Bộ trưởng Lê Minh Hoan chủ trì hội nghị - Ảnh: MAI THỨC

Ông Lê Thanh Tùng (phó cục trưởng Cục Trồng trọt) cho biết hiện cả nước có khoảng 64.000ha thanh long, với sản lượng gần 1,4 triệu tấn/năm, tập trung nhiều ở 3 tỉnh Bình Thuận, Long An, Tiền Giang. Trong đó, tỉnh Bình Thuận dẫn đầu về năng suất và sản lượng.

Tình hình sản xuất thanh long năm 2021 và những tháng đầu năm 2022 đối mặt với nhiều khó khăn do ảnh hưởng bởi dịch COVID-19. Giá thu mua giảm sâu, có thời điểm bán không ai mua; chỉ có những vùng, những đơn vị nào liên kết sản xuất, tiêu thụ tốt thì mới ổn định.

Hiện Trung Quốc tiếp tục kiểm soát chặt chẽ dịch bệnh COVID-19 nên việc thông quan hàng hóa qua cửa khẩu chậm, gặp nhiều khó khăn, làm giảm giá thành thu mua trong nước. 

Tại Bình Thuận, thanh long được xác định là cây lợi thế, đặc sản, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế nông nghiệp và nông thôn của địa phương với hơn 30.000 hộ nông dân tham gia sản xuất, thu mua, sơ chế xuất khẩu.

Do ảnh hưởng chung, từ năm 2021 đến nay, giá thu mua thanh long ở địa phương giảm sâu. Hiện nay, các doanh nghiệp chỉ thu mua cầm chừng, giá mua thanh long ruột trắng tại vườn khoảng 3.000 - 5.000 đồng/kg, mặc dù là hàng trái vụ.

Tương tự Bình Thuận, các tỉnh Tiền Giang, Long An có chung tình hình. 

Trái thanh long phụ thuộc nhiều vào thị trường Trung Quốc (hơn 90% lượng xuất khẩu) và xuất khẩu theo đường tiểu ngạch. Để giải quyết vấn đề trước mắt, nhiều đại biểu kiến nghị Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn chủ trì với các đơn vị liên quan để đàm phán với phía Trung Quốc sớm thông quan cửa khẩu, đẩy mạnh tiêu thụ thanh long cho bà con nông dân.

Bộ cần có kế hoạch xây dựng phương án lựa chọn phương thức xuất hàng chính ngạch qua đường biển, đường sắt nhằm giảm ách tắc tại đường bộ.

Thu hoạch trái thanh long tại Bình Thuận

Ông Lê Tuấn Phong - chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận - đề xuất bộ cần đưa cây thanh long vào nhóm cây chủ lực quốc gia, từ đó có chiến lược, chính sách phát triển bền vững, cũng như chiến lược quảng bá trong và ngoài nước.

Ông Phong còn kiến nghị bộ xây dựng chiến lược đánh giá tiềm năng, nhu cầu tiêu thụ thanh long trên cơ sở nghiên cứu khoa học, đảm bảo nguyên tắc cung cầu để các địa phương có cơ sở quy hoạch, phát triển.

Kết luận hội nghị, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng cần phải thay đổi tư duy tiếp cận, tổ chức lại sản xuất thanh long và tái cơ cấu ngành nông nghiệp.

"Mọi sự thay đổi đều khó khăn, nhưng không thay đổi còn khó khăn hơn nữa trong bối cảnh tình hình như hiện nay" - ông Hoan nhấn mạnh.

Cũng theo ông Hoan, để phát triển bền vững, các địa phương phải tổ chức lại sản xuất thanh long bắt đầu từ cấp xã theo hướng hiểu rõ về sản xuất đến nắm rõ nhu cầu thị trường, đối tác và đối tượng cạnh tranh.

Các địa phương cần tránh tình trạng "mạnh ai nấy làm" theo kiểu manh mún, nhỏ lẻ, tự phát, nâng cao giá trị trái thanh long, từng bước chuyển đổi xuất khẩu tiểu ngạch sang chính ngạch.

Cửa khẩu Móng Cái và Kim Thành chính thức thông quan trở lại mặt hàng thanh long

TTO - Sáng 13-1, cửa khẩu Móng Cái (Quảng Ninh) và cửa khẩu Kim Thành (Lào Cai) chính thức cho thông quan trở lại thanh long và trái cây của Việt Nam sang Trung Quốc.