Tôi còn nhớ trong bộ phim Hành trình khát vọng của Đài Truyền hình TP.HCM có đi sâu vào câu chuyện về đột phá, sáng tạo của Nhà máy Dệt Thành Công và Bí thư chi bộ nhà máy Nguyễn Thị Đồng. Bà Nguyễn Thị Đồng, Bí thư chi bộ nhà máy giai đoạn 1976-1995, cho biết khi nhà máy sáng tạo trong sản xuất, kinh doanh để vượt qua khó khăn đã có rất nhiều ý kiến phê phán gay gắt về cách làm mới này.

Có rất nhiều câu chuyện cho thấy những gì mới, sáng tạo bao giờ cũng phải vượt qua một hành trình đầy gian nan, thử thách. Bão lớn nổi lên, những cây bị ngã đầu tiên chính là những cây lớn, còn các bụi gai lúp xúp thường không hề hấn gì. Trong thực tế, những người sáng tạo, tức nghĩ khác, làm khác với số đông thường bị cô lập, bị hiểu lầm, chịu cô đơn và nhiều khi cả tai ương.

Thủ tướng Võ Văn Kiệt kiểm tra tiến độ thi công trạm biến áp 500 kV tại Hòa Bình phục vụ đường dây 500 kV Bắc - Nam (năm 1996). Ảnh: TTXVN

Nhìn lại quá trình phát triển của Đảng Cộng sản Việt Nam, rất nhiều thành tựu lớn cũng xuất phát từ những nhà lãnh đạo với những quyết định sáng tạo, khác người, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Rất nhiều câu chuyện đã trở thành bài học lớn cho hôm nay và mai sau.

Có thể kể đến hàng loạt câu chuyện, từ câu chuyện “đổi mới” đến hàng loạt sự việc khác mà ranh giới giữa đúng - sai nhiều khi thường rất mong manh.

Ông Kim Ngọc, Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc, từng bị phê phán và kiểm điểm nặng nề vì “khoán hộ”. Công trình tải điện 500 kV Bắc - Trung - Nam khi bắt đầu không phải không có những ý kiến trái chiều gay gắt, thế nhưng vượt lên tất cả, Thủ tướng Võ Văn Kiệt khi đó đã lắng nghe và có quyết định đầy táo bạo.

Cái mới thường gặp khó khăn bởi áp lực của những thói quen, tư duy cũ đã thành nếp và luôn có xu thế bảo thủ. Những người sáng tạo lại chỉ là thiểu số, họ nghĩ khác, làm khác với số đông nên rất dễ bị hiểu lầm, bị chống đối, bị quy chụp và họ thường cô đơn.

Vậy nên, để bảo vệ được những cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung đòi hỏi lãnh đạo cấp trên của họ phải là những người năng động, sáng tạo bởi chỉ có những người năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm mới có khả năng truyền cảm hứng và ủng hộ, bảo vệ những người cấp dưới năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm.

Nếu không làm được như vậy, những người nhàn nhạt, vô vị, không hề có bất kỳ dấu ấn gì sẽ cứ đều đều thăng tiến với một cuộc đời trơn tru, bằng phẳng, còn người sáng tạo sẽ dễ bị hệ lụy, có khi mất chức hoặc vào vòng lao lý nếu vì sáng tạo mà phạm sai lầm lớn.

Rõ ràng đất nước, dân tộc, Đảng cần những người năng động, sáng tạo chứ chắc hẳn không cần lắm những người chỉ biết “gọi dạ, bảo vâng”. Vậy nên một trong các nội dung quan trọng trong nhóm giải pháp của Nghị quyết 28-NQ/TW ngày 17-11-2022 của Hội nghị lần thứ sáu, Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII “về tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng đối với hệ thống chính trị trong giai đoạn mới”là: “Xây dựng cơ chế, chính sách thu hút, tuyển dụng nhân tài vào làm việc trong hệ thống chính trị; thể chế chủ trương của Đảng về khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung”.

Vấn đề khuyến khích, bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, sáng tạo vì lợi ích chung ngày càng trở nên bức thiết, nhất là trong bối cảnh hiện nay.

Để có đội ngũ cán bộ dám nghĩ, dám làm, sáng tạo vì lợi ích chung cần có cơ chế tạo môi trường để đội ngũ này sáng tạo và cống hiến. Muốn vậy, các quy trình công tác cán bộ phải thật sự chặt chẽ, công khai, minh bạch để bịt các cửa “chạy” vốn tạo kẽ hở cho những người quá “tròn trịa” lên nắm quyền.

Đánh giá cán bộ cần căn cứ vào thực tiễn công tác, kết quả cụ thể chứ không thể bằng những kết quả chung chung, không lượng hóa. Cùng với đó là cần cải cách tiền lương, nâng cao thu nhập để những người tâm huyết có thời gian suy tư, sáng tạo. Đồng thời tạo dựng môi trường sinh hoạt Đảng, môi trường công tác nhân văn, khen thưởng, tôn vinh xứng đáng với những người làm việc tốt, có nhiều cống hiến vì tập thể, vì xã hội…

Một điểm mấu chốt là muốn có cán bộ dám nghĩ, dám làm, sáng tạo vì lợi ích chung cần phải có cơ chế bảo vệ họ. Muốn vậy, cần cụ thể hóa một cách rõ ràng về nội hàm thế nào là “đổi mới, sáng tạo”, những nội dung nào là vì lợi ích chung… để xây dựng cơ chế bảo vệ cho phù hợp.

Chúng ta luôn cần những nhà lãnh đạo biết lắng nghe và hành động quyết liệt, bảo vệ lẽ phải, vì sự tiến bộ của xã hội, sự vững mạnh, phồn vinh của đất nước.