Tờ Financial Times (FT) ngày 27-3 dẫn lời một quan chức cấp cao Mỹ cho biết Washington lo ngại rằng Trung Quốc đang tính đến việc giành quyền kiểm soát đối với Đài Loan, trong bối cảnh Chủ tịch Tập Cận Bình ngày càng sẵn sàng chấp nhận rủi ro hơn nhằm thúc đẩy di sản của mình.
“Trung Quốc dường như đang chuyển từ thời kỳ bằng lòng với hiện trạng của Đài Loan sang thời kỳ mà họ thiếu kiên nhẫn hơn và chuẩn bị nhiều hơn để kiểm tra các giới hạn và tính đến ý tưởng thống nhất” - quan chức cấp cao của Mỹ nói.
Nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn. Ảnh: REUTERS
Báo động hoạt động của TQ về Đài Loan
Theo vị quan chức, chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đã đưa ra kết luận trên sau khi đánh giá hành vi của Trung Quốc trong suốt hai tháng qua.
"Khi chúng tôi chuẩn bị cho giai đoạn mà ông Tập có thể sẽ bước vào nhiệm kỳ thứ ba của mình, có lo ngại rằng ông Tập sẽ thấy rằng những chuyển biến nhất định trong vấn đề Đài Loan là quan trọng đối với tính hợp pháp và di sản của ông ấy" - vị quan chức cho biết.
"Có vẻ như ông Tập đã chuẩn bị sẵn sàng để chấp nhận nhiều rủi ro hơn" - vị quan chức nói thêm.
Theo FT, vị quan chức Mỹ nêu bật lo ngại trên trong bối cảnh Trung Quốc hôm 26-3 đã điều 20 máy bay chiến đấu vào vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) do Đài Loan thiết lập, một ngày sau khi Washington và Đài Bắc hôm 25-3 đồng ý tăng cường hợp tác giữa lực lượng tuần duyên hai bên.
Ngoài ra, sự báo động gia tăng trong chính quyền ông Biden cũng phù hợp với cảnh báo từ Đô đốc Philip Davidson - chỉ huy Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Mỹ - trước đó rằng Trung Quốc có thể sẽ thực hiện hành động quân sự với Đài Loan "trong sáu năm tới".
Đô đốc John Aquilino - người dự kiến sẽ kế nhiệm ông Davidson - tuần này nói trước Quốc hội Mỹ rằng có rất nhiều dự báo nhưng “ý kiến của tôi là vấn đề này [Trung Quốc tấn công Đài Loan] có thể sẽ xảy ra sớm hơn nhiều so với suy nghĩ của mọi người”.
“Theo tôi, chúng ta đã thấy những điều mà chúng ta chưa từng dự tính đến. Đó là lý do tại sao tôi muốn tiếp tục nói về tính cấp bách. Chúng ta cần chuẩn bị ngay từ hôm nay” - ông Aquilino nhấn mạnh.
FT dẫn lời ông Kurt Campbell - quan chức hàng đầu của Nhà Trắng về chính sách châu Á - cho biết: “Chúng tôi đã thấy Trung Quốc ngày càng tỏ ra quyết đoán ở Biển Đông, sự ép buộc kinh tế đối với Úc, ngoại giao chiến lang ở châu Âu và căng thẳng biên giới với Ấn Độ. Tuy nhiên, chúng tôi thấy không nơi nào khác mà Trung Quốc có các hoạt động quân sự, ngoại giao và các hoạt động khác liên tục và quyết đoán như ở Đài Loan”.
Lo ngại quanh di sản "Đài Loan" của ông Tập
Theo FT, các quan chức an ninh Đài Loan bày tỏ lo ngại liên quan kỳ đại hội tiếp theo của chính quyền Trung Quốc vào năm 2022 - thời điểm có thể đánh dấu nhiệm kỳ thứ ba trong vị trí nhà lãnh đạo Trung Quốc của ông Tập - cũng như sự kiện kỷ niệm 100 năm thành lập quân đội Trung Quốc vào năm 2027. Hai mốc thời gian này có thể là thời điểm mà ông Tập cảm thấy buộc phải thực hiện một động thái đối với Đài Loan.
Tuy nhiên, nhìn chung, mối quan ngại ngày càng tăng của Mỹ lại không thực sự rõ nét tại Đài Bắc. Một quan chức cấp cao của Đài Loan cho biết Trung Quốc đã gia tăng áp lực quân sự đối với Đài Loan, song không có dấu hiệu cho thấy một cuộc tấn công sắp diễn ra.
Sự quan ngại ngày càng tăng của Mỹ về vấn đề Đài Loan được dấy lên trong bối cảnh quan hệ Mỹ - Trung không có dấu hiệu được cải thiện.
Trước đó, các quan chức cấp cao của Mỹ và Trung Quốc đã có cuộc đối thoại tại bang Alaska, lần đầu tiên kể từ khi ông Biden nhậm chức.
Trong bài phát biểu khai mạc, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết Mỹ sẽ nêu bật quan ngại về các vấn đề “đe dọa trật tự dựa trên quy tắc duy trì sự ổn định toàn cầu”, trong đó có các hành động của Trung Quốc đối với Đài Loan.
Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã “phản pháo” lại Mỹ, cảnh báo rằng Bắc Kinh sẽ "có những hành động kiên quyết để đáp trả" bất kỳ sự can thiệp nào liên quan Đài Loan.
