Tổng quan về thị trường ô tô Việt Nam 2020 chứng kiến nhiều thăng trầm trong nửa đầu năm làm sức mua các tháng liên tiếp giảm sút trong khi nửa năm còn lại thị trường bứt tốc tăng trưởng. Theo đó, trong nửa đầu năm 2020 dịch COVID-19 bùng phát phủ "bóng đen" lên toàn cầu, Việt Nam phải giãn cách xã hội, hàng loạt đại lý đóng cửa. Bức tranh sáng của thị trường ô tô Việt Nam 2020 chính là cuối tháng 6, Chính phủ cho phép giảm 50% lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất lắp ráp trong nước để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp giúp thị trường ô tô Việt Nam nửa cuối năm doanh số bán xe tháng sau cao hơn tháng trước.

Trên sàn niêm yết hiện có 5 doanh nghiệp đang kinh doanh mặt hàng ô tô trong đó Dịch vụ tổng hợp Sài Gòn (SVC) đã bứt phá trong nửa cuối năm trong đó đáng kể nhất là quý 4 khi doanh thu thuần đạt 5.976 tỷ đồng, tăng 15% so với cùng kỳ năm 2019, LNST đạt 133,3 tỷ đồng quý 4, tăng đến 87% so với lợi nhuận đạt được quý 4/2019, trong đó lợi nhuận sau thuế ghi nhận về cho cổ đông công ty mẹ đạt hơn 86 tỷ đồng. Lũy kế cả năm 2020 doanh thu thuần đạt 16.129 tỷ đồng, giảm 11,7% so với năm trước đó, nhưng cũng vượt hơn 9% kế hoạch năm. Nhờ tiết giảm chi phí tài chính, chi phí bán hàng và cả chi phí giá vốn, nên lợi nhuận sau thuế thu về đạt hơn 224 tỷ đồng, còn giảm 3,9% so với năm 2019 nhưng vẫn hoàn thành gấp đôi chỉ tiêu lợi nhuận được giao cho cả năm.

Savico là doanh nghiệp có 14 công ty con được hợp nhất trên BCTC bao gồm CTCP Đầu tư Savico, CTCP Đầu tư Đà Nẵng Sơn Trà, CTCP Ô tô Nam Sông Hậu, CTCP Ô tô Vĩnh Thịnh… với tỷ lệ sở hữu vốn tại các công ty con này đều trên 51%.

Một doanh nghiệp niêm yết khác là Ô tô Hàng Xanh (HAX) cũng nhận định doanh nghiệp mình đã có một năm kinh doanh thành công, riêng quý 4/2020, doanh thu thuần đạt 1.818,7 tỷ đồng tăng 20% so với cùng kỳ, LNST đạt gần 63 tỷ đồng cao gấp 9 lần quý 4/2019. Lũy kế cả năm 2020, doanh thu thuần đạt 5.570 tỷ đồng tăng 8% so với cùng kỳ, LNST đạt 125 tỷ đồng cao gấp 2,5 lần so với năm 2019 tương đương EPS đạt 3.409 đồng.

Theo giải trình từ phía công ty năm 2020 là một năm thành công vượt bậc của Haxaco nhờ các ngân hàng đã ưu đãi về lãi suất cho công ty góp phần giảm mạnh chi phí lãi vay. Đồng thời công ty đã tận dụng tối đa cơ hội khi Chính phủ ban hành nghị định về việc giảm 50% lệ phí trước bạ cho các dòng xe lắp ráp trong nước đi vào hiệu lực. Do đó cả 4 đại lý của Haxaco đều xuất sắc vượt chỉ tiêu doanh số bán hàng và nằm trong top đầu đại lý về doanh số bán xe Mercedes-Benz tại thị trường Việt Nam.

Đầu tư Dịch vụ Hoàng Huy (HHS) mặc dù có kết quả kinh doanh quý 4 sụt giảm so với cùng kỳ do năm trước công ty có lợi nhuận lớn từ hoạt động đầu tư lĩnh vực BĐS, nhưng trước đó doanh nghiệp này đã báo lãi cao trong quý 3 nên lũy kế cả năm 2020, doanh thu thuần đạt 605 tỷ đồng tăng nhẹ so với cùng kỳ, LNST đạt 286 tỷ đồng tăng 46,7% so với năm 2019 tương đương EPS đạt 1.065 đồng. HHS cũng cho biết đến thời điểm hiện tại, các khoản đầu tư trong lĩnh vực BĐS của công ty đang trong quá trình chuẩn bị đầu tư cho tới khi được bàn giao và ghi nhận lợi nhuận.

Không chỉ các doanh nghiệp kinh doanh ô tô con, các doanh nghiệp kinh doanh ô tô tải cũng đã ghi nhận lãi lớn. Ô tô Trường Long (HTL) cũng đã công bố KQKD năm 2020, theo đó riêng quý 4 doanh thu thuần đạt gần 313 tỷ đồng tăng 40% so với cùng kỳ, LNST đạt hơn 11 tỷ đồng trong khi cùng kỳ lỗ 170 triệu đồng. Lũy kế cả năm 2020, doanh thu thuần đạt 781 tỷ đồng giảm 5% so với cùng kỳ, LNST đạt gần 24 tỷ đồng tăng 16,5% so với năm 2019 tương đương EPS đạt 1.984 đồng.

HTL cho biết từ quý 3 năm 2020 chính phủ ban hành Nghị định 70 giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước đến hết ngày 31/12/2020, đồng thời nhà máy Hino Việt Nam cũng triển khai thêm chương trình hỗ trợ phí trước bạ cho khách hàng trong quý 4/2020 dẫn tới doanh số và lợi nhuận bán xe tăng cao so với cùng kỳ năm trước.

Cá biệt có trường hợp của Ô tô TMT (TMT) ghi nhận lợi nhuận quý 4 vỏn vẹn 602 triệu đồng tuy nhiên hoạt động kinh doanh chính của công ty có nhiều khả quan hơn so với cùng kỳ theo đó doanh thu đạt 528,5 tỷ đồng trong quý 4 tăng 41,7% so với cùng kỳ, lợi nhuận gộp đạt hơn 41 tỷ đồng trong khi cùng kỳ kinh doanh dưới giá vốn lỗ gộp tới gần 71 tỷ đồng. Do các khoản chi phí ở mức cao đồng thời không có nguồn thu tài chính lớn như cùng kỳ nên LNST quý 4 của TMT chỉ đạt 602 triệu đồng. Lũy kế cả năm 2020, TMT đạt 1.746 tỷ đồng doanh thu thuần tăng 29% so với cùng kỳ, LNST đạt gần 2 tỷ đồng giảm gần 50% so với năm 2019.

Trên sàn giá các cổ phiếu của các doanh nghiệp ô tô cũng đã ghi nhận mức tăng trưởng tốt trong năm qua với khối lượng giao dịch sôi động. Cá biệt có giá cổ phiếu TMT từng ghi nhận mức giá trên 24.900 đồng/cổ phiếu (ngày 26/9/2017), sau đó liên tục giảm sâu về dưới mệnh giá như hiện tại. Thanh khoản cổ phiếu cũng ở mức thấp, chỉ một vài nghìn đơn vị khớp lệnh mỗi phiên. Một trong những nguyên nhân khiến cổ phiếu TMT kém tích cực là do kết quả kinh doanh không khả quan.

Trần Dũng