Tàu Trung Quốc so kè với tàu hải cảnh Nhật Bản ở vùng biển gần quần đảo tranh chấp Senkaku/Điếu ngư vào 4-2013 - Ảnh: Kyodo
Tờ Manichi ngày 30-3 đưa tin trong cuộc họp trực tuyến với phía Trung Quốc ngày 29-3, các quan chức quốc phòng Nhật bày tỏ thẳng lo ngại về luật an ninh biển mà Bắc Kinh thông qua vào tháng 1-2021, trong đó cho phép tàu nước này nổ súng vào tàu nước ngoài.
Đây là cuộc gặp thường niên lần thứ 3 giữa 2 bên dựa trên "cơ chế tiếp xúc trên biển và trên không" giữa quân đội Trung Quốc và Lực lượng phòng vệ Nhật Bản.
"Chúng tôi phản đối bất cứ hành động nào làm leo thang căng thẳng ở Biển Hoa Đông, bao gồm quần đảo Senkaku/Điếu Ngư ở tỉnh Okinawa", các quan chức Nhật cho biết, đồng thời cảnh báo nỗ lực đơn phương của Trung Quốc nhằm làm thay đổi hiện trạng tại đây.
Dù vậy 2 bên thống nhất cần nhanh chóng thiết lập đường dây nóng giữa các quan chức quốc phòng cấp cao càng sớm càng tốt. Cuộc họp quốc phòng song phương Nhật-Trung tiếp theo dự kiến diễn ra vào cuối năm nay hoặc đầu năm sau.
Tuy nhiên, cũng trong ngày 29-3, phía Nhật Bản đã phát hiện 2 tàu hải cảnh Trung Quốc tại khu vực quanh đảo Senkaku. Phía cảnh sát biển Nhật Bản cho biết họ đã phát cảnh báo buộc tàu Trung Quốc đi vào lãnh hải Nhật Bản, đồng thời tìm cách bảo vệ các tàu cá trong nước.
Đây là lần thứ 11 kể từ đầu năm đến nay lực lượng hải cảnh Trung Quốc đi vào vùng biển tranh chấp quanh Senkaku/Điếu Ngư, hiện đang do Nhật quản lý.
Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Katsunobu Kato sau đó cho biết hành vi của các tàu Trung Quốc là "không thể chấp nhận được" và Tokyo đã "gửi công hàm phản đối".
Tình hình có thể tiếp tục leo thang tại Hoa Đông nếu như báo cáo của Viện nghiên cứu quốc phòng quốc gia Nhật Bản nói đúng. Báo cáo đăng ngày 26-3 cho rằng Trung Quốc sẽ tăng cường vũ trang và khiêu khích khi áp dụng luật hải cảnh mới.
"Việc thực thi pháp luật của (Trung Quốc) đối với các tàu đánh cá của Nhật Bản có thể sẽ ngày càng rõ ràng hơn. Năm ngoái đã có những dấu hiệu cho thấy các tàu tuần duyên Trung Quốc đi theo và tiếp cận các tàu đánh cá của Nhật Bản.
Có khả năng Trung Quốc có thể tạo ra một môi trường có áp đảo về số lượng tàu mặc dù họ hiện có khoảng 4 chiếc gần quần đảo Senkaku", hãng tin Kyodo dẫn lời ông Masafumi Iida, một tác giả báo cáo, nhận định.
Nhật Bản – Indonesia siết chặt hợp tác quân sự
Các bộ trưởng quốc phòng và ngoại trưởng Nhật Bản, Indonesia ngày 30-3 cam kết sẽ siết chặt quan hệ quân sự để đối phó với Trung Quốc.
"Để hiện thực hóa tầm nhìn về một Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và cởi mở, tôi muốn thúc đẩy mối quan hệ hợp tác cụ thể", thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga phát biểu tại cuộc họp các ngoại trưởng 2 nước ở Tokyo.
Theo hãng tin Kyodo, 2 bên dự kiến sẽ thống nhất trên nguyên tắc việc chuyển giao công nghệ và thiết bị quốc phòng tại cuộc họp này.
Bộ trưởng quốc phòng Nhật: 'Trung Quốc là mối đe dọa nhiều nước' TTO - Theo Bộ trưởng Taro Kono, trong khi không biết rõ ý định của Trung Quốc sẽ làm gì và ở đâu, những gì đã xảy ra ở Biển Đông, biển Hoa Đông hay biên giới Trung - Ấn đã cho thấy Bắc Kinh đặt ra mối đe dọa cho nhiều nước.