Theo tờ Inkstone, việc các doanh nhân Trung Quốc lọt vào tầm ngắm của giới chức trách là điều không có gì lạ. Một trong những trường hợp nổi tiếng là vụ bắt giữ tỷ phú Sun Dawu hồi tháng 11/2020. 

Ông Sun là chủ tịch một công ty nông nghiệp ở miền bắc Trung Quốc và bị cảnh sát bắt với cáo buộc pháp lý mơ hồ là "kích động các cuộc cãi vã và làm gián đoạn sản xuất". Công ty của ông đã được tiếp quản bởi chính phủ.

Vụ việc của ông Sun thu hút rất nhiều sự chú ý của các doanh nhân giàu có, khiến họ nghĩ về cách bảo vệ tài sản để đề phòng bất trắc.

Trên thực tế, việc tiền bạc tháo chạy khỏi Trung Quốc là xu hướng diễn ra trong suốt nhiều năm qua. 

Ông Liao Jinrong, Cục trưởng Cục Hợp tác Quốc tế thuộc Bộ Công an Trung Quốc ước tính mỗi năm ít nhất 146 tỷ USD chảy ra khỏi Trung Quốc vào các hoạt động cờ bạc và cá độ, South China Morning Post (SCMP) cho biết.

Làm thế nào để lượng tiền khổng lồ này được chuyển ra nước ngoài trong khi công dân Trung Quốc chỉ được phép chuyển đổi 50.000 USD mỗi người một năm?

Một trong những phương thức nổi tiếng và phổ biết nhất là ghé thăm các casino ở Macau.

Không công dân Trung Quốc nào có thể vác các vali đầy tiền mặt đến thẳng Macau. Nhưng lỗ hổng trong quy định của Trung Quốc đủ rộng để cho những chuyến xe chở các kẻ rửa tiền chạy qua mỗi ngày.

Dưới đây là những bước cơ bản mà người Trung Quốc sử dụng để đổi đồng nhân dân tệ thành ngoại tệ trước khi chuyển chúng ra nước ngoài, theo tờ Quartz:

1. Đăng ký với những công ty du lịch thường được gọi là "nhà điều hành junket". Những đại lý du lịch cao cấp này kiếm sống bằng cách đưa các con bạc Trung Quốc đến Macau, sắp xếp nơi ăn chỗ ở cho họ. Nhiệm vụ quan trọng nhất của các junket là thu xếp chip casino cho con bạc.

2. Vay tiền từ "nhà điều hành junket" để đánh bạc. Nếu không vay, con bạc cũng có thể gửi tiền bằng nhân dân tệ ngay cho các junket ở đại lục.

3. Đến casino và nhận chip từ junket.

4. Chip do các junket cung cấp được gọi là chip "chết" vì chúng không thể được đổi ra tiền và phải được dùng để chơi. Khi con bạc chơi xong, anh ta được trả bằng chip có thể quy đổi ra tiền mặt trong casino. Anh ta có thể chọn đổi sang HKD hoặc USD tùy ý.

Con bạc chỉ cần chơi vài ván tượng trưng, có thể thắng hoặc thua một ít tiền. Tổng số chip sau khi chơi nhìn chung chênh lệch không đáng kể so với số chip ban đầu, và số tiền quy đổi ra cũng vây.

"Khi chip của con bạc được đổi ra tiền, đó là lúc chính quyền Trung Quốc không thể truy dấu chúng được nữa", ông Martin Williams, biên tập viên khu vực châu Á của tờ Gambling Compliance cho biết.

Các casino ở Macau cũng còn những chiêu thức khác. Ví dụ, bức điện ngoại giao được Wikileaks tiết lộ năm 2008 viết rằng "các quan chức địa phương ở Trung Quốc đại lục ngày càng cung cấp nhiều giao dịch "ngon ăn" cho các nhà điều hành junket (ví dụ như bán đất, giấy phép kinh doanh, hợp đồng chính phủ). Đổi lại, các quan chức này nhận về tiền gửi ngân hàng hoặc được trả bằng tiền mặt khi đặt chân đến Macau".

Các sòng bài Macau dễ bị lợi dụng để rửa những khoản tiền bất chính như tiền nhận hối lộ hoặc tham nhũng.

Chính phủ Trung Quốc thường hạn chế công dân đến Macau bằng cách thắt chặt các quy định về thị thực. "Điều đó có thể phản ánh mối quan ngại của chính phủ Trung Quốc về việc các quan chức tham nhũng rửa tiền ở Macau", bức điện năm 2009 của lãnh sự quán Mỹ viết.

Lý do các casino Macau được để yên

Trong chuyến thăm Macau năm 2019, Chủ tịch Tập Cận Bình khen ngợi: "Những thành tựu và tiến bộ mà Macau đạt được trong hai thập kỷ qua kể từ khi trở về đất mẹ là điều đáng tự hào".

Theo dữ liệu của Ngân hàng Thế giới đến năm 2019, Maccau là vùng lãnh thổ giàu thứ hai thế giới tính theo GDP bình quân đầu người, chỉ sau Luxembourg. Theo chỉ số này, Macau giàu hơn Hong Kong gần 80%, Bloomberg cho biết.

Trung Quốc biết rõ rằng các casino ở Macau là kênh để rửa tiền và tẩu tán tài sản ra nước ngoài. Tuy nhiên, ngành casino chiếm đến 80% thu ngân sách của chính quyền Macau và đóng góp khoảng 1.000 USD phúc lợi hàng năm cho người dân. 

Trong vài năm qua, Bắc Kinh đã thắt chặt kiểm soát các hình thức cờ bạc đặt cược cao. Tuy nhiên, việc mạnh tay chấn chỉnh casino sẽ là đòn giáng nặng nề tới kinh tế Macau và đây là điều Bắc Kinh không hề muốn.

Nhưng sự ra đời của đồng nhân dân tệ kỹ thuật số có thể chấm dứt kỷ nguyên hoàng kim của Macau. Một số junket nói rằng việc áp dụng một loại tiền tệ có thể xác định nguồn gốc, được liên kết với chính phủ sẽ là hồi chuông báo tử cho ngành casino vốn đang gặp khó khăn bởi tác động của COVID-19.