Khi trẻ yêu sớm, cha mẹ cần làm gì?
Việc quen nhau qua mạng xã hội hiện khá phổ biến. Bên cạnh những mặt tích cực, thực tiễn cho thấy các mối quan hệ từ mạng xã hội khá phức tạp, tìm ẩn nhiều rủi ro, hậu quả khó lường, nhất là với các mối quan hệ yêu đương của trẻ chưa thành niên.
Chúng ta trách trẻ và lên án trẻ nhẹ dạ, nông nổi, dại khờ. Tuy nhiên, trước khi trách trẻ, chúng ta cũng thấy trách nhiệm rất lớn là từ giáo dục gia đình.
Trẻ chưa thành niên với đặc điểm tuổi mới lớn: Thân thể phát triển nhanh, rất nhanh nhạy với cái mới lạ, lại thêm vào đó là lượng thông tin về tình cảm đôi lứa và giới tính tràn lan chưa được định hướng… càng thúc đẩy trẻ thích khám phá, thích tò mò tìm hiểu đặc điểm về sự phát triển của cơ thể bản thân, tình cảm đối với bạn khác giới.
Thêm vào đó, sự thiếu hụt về kỹ năng sống, kiến thức giới tính, sức khỏe sinh sản (hiểu sai, hiểu chưa chính xác)… càng làm cho không ít trẻ ngộ nhận rung động giới tính là tình yêu, tình yêu phải đi kèm tình dục…
Môi trường sống trong gia đình trẻ, áp lực việc học tập cũng góp phần trẻ yêu sớm, quan hệ tình dục sớm. Hậu quả, không ít trẻ lơ là việc học, sa sút trong học tập, lớn hơn là trẻ mang thai ngoài ý muốn, dang dở việc học, tương lai.
Việc phải làm mẹ khi cơ thể và tâm lý chưa trưởng thành còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe bé gái như nạo phá thai, sẩy thai, sinh thiếu cân, đẻ non, thai nhỏ, tử vong mẹ… ảnh hưởng nặng nề đến sự phát triển thể chất và tâm lý cũng như phát triển trí tuệ sau này. Quan hệ tình dục không an toàn có nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
Là người mẹ, tôi cũng từng trải qua những giai đoạn con yêu sớm, tôi cũng sợ sẽ ảnh hưởng việc học, tương lai của con. Một lần, con trai tôi (lớp 8) nói: “Con đã biết yêu rồi nha, con có bạn gái rồi đó”. Tôi có bất ngờ nhưng cũng bình tĩnh, nhẹ nhàng hỏi thăm con, rằng bạn gái ấy như thế nào, điểm nào mà con thích nhất ở bạn gái… Được cha mẹ quan tâm, con tôi kể chuyện rất tự nhiên.
Hơn nữa, trước đó tôi đã cho con học về sức khỏe, giới tính, sinh sản. Vì thế con cũng ít nhiều có kiến thức đúng, hiểu rằng đó chỉ là những rung động đầu đời.
Bên cạnh đó, việc thường xuyên trò chuyện cùng con, giữ mối liên hệ với giáo viên, bạn bè của con nên tôi hiểu con đang như thế nào. Đây chính là chìa khóa mà cha mẹ chúng ta cần làm cho trẻ, đó là trao đổi với trẻ về các vấn đề giới tính, cả tình yêu trai gái là như thế nào, ở tuổi của các con thì chỉ nên giới hạn tới đâu...
Rất nhiều cha mẹ muốn nói với trẻ mà không biết phải nói như thế nào, nói cái gì, nói lúc nào. Việc trao đổi với trẻ không phải đợi đến khi trẻ có vấn đề mới nói, mà chúng ta phải chuẩn bị trước, phải dạy cho các con những kiến thức về cơ thể, bộ phận nhạy cảm, đặc điểm tâm sinh lý khi tuổi dậy thì…
Chúng ta cần trang bị cho trẻ các kiến thức cơ bản như tình dục an toàn, tình bạn khác giới, rung động giới tính, xây dựng tình bạn, sử dụng biện pháp phòng tránh thai. Đồng thời, chúng ta phải định hướng cho trẻ các kỹ năng như cách từ chối tình dục, cách giữ gìn thân thể, cách thoát hiểm, cách kiểm soát cảm xúc…
Khi con có bạn khác giới, cha mẹ cần cho con biết về tình dục an toàn, những nguy cơ có thể xảy ra khi quan hệ tình dục.
Ngoài ra, cha mẹ cùng con nên trao đổi, thảo luận về giá trị của bản thân, biết tôn trọng mình và người khác, giá trị của sức khỏe, tương lai bị ảnh hưởng ra sao khi quan hệ tình dục sớm,mang thai sớm… và cả việc vi phạm pháp luật, phải bị chế tài khi “yêu sớm” như thế nào.
Thêm vào đó, cha mẹ cần cởi mở, hướng dẫn con xây dựng tình bạn chân thành, tình yêu trong sáng, cao đẹp ra sao.
Làm bạn cùng con nói thì dễ nhưng làm không dễ chút nào. Tuy nhiên, nếu biết cách gần gũi, chịu khó lắng nghe, tìm hiểu, chia sẻ cùng con cái thì chúng ta sẽ hiểu con đang nghĩ gì, tâm tư điều gì để kịp thời định hướng. Chính sự cởi mở của cha mẹ sẽ giúp trẻ thấy được quan tâm, được tôn trọng, thấy cha mẹ là người trong cuộc, là người bạn lớn đáng tin cậy để hỏi han, tâm tình. Ngược lại, trẻ sẽ tự tìm bạn bè, tự bơi, dễ dẫn đến sống theo bản năng, khi đó sẽ tìm ẩn nhiều nguy cơ và thậm chí gặp phải hậu quả đáng tiếc.
ThS LÊ THỊ MINH HOA, giảng viên tâm lý học Trường ĐH Nguyễn Tất Thành
Xem thêm: lmth.4153401-iot-taoht-oc-iart-nab-meihn-hcart-uihc-auh-iaht-oc-iout-51-iag-eb-uv/taul-pahp/nv.olp