Lễ tang nhà văn Nguyễn Huy Thiệp diễn ra vào sáng 24-3 tại Hà Nội - Ảnh: MAI THƯƠNG

Lễ tang nhà văn Nguyễn Huy Thiệp có nhiều người giới văn nghệ sĩ từ nhà văn, hoạ sĩ, giới sân khấu điện ảnh, giới xuất bản, đông đảo bạn đọc cùng đại sứ Pháp tại Việt Nam, đại diện Viện Pháp tại Hà Nội cũng đến viếng.

Ông Nicolas Warnery - đại sứ Pháp tại Việt Nam - cho biết đây là lần đầu tiên ông đến viếng một nhà văn Việt Nam vừa qua đời và ông vô cùng xúc động chứng kiến tình cảm của bạn đọc dành cho nhà văn này: "Tôi đang nhìn thấy những nhà văn lớn của nhà văn Việt Nam đang có mặt ở đây. Nhà văn có mất đi, thì tác phẩm của họ còn mãi với bạn đọc" - ông nói.

Ông Nicolas Warnery - đại sứ Pháp tại Việt Nam - đến viếng nhà văn Nguyễn Huy Thiệp - Ảnh: MAI THƯƠNG

Ông Nicolas Warnery nói ông đã đọc 2 tuyển tập truyện ngắn của Nguyễn Huy Thiệp bằng tiếng Pháp là Tướng về hưu và Chuyện tình kể trong đêm mưa. Tác phẩm của Nguyễn Huy Thiệp được bạn đọc Pháp rất yêu thích. Ở Pháp, nói đến văn học Việt Nam là nói đến Tướng về hưu của Nguyễn Huy Thiệp.

Đến viếng nhà văn Nguyễn Huy Thiệp, nhà văn Bảo Ninh nói sự ra đi của Nguyễn Huy Thiệp là một tổn thất lớn mà đến nay người đời còn chưa nhận ra đầy đủ mức độ. 

Nhà văn Bảo Ninh ghi sổ tang tại lễ tang nhà văn Nguyễn Huy Thiệp - Ảnh: MAI THƯƠNG

“Viết được như ông ấy khó lắm. Đôi khi đất nước bỗng nhiên có một nhà văn như thế - tác giả Nỗi buồn chiến tranh đánh gia cao văn tài của đồng nghiệp. Ông bày tỏ hi vọng: biết đâu ngày mai Việt Nam lại có một nhà văn ngang tầm thế.”

Nhưng rồi Bảo Ninh lắc đầu thể hiện sự lo ngại rằng sẽ khó mà có một văn tài kỳ lạ như Nguyễn Huy Thiệp trong một tương lai gần. Bảo Ninh bày tỏ mong muốn các tác phẩm của Nguyễn Huy Thiệp sẽ được đưa vào trường học để “lớp trẻ biết thế nào là văn chương của thời đại mới”.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Phó thủ tướng Vũ Đức Đam gửi vòng hoa viếng nhà văn Nguyễn Huy Thiệp - Ảnh: MAI THƯƠNG

Nhà văn Nguyễn Văn Thọ ghi sổ tang không kìm được xúc động: "Thiệp ơi, bạn ơi, nhà văn tài năng của tôi ơi, thôi đi nhé, mưa tháng 3, Hà Nội tiễn bạn" - Ảnh: MAI THƯƠNG

Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp năm 2006 - Ảnh: NGUYỄN ĐÌNH TOÁN

Nguyễn Huy Thiệp ra đi trong một ngày mưa xuân u ám của Hà Nội, nhưng ngày tiễn đưa ông về miền cực lạc lại là một ngày đẹp trời.

Lễ viếng nhà văn được tổ chức từ 9h15, sau đó ông sẽ được đưa về một nghĩa trang nhỏ tại huyện Đông Anh, nơi có người vợ hiền của ông vừa sang nằm trước đợi ông về.

Lễ tang trang trọng do Hội Nhà văn Việt Nam và gia đình tổ chức. Ông Nguyễn Bình Phương - phó chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam - nói việc đứng ra cũng gia đình tổ chức đám tang trang trọng, xứng đáng với tầm vóc lớn lao của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp chính là vinh dự của hội.

Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam Nguyễn Quang Thiều là người viết và đọc điếu văn cho Nguyễn Huy Thiệp. Ông Thiệp coi đây là một mối duyên đẹp của ông và tác giả Tướng về hưu.

Sự ra đi của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp là một sự mất mát không gì bù đắp với gia đình, nhưng họa sĩ Nguyễn Phan Bách - con trai cả của Nguyễn Huy Thiệp - nói ông và gia đình "thực sự ấm lòng khi được đón nhận sự thăm hỏi, chia sẻ động viên" từ mọi người và sẽ "khắc cốt ghi tâm".

Trong một năm nhà văn Nguyễn Huy Thiệp nằm bệnh, bạn bè và người yêu văn chương cũng đã rất xúc động trước sự chăm sóc tận tình của hai người con trai nhà văn dành cho cha mình.

Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp tại chợ Viềng, Nam Định năm 2003 - Ảnh: DƯƠNG MINH LONG

Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp qua đời lúc 16h44 ngày 20-3 tại nhà riêng ở Hà Nội, hưởng thọ 72 tuổi, sau một năm cùng vợ con chống chọi với những lần tai biến liên tiếp.

Trước khi trở thành người viết chuyên nghiệp, ông đã có 10 năm là một thầy giáo ở miền núi phía Bắc. Đó là 10 năm ông "úp mặt vào núi mà đọc sách".

Ông xuất hiện khá muộn trên văn đàn Việt Nam với vài truyện ngắn đăng trên báo Văn Nghệ năm 1986, khi ông 36 tuổi. Ngay lập tức, ông trở thành trung tâm của những cuộc tranh luận văn chương sôi nổi lúc bấy giờ và kéo dài mãi về sau bởi một giọng văn "phũ", dám đi đến tận cùng cái ác của con người để mà tiêu trừ nó.

Tên tuổi của ông gắn liền với các truyện ngắn như Tướng về hưu, Muối của rừng, Không có vua, Con gái thủy thần, Những người thợ xẻ, Những bài học nông thôn, Những ngọn gió Hua Tát, Thương nhớ đồng quê, Sang sông, Quan âm chỉ lộ, bộ ba truyện ngắn lịch sử Kiếm sắc, Vàng lửa, Phẩm tiết…

Ngoài ra, ông còn viết tiểu thuyết, kịch bản, thơ, tiểu luận. Nhưng thành công hơn cả vẫn là truyện ngắn. Ông được gọi là "vua truyện ngắn" Việt Nam.

Ba cuốn tiểu thuyết đã xuất bản gồm: Tiểu long nữ, Gạ tình lấy điểm, Tuổi 20 yêu dấu. Ông còn có một bản thảo tiểu thuyết nữa chưa được xuất bản.

Ông là một trong số không nhiều những nhà văn Việt Nam được dịch nhiều ra thế giới. Riêng ở Pháp đã dịch 9 cuốn sách của ông.

Từ hơn chục năm nay, ông hầu như gác bút, vui tuổi già với con cháu.

Ông nhận được một số giải thưởng văn chương quốc tế như Huân chương Văn học Nghệ thuật Pháp (2007), Giải Nonino Risit d’Âur (giải thưởng Premio Nonino của Ý năm 2008).

Nhưng đến nay tác giả Tướng về hưu vẫn chưa có giải thưởng trong nước nào. Phó chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam Nguyễn Bình Phương nói đây là món nợ lớn của Hội Nhà văn Việt Nam với Nguyễn Huy Thiệp.

Ông hiện đang được đề nghị xét tặng Giải thưởng Nhà nước trong lĩnh vực Văn học nghệ thuật với hai tác phẩm là truyện ngắn Tướng về hưu và Những ngọn gió Hua Tát.

Nguyễn Huy Thiệp và bài học tiếng Việt

TTO - Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp có một truyện ngắn tên là 'Bài học tiếng Việt' vào năm 1999 để tưởng nhớ V.T.P. Không nhiều người biết ông đã có một tự thú về ngôn ngữ mẹ đẻ qua truyện ngắn này.