Đầu năm 2024, ngành công nghệ chứng kiến 32.000 lao động bị sa thải trong khi các doanh nghiệp vẫn đổ hàng tỷ USD để nhân viên xây dựng trí thông minh nhân tạo (AI) và đuổi việc chính bản thân mình.
Tờ New York Times (NYT) cho hay sau 1 năm sa thải hàng loạt, các doanh nghiệp công nghệ lớn đã thu được lợi nhuận cao và sự hưởng ứng từ cổ đông, qua đó càng khuyến khích động thái đuổi việc nhân viên trong năm 2024.
Tập đoàn Alphabet (Google) khởi động đầu năm với việc sa thải vài trăm nhân viên và cho biết sẽ còn cắt giảm tiếp trong năm nay. Amazon theo gót với hàng trăm nhân sự ở Prime Video bị đuổi việc.
Meta (Facebook) thì lặng lẽ cắt giảm nhiều quản lý cấp trung còn Microsoft thì đuổi việc 1.900 người ở mảng trò chơi điện tử.
Trong khi các Big Tech cũng phải sa thải thì nhiều công ty nhỏ hơn cũng chẳng tránh được việc cắt giảm hàng loạt nhân viên. Mới đây nhất là Snap đã tuyên bố đuổi việc 10% lao động, tương đương 540 người.
Trước đó, startup Okta cũng cho biết đuổi việc 7% nhân viên, tương đương 400 lao động.
Số liệu của Layoffs.fyi cho thấy từ đầu năm đến nay, khoảng 32.000 lao động công nghệ đã mất việc.
Điều trớ trêu là doanh nghiệp sa thải lao động không phải vì khó khăn hay suy giảm lợi nhuận, trái lại doanh số và cổ phiếu của các Big Tech lại bùng nổ sau 1 năm đuổi việc hàng loạt.
Theo NYT, xu thế này phản ánh rõ ràng trào lưu mới của thị trường lao động công nghệ khi thay vì tuyển dụng hàng nghìn nhân viên mỗi quý để mở rộng thị phần, các công ty sẽ đổ hàng tỷ USD xây dựng AI thay thế.
Động thái này vừa tiết kiệm được chi phí nhân sự, chạy đua theo xu hướng mới của thị trường lại cực kỳ chiều lòng nhà đầu tư.
Những bài học từ Meta (Facebook), Microsoft hay Google đua nhau sa thải lao động nhưng vẫn có lãi lớn và giá cổ phiếu tăng đang thúc đẩy mọi doanh nghiệp học tập theo.
Noi gương Mark Zuckerberg
Tuần trước, CEO Mark Zuckerberg của Meta đã tuyên bố thẳng trong cuộc họp báo cáo kết quả kinh doanh rằng công ty sẽ tiếp tục sa thải lao động và kiểm soát chi phí để "có thể đầu tư dài hơn hơn cho mảng AI chiến lược".
Thậm chí nhà sáng lập này còn cho biết với thành công ngoài mong đợi của năm 2023 khi Meta lãi kỷ lục dù đuổi việc nhiều chưa từng thấy, CEO Mark Zuckerberg ngày càng nhận thấy rằng công ty hoạt động hiệu quả hơn khi tinh gọn bộ máy.
Đây là điều hoàn toàn ngược lại so với những gì đã diễn ra trong khoảng 201902023 khi hơn 900.000 lao động công nghệ được tuyển dụng vì nhu cầu thị trường tăng cao.
Khi xu thế bùng nổ này chấm dứt, nhiều công ty đã phải cắt giảm hàng loạt. Riêng Meta, Amazon, Microsoft, Google và Apple đã sa thải 112.000 lao động so với thời đỉnh cao năm 2021-2022.
Thế nhưng sự điều chỉnh này cùng với việc phát triển AI thay thế đã đem lại nhiều lợi nhuận hơn cho Big Tech so với cả thời kỳ đại dịch.
Hậu quả là ngày càng nhiều doanh nghiệp học theo Mark Zuckerberg. Nhà sáng lập của Meta từ việc bị chỉ trích thậm tệ đầu năm 2023 khi sa thải hàng loạt giờ đây lại trở thành người hùng của Phố Wall.
