Ngày 4-3, 30 nước thành viên của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đã có cuộc họp tại Brussels (Bỉ) để thảo luận về các bước tiếp theo của liên minh đối với cuộc khủng hoảng Ukraine.
Sau cuộc họp, Tổng Thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết khối này bác lời kêu gọi của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky về việc lập vùng cấm bay, với lý do có thể dẫn đến "một cuộc chiến toàn diện ở châu Âu và dính tới nhiều quốc gia hơn", tờ Al Jazeera đưa tin.
Kêu gọi thiết lập vùng cấm bay
Theo tờ The Hill, ngày càng nhiều lời kêu gọi Mỹ và đồng minh thiết lập vùng cấm bay trên không phận Ukraine để giúp Kiev ngăn chặn các cuộc không kích của Nga.
Tổng Thư ký NATO Jens Stoltenberg. Ảnh: GETTY IMAGES
Tổng thống Volodymyr Zelensky và các quan chức Ukraine đã nói rằng vùng cấm bay là một yêu cầu trọng tâm mà họ đưa ra đối với các đồng minh phương Tây kể từ khi Moscow triển khai chiến dịch quân sự đặc biệt của mình. Những người ủng hộ tin rằng vùng cấm bay sẽ cắt đứt hoạt động đường hàng không của Nga và ngăn Moscow tiến về phía Kiev.
Tuy nhiên, những lời kêu gọi về việc lập vùng cấm bay lại có chiều hướng tăng lên sau khi Nga triển khai chiến dịch nhằm vào cơ sở hạt nhân Zaporizhzhia của Ukraine.
“Đây là thời điểm thích hợp để nhắc lại lời kêu gọi của tôi về việc thiết lập vùng cấm bay, theo lời đề nghị của chính phủ Ukraine” - Hạ nghị sĩ Cộng hòa Adam Kinzinger đăng trên Twitter sau vụ nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia. Tuy nhiên, Thượng nghị sĩ Cộng hòa Roger Wicker - thành viên Ủy ban Quân vụ Thượng viện - nhận định rằng cần “xem xét nghiêm túc” việc thiết lập vùng cấm bay.
Mỹ lo ngại xung đột leo thang với quy mô lớn
Theo The Hill, chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden có quan điểm nhất quán và rõ ràng về vấn đề này. Theo đó, Washington sẽ không lập vùng cấm bay ở Ukraine do lo ngại xảy ra các hậu quả nguy hiểm.
“Lý do Tổng thống không thiết lập vùng cấm bay là vì khi chúng chúng được thiết lập, chúng ta bắt buộc phải có những hành động thực thi. Về cơ bản, quân đội Mỹ phải bắn hạ máy bay Nga và tạo ra nguy cơ xảy ra xung đột trực tiếp với Moscow. Đây chính là điều mà chúng tôi muốn tránh” - Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki phát biểu hôm 3-3.
Vùng cấm bay được sử dụng để cấm máy bay đối phương bay trong một khu vực nhất định nhằm ngăn họ thực hiện các cuộc không kích vào khu vực đông dân cư. Chiến thuật này đã được sử dụng nhiều lần trong thời kỳ hậu Chiến tranh Lạnh, đặc biệt là ở Iraq trong những năm 1990, để ngăn chặn các cuộc tấn công vào cộng đồng người Kurd ở miền Bắc và người Hồi giáo dòng Shiite ở miền Nam đất nước.
Ông Doug Birkey - Giám đốc điều hành Viện Nghiên cứu Hàng không Vũ trụ Mitchell - cho biết vùng cấm bay đã trở thành một “câu cửa miệng” của nhiều người ủng hộ thực hiện động thái này, song ông nhấn mạnh những người này không hiểu sự phức tạp của việc thiết lập vùng cấm bay khi đi vào thực thi.
“Họ nghĩ rằng đó là một lựa chọn ít rủi ro, họ muốn làm điều đó, nhưng thực tế nó rất phức tạp” - ông nói.
Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta cho biết ông không nghĩ rằng lập vùng cấm bay là cần thiết trong thời điểm hiện tại, đồng thời nói thêm rằng nhiệm vụ chính của Washington trong cuộc xung đột chỉ là cung cấp viện trợ quân sự cho Ukraine.
Tướng Kevin Ryan, cựu Tùy viên Quốc phòng Mỹ tại Nga, cho biết việc thiết lập vùng cấm bay trong bối cảnh hiện tại có thể tác động tiêu cực đến Ukraine vì nước này được hưởng lợi từ việc sử dụng máy bay và thiết bị bay không người lái.
Tuy nhiên, ông Ryan gợi ý rằng Mỹ và NATO có thể thiết lập một vùng cấm bay trên khu vực phía tây của Ukraine, nơi mà Moscow chưa triển khai quân đến.
Theo ông, Mỹ và NATO có thể làm vậy để tránh đối đầu trực tiếp với Nga vì họ không bay ở đó, hành động này cũng sẽ cung cấp một biện pháp bảo vệ cho Ukraine và không cản trở Kiev sử dụng máy bay và thiết bị không người lái trong chiến sự đang diễn ra ở miền đông của đất nước.
