Dòng tiền vào chứng khoán đang đổi hướng

Triêu Dương

(KTSG) - Việc nghẽn lệnh trên sàn HOSE kéo dài trong suốt những tháng qua có lẽ không chỉ tác động đến tâm lý và quyết định rút vốn của các nhà đầu tư nước ngoài, cũng như mang đến hệ quả dòng tiền chuyển sang cổ phiếu penny (cổ phiếu giá thấp) vì lo ngại khả năng tiếp tục bị nâng lô giao dịch, mà còn trực tiếp thúc đẩy nhiều nhà đầu tư chạy sang sàn HNX và UpCom để tạm trú trong giai đoạn hiện nay.

Cổ phiếu nhỏ hút tiền

Trong phiên giao dịch đầu tuần này (15-3-2021), trong số 35 cổ phiếu tăng trần trên sàn HOSE, đã có non nửa số cổ phiếu thuộc nhóm penny, với thị giá giao dịch đang dưới mệnh giá 10.000 đồng/cổ phiếu.

Trong khi không ít nhà đầu tư lo ngại việc các mã penny tăng trần đồng loạt là một tín hiệu cảnh báo thị trường sắp đảo chiều, nhất là khi VN-Index lại đang kề cận mốc 1.200 điểm, thì một thực tế không thể phủ nhận là dòng tiền thời gian qua đang chuyển dịch từ nhóm cổ phiếu vốn hóa lớn, thị giá cao vào các cổ phiếu có vốn hóa trung bình và nhỏ với thị giá thấp.

Có nhiều động lực dẫn dắt xu hướng này. Thứ nhất, việc nâng lô giao dịch gần đây trên sàn HOSE, từ mức 10 lên 100 cổ phiếu, đã khiến các nhà đầu tư với vốn nhỏ thật sự gặp rào cản khi muốn rót tiền vào các cổ phiếu có thị giá cao. Chẳng những vậy, mới đây lại có đề xuất tiếp tục nâng lô giao dịch lên 1.000 cổ phiếu, dù Bộ Tài chính đã bác bỏ khi vấp phải nhiều ý kiến chỉ trích, nhưng trong trường hợp việc xử lý tình trạng quá tải của hệ thống giao dịch tại sàn HOSE phải mất nhiều thời gian hơn dự kiến, đề xuất này liệu có được nhắc lại và áp dụng tạm thời hay không?

Chính vì vậy, nỗi nghi ngại này đang thúc đẩy dòng tiền chạy đến những cổ phiếu có thị giá thấp, với kỳ vọng đây sẽ là nhóm hút dòng tiền một khi việc nâng lô lại được triển khai, khi dòng tiền không thể rót vào những cổ phiếu có thị giá cao buộc phải lựa chọn những cổ phiếu thị giá thấp còn lại nếu vẫn muốn tham gia cuộc chơi.

Thứ hai, những nhà đầu tư mới tham gia thị trường lần đầu, thường có số vốn khiêm tốn và đang trong giai đoạn mày mò học hỏi, nên có tâm lý phổ biến rằng việc đầu tư vào các cổ phiếu có thị giá thấp dường như ít rủi ro hơn, nếu lỡ rớt giá thì thua lỗ sẽ ít hơn.

Ngoài ra, nhóm cổ phiếu penny cũng có khả năng đạt tỷ suất sinh lời tính bằng lần, khi đây là món hàng ưa thích của các đội lái. Do đó, số đông nhà đầu tư ít vốn sẽ dễ bị thu hút vào việc “đánh” lướt sóng các cổ phiếu này trong một thị trường lên giá. Thực tế kể từ mức đáy vào cuối tháng 3-2020, khá nhiều cổ phiếu thị giá thấp đã ghi nhận sự tăng trưởng tính bằng lần.

Cuối cùng, trong bối cảnh nhà đầu tư nước ngoài vẫn đang liên tục bán ròng với số lượng lớn tại HOSE, chủ yếu là các cổ phiếu vốn hóa lớn, các cổ phiếu nằm trong nhóm VN 30, dòng tiền tạm tránh các cổ phiếu này và dịch chuyển sang nhóm vốn hóa trung bình và nhỏ cũng là điều tất yếu, trong đó bao gồm cả những nhà đầu tư với số vốn lớn cũng quyết định nương theo cuộc chơi của nhóm cổ phiếu thị giá thấp. Thống kê cho thấy khối ngoại đã bán ròng gần 9.400 tỉ đồng trên sàn HOSE trong suốt 17 phiên liên tiếp, kéo dài từ ngày 19-2 cho đến phiên đầu tuần này.

