Cuối tuần qua, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì Hội nghị sơ kết 3 năm thực hiện Nghị quyết 120 về phát triển bền vững ĐBSCL, thích ứng với biến đổi khí hậu. Sau 3 năm triển khai Nghị quyết 120 về phát triển bền vững ĐBSCL theo hướng thuận thiên, thích ứng với biến đổi khí hậu, lần đầu tiên ĐBSCL có một quy hoạch tích hợp đa ngành cho toàn vùng.

ĐBSCL đã đạt được nhiều kết quả khả quan như: GDP 2 năm 2018, 2019 đều đạt ở mức cao khoảng 7,3%; chủ động thích ứng với tác động của biến đổi khí hậu, coi lũ, nước mặn, nước lợ là tài nguyên để phát triển kinh tế như đợt hạn mặn 2019 - 2020, giảm được hơn 90% diện tích lúa bị ảnh hưởng…

Báo cáo tại hội nghị, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho biết, sau 3 năm triển khai Nghị quyết 120, ngành nông nghiệp ở ĐBSCL đã có những cải thiện tích cực, từ ưu tiên sản xuất lúa gạo nay đã chuyển sang ưu tiên thuỷ sản - trái cây.

Tại Bạc Liêu, Sóc Trăng xuất hiện các mô hình "Lúa thơm - tôm sạch" trên cánh đồng chuyển đổi tôm - lúa. Tại Đồng Tháp, hơn 100 mô hình "hội quán" ra đời giúp bà con tổ chức lại sản xuất, quy hoạch lại ngành hàng phù hợp với mỗi vùng sinh thái đặc trưng.

"Đây là một cục diện chuyển động rất tốt, rất đúng tinh thần chỉ đạo của Nghị quyết 120. Một câu hỏi đặt ra là: Liệu chuyển thế có hiệu quả không, năm 2016 xuất khẩu nông sản của toàn ĐBSCL là 7 tỷ USD, năm 2020 con số xuất khẩu toàn ĐBSCL là 8,8 tỷ USD. Đây là con số chứng minh chuyển "thuận thiên" không những đúng hướng mà còn có hiệu quả", ông Nguyễn Xuân Cường - Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nói.

Sau 3 năm triển khai Nghị quyết 120, ngành nông nghiệp ở ĐBSCL đã có những cải thiện tích cực. Ảnh minh họa - VGP.

Triển khai Nghị quyết 120, ĐBSCL trong 3 năm qua cũng được đầu tư nhiều dự án hạ tầng lớn, tăng kết nối nội vùng và liên vùng, khoảng 220 nghìn tỷ đồng vốn ngân sách nhà nước đã được đầu tư hạ tầng cho ĐBSCL. Bộ GTVT cho biết, đến năm 2025, dự kiến bổ sung thêm khoảng 388.000 tỷ đồng, để sớm hoàn thành các công trình trọng điểm.

Ông Nguyễn Văn Thể - Bộ trưởng Bộ GTVT nói: "Đến hết năm 2021, chúng ta sẽ thảm nhựa và đưa vào khai thác tuyến cao tốc từ Trung Lương đến Mỹ Thuận, cầu Mỹ Thuận 2 được bố trí 5.000 tỷ đồng và sẽ hoàn thành vào năm 2023. Riêng cao tốc từ Mỹ Thuận, Cần Thơ sẽ được hoàn thành năm 2022. Như vậy, tuyến cao tốc nối từ TP Hồ Chí Minh nối với Cần Thơ - trung tâm động lực của vùng sẽ được hoàn thành trong nhiệm kỳ này".

Cũng tại hội nghị, các Bộ ngành đánh giá, Nghị quyết 120 đã định hình được không gian phát triển, quy hoạch hạ tầng kết nối vùng… Ngoài ra, cũng đã khơi thông, thúc đẩy thu hút nguồn lực đầu tư. Đơn cử, giai đoạn 5 năm vừa qua, Ngân hàng Thế giới đã huy động khoảng 2,2 tỷ USD cho các hoạt động thích ứng biến đổi khí hậu, phù hợp với định hướng của Nghị quyết 120.

