Dường như "vua doanh số" Toyota Vios đã chính thức thoái vị khi vừa có 2 tháng liên tiếp gần nhất bị mất ngôi vương xe bán chạy nhất Việt Nam lần lượt vào tay Mitsubishi Xpander và VinFast Fadil.

Tháng đầu năm 2021, chỉ có tổng cộng 1.345 chiếc Toyota Vios được giao đến tay người tiêu dùng. Mức sản lượng bán hàng này đã khiến mẫu sedan cỡ B đến từ Nhật Bản bị rơi xuống vị trí thứ 6 trong danh sách 10 xe ô tô đắt khách nhất thị trường.

Đáng chú ý là con số đó thấp hơn rất nhiều so với 2.793 chiếc của mẫu xe đứng trên đỉnh bảng tháng 1/2021 là Mitsubishi Xpander. Khi ấy, lý do để biện hộ một cách thuyết phục nhất là Vios đang "dọn kho" để chuẩn bị đón nhận các phiên bản nâng cấp 2021.

Thế nhưng, sang tháng tiếp theo, Toyota Vios đã được làm mới với phiên bản nâng cấp song thậm chí còn tụt sâu hơn nữa trên thị trường. Kết quả bán hàng tháng 2/2021 của Vios chỉ đạt 554 chiếc, rơi thẳng xuống vị trí thứ 8, xếp sau cả đối thủ Honda City và bị Hyundai Accent bỏ xa.

Vậy là, lý do giải quyết hàng tồn hồi tháng đầu năm xem ra chưa thực sự thuyết phục.

Tất nhiên, hai tháng dù có là liên tiếp phải nhường ngôi vương về sản lượng bán hàng có thể cũng chưa đủ để phản ảnh đúng bản chất vị thế của "vua doanh số" Toyota Vios. Bởi lẽ, thị trường ô tô Việt Nam hai tháng đầu năm chính là giai đoạn thấp điểm nhất. Bên cạnh đó, thị trường cũng vẫn đang chịu ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch bệnh Covid-19. Và bản thân Toyota Vios phiên bản mới cũng chỉ có một tuần cuối tháng 2/2021 để "chạy đua" trên thị trường. Do vậy, mọi chuyện đều có thể xảy ra không theo bất kỳ một quy luật kinh tế thị trường nào.

Trên thực tế, không riêng Toyota Vios bị sụt giảm sâu về sản lượng bán hàng mà tình cảnh ảm đạm còn diễn ra trên toàn bộ thị trường. Trong Top 10 xe bán chạy nhất tháng 2/2021, chỉ có hai mẫu xe vượt được mốc doanh số 1.000 chiếc. Đó chính là "tân vương" VinFast Fadil (1.090 chiếc) và Á quân Kia Seltos (1.012 chiếc). Còn lại, tất cả đều chỉ dừng ở 3 con số.

Vậy, vì sao Toyota Vios lại thoái vị, hay nếu nói tiêu cực hơn, là bị truất ngôi bởi vài ba mẫu xe khác nhau vào từng quãng thời gian nhất định? Biết rằng, nhìn lại một thập niên trước, vị thế của Toyota Vios được đánh giá là không thể bị lật đổ khi mẫu sedan cỡ B đến từ Nhật Bản luôn bỏ xa toàn bộ phần còn lại bằng một khoảng cách mênh mông xét riêng ở sản lượng bán hàng.

SO SÁNH CÁC MẪU XE TRONG PHÂN KHÚC SEDAN CỠ B

NHIỀU LỰA CHỌN CHO NGƯỜI TIÊU DÙNG

Bảng so sánh phía trên tất nhiên không thể phản ảnh đầy đủ vấn đề. Nhưng nếu nhìn thoáng qua cũng có thể mường tượng được vài điều.

Trước năm 2018, ở phân khúc sedan cỡ B, Toyota Vios hầu như chỉ có một đối thủ thực sự được coi là xứng tầm là Honda City. Khi ấy, dù sức cạnh tranh của City khá mạnh mẽ, nhiều thời điểm mẫu xe của Honda cũng đã lọt vào Top 10 xe bán chạy theo tháng. Tuy nhiên, khoảng cách về doanh số giữa hai mẫu xe Nhật Bản này vẫn còn rất xa vời.

Nhìn xa hơn nữa, trước năm 2013 khi lần đầu tiên Honda City xuất hiện, Toyota Vios càng trở nên vô đối.

Đến giữa năm 2018, sự xuất hiện của Hyundai Accent thế hệ thứ 5 lắp ráp trong nước bởi TC Motor đã tạo nên một bước ngoặt ở phân khúc sedan cỡ B. Hyundai Accent có thiết kế góc cạnh, thể thao và trẻ trung. Khả năng vận hành được đánh giá cao, xe có nhiều phiên bản để người tiêu dùng lựa chọn và đặc biệt là giá bán "mềm" hơn đáng kể nếu xếp cạnh bộ đôi Nhật Bản là Toyota Vios và Honda City.

Ngay lập tức, Hyundai Accent nhảy vào Top 10 xe bán chạy và gần như chiếm lĩnh luôn một vị trí trong Top 3 kể từ đó đến nay.

Nói vậy để thấy, xét trong cùng phân khúc, Toyota Vios đã phải chịu sự cạnh tranh mạnh mẽ từ Hyundai Accent và Honda City. Các mẫu xe khác dù không ganh đua từng con số bán hàng song cũng ít nhiều có tác động.