Đổi sàn và chuyển nhóm

Việc nghẽn lệnh trên sàn HOSE kéo dài trong suốt những tháng qua có lẽ không chỉ tác động đến tâm lý và quyết định rút vốn của các nhà đầu tư nước ngoài, cũng như mang đến hệ quả dòng tiền chuyển sang cổ phiếu penny vì lo ngại khả năng tiếp tục nâng lô giao dịch như đã nói, mà còn trực tiếp thúc đẩy nhiều nhà đầu tư chạy sang sàn HNX và UpCom để tạm trú trong giai đoạn hiện nay.

Thống kê cho thấy trong khi khối lượng giao dịch bình quân/ngày ở sàn HOSE (tính theo 10 phiên giao dịch đầu tháng 3) chỉ tăng vỏn vẹn 3% so với tháng 12-2020, thì sàn HNX tăng đến 39% còn UpCom tăng 72%. Còn nếu so với tháng 10-2020, thời điểm trước khi sàn HOSE bắt đầu bước vào giai đoạn nghẽn lệnh, mức tăng trong khối lượng giao dịch của sàn HOSE là 49%, trong khi HNX và UpCom tăng tương ứng là 126% và 157%.

Rõ ràng việc hệ thống bị quá tải và số lượng lệnh giao dịch bị chặn trên không những khiến thanh khoản HOSE bị chững lại và không thể vươn lên tầm cao mới, mà còn thúc đẩy một lượng lớn nhà đầu tư quyết định chuyển “nhà” sang HNX và UpCom, nhất là khi cơ hội sinh lãi của hai sàn này từ trước đến nay cũng hấp dẫn hơn với biên độ giao dịch cao hơn so với sàn HOSE.

Thực tế, tính từ mức đáy ngày 31-3-2020 cho đến phiên ngày 15-3-2021, trong khi chỉ số VN-Index tăng 80%, chỉ số HNX Index đã tăng đến 200% và liên tục lập nên những kỷ lục mới. Chỉ số UpCom Index dù tăng khiêm tốn hơn ở mức 70%, nhưng khối lượng giao dịch tăng vọt từ đầu năm đến nay cho thấy sàn này ngày càng có sức nóng, thu hút nhiều nhà đầu tư hơn. Thực tế số lượng cổ phiếu tăng mạnh tính bằng lần ở sàn UpCom cũng lớn hơn nhiều so với sàn HNX và HOSE trong thời gian qua.

Một xu hướng chuyển dịch dòng tiền khác cũng trở nên phổ biến, đặc biệt là từ sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán đến nay, đó là sự chuyển dịch từ nhóm cổ phiếu phòng thủ sang nhóm cổ phiếu chu kỳ. Về cơ bản, cổ phiếu phòng thủ là loại cổ phiếu vượt trội hơn so với thị trường khi tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm lại, do các doanh nghiệp thuộc nhóm này sản xuất hoặc phân phối những loại hàng hóa và dịch vụ thiết yếu nên luôn có lợi nhuận bất chấp những biến động của nền kinh tế.

Ngược lại, cổ phiếu chu kỳ thuộc về các công ty bán các mặt hàng không thiết yếu mà người tiêu dùng có khả năng mua nhiều hơn trong thời kỳ kinh tế bùng nổ và bị cắt giảm trong thời kỳ suy thoái, nên cổ phiếu này bị ảnh hưởng lớn bởi sự biến động của nền kinh tế theo tính chu kỳ. Với triển vọng nền kinh tế sẽ phục hồi tốt hơn trong năm nay, nhà đầu tư đang tích cực lựa chọn quay trở lại với các doanh nghiệp có thể phát triển bùng nổ song hành với đà đi lên của nền kinh tế.

Đặc biệt trong số này, nhóm cổ phiếu thuộc lĩnh vực kinh doanh các dịch vụ giải trí, khách sạn nhà hàng, du lịch, hàng không... được kỳ vọng sẽ hưởng lợi lớn, khi việc tiêm chủng vaccin đã bắt đầu được triển khai và sẽ giúp niềm tin cao hơn, từ đó thúc đẩy các hoạt động trong nền kinh tế bình thường trở lại. Thực tế từ đầu tháng 3 đến nay, các cổ phiếu thuộc nhóm này đang cho thấy sự tăng trưởng đầy mạnh mẽ và cao hơn nhiều so với thị trường chung.