Tạo cơ chế để tập trung nguồn lực phát triển bền vững ĐBSCL

Tiếp tục phát huy kết quả đạt được, hội nghị cũng đã đề ra mục tiêu đến năm 2050, ĐBSCL trở thành vùng có trình độ phát triển khá, thu nhập bình quân đầu người đạt cao hơn trung bình cả nước, sinh kế người dân được đảm bảo, hướng đến phát triển an toàn, thịnh vượng. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, cần hoá giải những thách thức mà ĐBSCL đang phải đối mặt. Đây cũng là nội dung được các đại biểu và chuyên gia trao đổi sôi nổi tại ội nghị.

Ông Lê Quang Mạnh - Bí thư TP Cần Thơ đề xuất, cần cơ chế đặc thù để bổ sung nguồn vốn tập trung phát triển hạ tầng giao thông, đây cũng là điểm nghẽn lớn nhất mà vùng ĐBSCL đang phải đối mặt.

"Mặc dù khối lượng hàng hoá của vùng rất lớn, ĐBSCL đóng góp 90% gạo xuất khẩu của cả nước 70% trái cây, 60% thuỷ sản nuôi trồng xuất khẩu từ vùng, nhưng tất cả lượng hàng hoá này đều đi qua hàng trăm km để về khu vực miền Đông Nam Bộ, rất là quá tải", ông Lê Quang Mạnh nói.

TS Vũ Thành Tự Anh - Thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng cho hay: "Đầu tư về cơ sở han tầng phải là đầu tư quan trọng nhất, có tính chất khai phá những khó khăn hiện nay; đồng thời tạo ra được sự kết nối giữa địa phương trong đồng bằng và quan trọng là kết nối với TP Hồ Chí Minh và vùng Đông Nam Bộ".

Đầu tư các dự án năng lượng tái tạo để hướng đến năng lượng xanh, giảm phát thải carbon cũng được các địa phương đề xuất phát triển nhiều hơn nữa. Điều này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn là giảm ảnh hưởng tới môi trường.

Thủ tướng nêu chiến lược '8G' trong phát triển ĐBSCL

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, mặc dù Nghị quyết 120 với phương châm là thuận thiên và thích ứng nhưng không được giao phó cho trời đất, mà cần chủ động.

Trong quan điểm chiến lược tiếp cận mới cho ĐBSCL, Thủ tướng Chính phủ đưa ra 8 chữ "G" gồm: Giao thông - Giáo dục - Giang (Sông) phát triển kinh tế sông - Gắn kết giữa trung ương và địa phương, liên kết vùng - Giàu: Tiếp tục thu hút người giàu, doanh nghiệp có tiềm lực đến đầu tư địa phương - Giỏi: Thu hút nhân tài đóng góp cho địa phương - Già hoá dân số và chính sách an sinh xã hội - Giới: Thúc đẩy bình đẵng giới, tiếp cận cơ hội việc làm, phát huy vai trò người phụ nữ. Trong đó, đầu tiên phải là giao thông và thuỷ lợi.

"Những công trình giao thông, thuỷ lợi cần phải được quan tâm, những nơi sạt lở, đối diện với mất mát của đồng bào chúng ta cần phải được quan tâm. Những công trình như Cái Lớn, Cái Bé, Trà Sư, hệ thống Măng Thít, Mộc Hoá, Bến Tre, Bạc Liêu, những sân bay những bến cảng tạo thuận lợi cho người dân và sản xuất cần phải được nghiên cứu đầu tư phát triển, hỗ trợ cho thuận thiên", Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.

Thủ tướng Chính phủ cũng chỉ đạo cần đưa ngân sách chi cho ứng phó với biến đổi khí hậu thành mục chi chính của ngân sách địa phương trong tổng thu ngân sách hàng năm. Trong thời gian tới, Thủ tướng cũng đề xuất chương trình "Đối thoại 2045" cho ĐBSCL để tìm giải pháp đưa đồng bằng phát triển thịnh vượng cùng đất nước.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!