Phân tích những tình huống pháp lý liên quan vụ 4 tiếp viên hàng không hãng Vietnam Airlines xách 10kg ma túy từ Pháp về Việt Nam, bị Hải quan Tân Sơn Nhất phát hiện và đang bị tạm giữ, TS. LS. Đặng Văn Cường - Trưởng Văn phòng luật Chính Pháp - cho biết, với kết quả xác minh ban đầu, cơ quan chức năng có căn cứ cho thấy đây là số lượng lớn chất ma túy được giấu trong các hộp kem đánh răng. Số ma túy này được vận chuyển trái phép từ Pháp về Việt Nam, đã xác định được danh tính người vận chuyển trái phép chất ma túy.

Tuy nhiên hành vi của những người này chỉ thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội phạm nếu như có lỗi, có động cơ mục đích thực hiện hành vi vận chuyển trái phép chất ma túy.

Nói cách khác, cơ quan điều tra chỉ có thể khởi tố bị can đối với các nữ tiếp viên hàng không này nếu có căn cứ cho thấy 4 người biết đây là chất ma túy mà vẫn cố tình vận chuyển.

Theo quy định của pháp luật, tội vận chuyển trái phép chất ma túy có lỗi cố ý trực tiếp. Nghĩa là người thực hiện hành vi phạm tội phải biết là hành vi của mình nguy hiểm cho xã hội nhưng vẫn cố ý thực hiện hành vi và mong muốn hậu quả xảy ra.

Bởi vậy, cơ quan điều tra có thể xử lý hình sự đối với các tiếp viên hàng không này nếu có căn cứ cho thấy những người này biết các chất ở trong các túyp kem đánh răng trên là chất ma túy nhưng vẫn cố ý vận chuyển về Việt Nam để thu lợi bất chính.

Trong trường hợp các nữ tiếp viên này không biết trong các túyp kem đánh răng được vận chuyển về Việt Nam có chứa chất ma túy thì không đủ căn cứ để xử lý hình sự với họ.

Cơ quan điều tra sẽ tạm giữ hình sự đối với các tiếp viên này để làm rõ việc vận chuyển kem đánh răng được thực hiện như thế nào? Ai là người gửi? Ai là người nhận? Số tiền công vận chuyển là bao nhiêu?

Việc chứng minh các nữ tiếp viên hàng không có biết đây là chất ma túy hay không thuộc trách nhiệm của cơ quan tiến hành tố tụng. Cơ quan tiến hành tố tụng sẽ căn cứ vào diễn biến hành vi, mức độ nhận thức, đặc điểm về nhân thân, các mối quan hệ của các nữ tiếp viên này và các tình tiết khác có liên quan để xác định chân tướng sự việc.

Theo quy định của pháp luật thì người phạm tội không có nghĩa vụ phải nhận tội. Bị can, bị cáo không có nghĩa vụ phải nhận mình có tội, không có nghĩa vụ phải đưa ra lời khai để chống lại mình. Cơ quan tiến hành tố tụng có trách nhiệm chứng minh tội phạm và nguyên tắc suy đoán vô tội là một người chỉ có tội khi có bản án kết tội có hiệu lực pháp luật của tòa án...

Lời khai nhận tội không được coi là chứng cứ buộc tội nếu lời khai đó không phù hợp với các tài liệu, chứng cứ khác để phản ánh sự thật khách quan.

Bởi vậy, việc các nữ tiếp viên này có thừa nhận đây là chất ma túy hay không không phải vấn đề quan trọng.

Kể cả trường hợp các nữ tiếp viên này thừa nhận biết đây là chất ma túy nhưng nội dung này không phù hợp với các tình tiết diễn biến của vụ việc thì cũng không thể kết tội. Ngược lại nếu các nữ tiếp viên này không thừa nhận nhưng cơ quan điều tra có căn cứ cho thấy các nữ tiếp viên biết đây là chất ma túy nhưng vẫn cố tình vận chuyển thì sẽ khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can về tội vận chuyển trái phép chất ma túy, không phụ thuộc vào việc bị can có nhận tội hay không.

Nói cách khác, diễn biến sự việc đến nay chưa đủ cơ sở để khởi tố vụ án hình sự về tội vận chuyển trái phép chất ma túy. 

Dù xử lý như thế nào chăng nữa thì số ma túy này cũng sẽ bị thu giữ, tiêu hủy. Đồng thời cơ quan chức năng sẽ xác định ai là người mua bán, ai là người vận chuyển để xử lý hình sự theo quy định của pháp luật.

Nếu có căn cứ cho thấy các nữ tiếp viên hàng không này biết đây là chất ma túy thì những người này có thể sẽ phải đối mặt với khung hình phạt cao nhất là tù chung thân hoặc tử hình, bởi số lượng ma túy đặc biệt lớn. Trường hợp các nữ tiếp viên này không biết là chất ma túy thì vẫn có thể xem xét xử lý về hành vi buôn lậu và các hành vi vi phạm pháp luật khác nếu có.

Đây là một vụ việc phức tạp, nghiêm trọng, có liên quan đến nhiều người và gây hoang mang trong dư luận xã hội. Bởi vậy cơ quan chức năng sẽ xác minh làm rõ để có kết luận hướng xử lý theo quy định của pháp luật.