Nhìn rộng ra toàn thị trường, Toyota Vios cũng dần bị mất thị phần bởi nhiều mẫu xe khác. Mẫu sedan cỡ B có nhóm khách hàng chủ yếu là người mua xe lần đầu và khách hàng kinh doanh dịch vụ vận chuyển. Cả hai nhóm khách hàng lớn này hiện nay đều đang có rất nhiều lựa chọn, trước hết chính là Hyundai Accent, Honda City rồi mở rộng dần ra chính các mẫu xe vừa "truất ngôi" Toyota Vios.

Khi đời sống kinh tế lên cao, các gia đình sẽ có nhu cầu nhiều hơn với những chiếc xe rộng rãi hơn, đa năng hơn nên dòng xe MPV cỡ nhỏ có cấu hình 5+2 chỗ ngồi như Mitsubishi Xpander trở thành một lựa chọn ưu thế. Mitsubishi Xpander cũng đang trở thành mẫu xe được những khách hàng kinh doanh taxi công nghệ ưa thích bởi chính sự đa dụng và chi phí sở hữu thấp. Không phải ngẫu nhiên mà Mitsubishi Xpander từng nhiều lần nhảy vào Top 10 xe bán chạy và như đã biết, mẫu xe này chiếm luôn "ngôi vương" hồi tháng đầu năm 2021.

Mẫu xe nội địa VinFast Fadil cũng là một cái tên cần được để tâm. Có được sự ủng hộ của người Việt, kích thước và sức mạnh vận hành tốt nhất phân khúc cỡ A và đặc biệt là luôn được nhà sản xuất áp dụng những ưu đãi mà không mẫu xe nào trên thị trường có được. VinFast Fadil đẩy dần các đối thủ cùng phân khúc ra xa trong cuộc cạnh tranh. Kia Morning từ chỗ đứng thường xuyên ở Top xe bán chạy nay đã "mất hút", Hyundai Grand i10 từ vị trí thường xuyên trong Top 5 xe đắt khách nhất cũng vừa rơi xuống cuối bảng xếp hạng.

"Ngôi vương" xe bán chạy nhất tháng 2/2021 đã chỉ ra nhiều đều ở thị trường ô tô Việt Nam mà xem ra, Toyota cũng nên tham khảo để thay đổi chiến lược với các sản phẩm của mình, cụ thể là "cựu vương" doanh số Vios.

Toyota nói chung hay Vios nói riêng vẫn là một thế lực tại thị trường ô tô Việt Nam. Với thế hệ mới vừa ra mắt, Toyota Vios sẽ dần quay trở lại cuộc cạnh tranh. Thế nhưng, trong một góc nhìn tổng thể, những lợi thế vô hình của Toyota như chi phí sử dụng thấp, giá trị bán lại cao, hệ thống dịch vụ hậu mãi rộng lớn… cũng không còn nắm quá nhiều lợi thế.

Kia, Mazda, Hyundai sau giai đoạn phát triển nóng thông qua chiến lược giá bán đã đạt được mục tiêu về hệ thống dịch vụ. Thậm chí ở thời điểm này, người dân còn dễ bảo trì, sửa chữa xe Hyundai hơn cả Toyota.

Về sản phẩm, những khách hàng "có tuổi" đã không còn ưa thích lựa chọn những mẫu xe kích thước nhỏ ở cỡ A hay cỡ B mà đi dần lên xe cỡ C, cỡ D. Khi đời sống kinh tế lên cao, xe cỡ nhỏ gần như chỉ còn là lựa chọn của giới trẻ mua xe lần đầu. Nhưng nhóm khách hàng này lại ngày càng có nhu cầu trải nghiệm sức mạnh vận hành và trang bị công nghệ nhiều hơn thay vì chú trọng đến khái niệm "nồi đồng cối đá". Bên cạnh đó, thiết kế của xe cũng cần hiện đại hơn, trẻ trung hơn thay vì phong cách trung tính mà Toyota Vios sở hữu bấy lâu nay.

Về yếu tố thị trường, Toyota hay Honda vẫn thường định vị mình cao hơn đôi chút so với các thương hiệu khác, nhất là những hãng xe đến từ Hàn Quốc. Từ đó, giá bán lẻ của các mẫu xe Toyota và Honda vẫn thường cao hơn các mẫu xe cạnh tranh cùng phân khúc. Nhìn vào bảng so sánh phía trên cũng có thể thấy rõ khoảng cách về giá bán giữa Toyota Vios với các mẫu xe còn lại. Nhưng nay, thời thế đã xoay chuyển, sự phân định cao thấp giữa xe Hàn và xe Nhật đã không còn rạch ròi như trước nữa.

Những lợi thế cạnh tranh truyền thống của Toyota Vios nay cũng đã được nhiều mẫu xe khác đáp ứng và từ đó, miếng bánh thị phần của "vua doanh số" nhỏ dần đi cũng là điều dễ hiểu. 

Vậy nên, xem ra Toyota Vios cũng cần thoái vị để nhìn nhận lại toàn cảnh. Nói vui là ở trên đỉnh lâu quá cũng lạnh, "vua doanh số" cần xuống thấp hơn để tự "làm ấm" mình trước khi quay trở lại, nếu muốn.