Tờ NYT cho hay hiện 5 Big Tech lớn nhất thế giới chỉ còn 2,16 triệu lao động, giảm hơn 71% so với thời kỳ trước đại dịch. Tuy nhiên tổng doanh số của họ lại đạt 1,63 nghìn tỷ USD, tăng 81% so với cách đây 5 năm.
Tất nhiên, nhà đầu tư vô cùng thích thú với điều này bất kể có sa thải bao nhiêu lao động đi chăng nữa. Tổng mức vốn hóa của 5 Big Tech đã tăng gần 3,5 nghìn tỷ USD trong năm vừa qua.
Với chính phủ Mỹ, tỷ lệ thất nghiệp bình quân của ngành công nghệ là 3,3% vẫn nằm dưới ngưỡng trung bình toàn quốc 3,7% nên chẳng có gì đáng phải hành động.
Thế nhưng với người lao động, câu chuyện lại hoàn toàn khác.
Xây dựng AI để thay thế chính mình
"Đứng trên góc nhìn nhân sự thì đây thực sự là một cơn ác mộng. Việc Google sa thải hàng loạt đã hoàn toàn phá hủy hình ảnh công ty đáng mơ ước cho người lao động trước đây", chuyên gia Meghan M Biro của hãng tuyển dụng nhân sự Talent Culture thừa nhận.
Theo NYT, những hành động như của tập đoàn Google hiện chẳng có gì xa lạ khi nhiều doanh nghiệp đang cố gắng đổ hàng tỷ USD ép nhân viên phát triển AI để rồi thay thế chính bản thân họ.
Sau thành công của ChatGPT đưa tổng vốn hóa của Microsoft lên 3 nghìn tỷ USD, việc Google phải chạy đua sa thải và phát triển AI thay thế là điều dễ hiểu.
Số liệu của CompTIA cho thấy các doanh nghiệp công nghệ đã đăng tuyển 180.000 vị trí nhân viên phát triển AI và con số này dự kiến sẽ còn tăng mạnh trong năm nay.
Những lao động này đang phải cải thiện chatbot cho Microsoft, Google, Amazon hay Meta để rồi chính sản phẩm đó sẽ thay thế họ làm việc.
Ví dụ như Apple đang phát triển AI của chính mình và tuyển dụng hàng loạt kỹ sư nhằm ra mắt sản phẩm AI trong cuối năm nay. Nhà táo khuyết đã đổ hàng tỷ USD phát triển những mẫu chip tiên tiến và siêu máy tính đắt tiền cho các trung tâm đào tạo AI.
Tương tự, Meta cũng dự kiến mua 350.000 con chip phát triển AI từ Nvidia với giá khoảng 30.000 USD/chiếc.
Đây được cho là một điều trớ trêu với người lao động khi Meta sa thải gần 20.000 người năm 2023 và sẽ tiếp tục đuổi việc trong năm nay để dồn tiền phát triển AI.
Điều tương tự cũng diễn ra với Google khi giám đốc tài chính Ruth Porat cảnh báo sẽ sa thải luân phiên liên tục trong năm 2024 sau đợt cắt giảm hàng trăm lao động vào tháng 1/2024.
Ngay cả với Apple dù đã rất hạn chế tuyển dụng thêm lao động thời đại dịch nhưng khi doanh số iPhone giảm vào năm 2023 thì hãng cũng đã phải sa thải lao động lần đầu tiên sau 15 năm.
Nguồn tin của NYT cho hay Apple đã cắt giảm 3.000 nhân viên trong năm tài khóa gần đây nhất.
Hiện Microsoft đang là Big Tech duy nhất khá kín tiếng về việc sa thải trong năm 2024.
Báo cáo tài chính của họ cho thấy số nhân viên vẫn tương đương với mức hậu đại dịch và nhiều nhà đầu tư đã ca ngợi sự ổn định của tập đoàn nhờ đặt cược đúng vào ChaGPT.
Tuy nhiên liệu sự ổn định này có tồn tại mãi khi Microsoft phát triển được các AI tiên tiến thay thế cho con người hay không thì vẫn còn là một câu hỏi.
*Nguồn: NYT