấy.

Diễn đàn do báo Tuổi Trẻ tổ chức với mong muốn lan tỏa một cái Tết đoàn viên, dù rằng ở bất kỳ nơi đâu, với sự kết nối bằng công nghệ thì "những mâm Tết xa vẫn trọn tình nhà".

Các bài viết diễn đàn vui lòng gửi về địa chỉ mamtet@tuoitre.com.vn từ nay đến hết ngày 20-2, mỗi bài tối đa 1.000 chữ có kèm theo hình ảnh (và video nếu có).

Các bài viết chưa tham gia bất cứ cuộc thi nào, chưa đăng ở các báo phương tiện truyền thông khác.

Bạn đọc vui lòng ghi rõ thông tin liên lạc, số tài khoản ngân hàng, số CMND để tòa soạn trả nhuận bút.

Mâm Tết nhà tôi trong lòng nước Pháp

TTO - Các bạn Pháp đến nhà trầm trồ khi nhìn tôi thắt bánh bằng dây lạt trong khi giải thích ý nghĩa của chiếc bánh. Từ thời Hùng Vương, bánh chưng là biểu tượng của sự hài hòa thiên nhiên đất trời, vì vậy tôi nhất định phải gói nó trong hình vuông.