Chia sẻ về tình trạng nghẽn lệnh giao dịch trên Sở Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM (HOSE) tại "Diễn đàn Phát triển Thị trường vốn: Cơ hội trong kỷ nguyên mới" ngày 30/3, bà Tạ Thanh Bình, Vụ trưởng Phát triển thị trường, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cho biết nguyên nhân chính là hệ thống giao dịch HOSE không đáp ứng được số lệnh thực tế.

CUỐI NĂM VẬN HÀNH HỆ THỐNG MỚI?

Cụ thể, theo bà Bình, công suất xử lý lệnh của HOSE được thiết kế sử dụng cách đây 20 năm, chỉ nhận 900.000 lệnh/phiên và hoạt động theo cơ chế phân bổ đều cho các công ty chứng khoán. Trong đó, hệ thống tự động dành 20% cho lệnh dự phòng, 80% còn lại phân bổ cho công ty theo 2 vòng. Vòng 1, phân bổ đều mỗi công ty khoảng 3.000 lệnh. Vòng 2, dung lượng lệnh sẽ được phân bổ dựa theo số lệnh trong quá khứ của từng công ty và toàn thị trường. Cách phân bổ này nhằm tối ưu hóa tài nguyên của hệ thống đang vận hành.

Tuy nhiên, khi gần đạt mức tối đa, theo bà Bình, hệ thống sẽ có biện pháp bảo vệ tránh bị dừng hoạt động, khiến lệnh vào chậm.

Để khắc phục sự cố này, cuối tháng 12/2020, Bộ Tài chính đã chỉ đạo UBCKNN phối hợp với đơn vị liên quan, tiến hành khảo sát hệ thống, đưa ra phương án khả thi và áp dụng một số giải pháp hành chính như nâng lô từ 10 lên 100 và có công văn khuyến nghị công ty niêm yết chuyển niêm yết sang Sở giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX). "Tuy nhiên, các giải pháp này chỉ là tạm thời", bà Bình nhấn mạnh.

Theo đó, giải pháp căn cơ triệt để xử lý nghẽn mạng là sử dụng hệ thống của Hàn Quốc. UBCKNN kỳ vọng nếu không phát sinh lỗi phức tạp, cuối năm nay hệ thống mới sẽ được áp dụng vào thị trường.

"Dù vậy, mốc cuối năm vẫn là quãng đường dài. Do đó, Bộ Tài chính đang phối hợp với FPT triển khai giải pháp về mặt kỹ thuật tạm thời. Đây là giải pháp sử dụng phần mềm hệ thống giao dịch đang được sử dụng tại HNX và sẽ triển khai trên nền tảng hạ tầng tại HOSE để có thể thay thế hệ thống khớp lệnh của HOSE. Mục tiêu đặt ra là hệ thống sẽ xử lý được khoảng từ 3 triệu đến 5 triệu lệnh một ngày. Thời gian dự kiến triển khai hệ thống là khoảng 3 đến 4 tháng", bà Bình chia sẻ.

NỖ LỰC NÂNG HẠNG THỊ TRƯỜNG 

Chia sẻ về giải pháp nâng hạng thị trường chứng khoán và thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài, đại diện UBCKNN cho biết MSCI vẫn xếp Việt Nam trong nhóm thị trường cận biên và FTSE Russell tiếp tục duy trì Việt Nam trong danh sách chờ xét nâng hạng thị trường chứng khoán từ cận biên lên thị trường mới nổi. 

Cụ thể, theo bộ tiêu chí của FTSE Russell, Việt Nam đã thoả mãn 7/9 tiêu chí nâng hạng trong khi theo MSCI, Việt Nam còn 7/17 tiêu chí cần phải cải thiện. 

"Tuy nhiên, từ ngày 1/12/2020, việc MSCI đưa Kuwait lên thị trường mới nổi là một yếu tố tích cực đối với thị trường chứng khoán Việt Nam khi trở thành thị trường chiếm tỷ trọng lớn nhất trong rổ MSCI Frontier Markets Index. Các quỹ chuyên đầu tư vào khu vực cận biên như Schroder ISF Frontier Markets Fund, Coeli Frontier Markets Fund, T.Rowe Price Frontier Markets Fund đang gia tăng tỷ trọng cổ phiếu Việt Nam. Vị thế của Việt Nam được đánh giá cao hơn sẽ là một nhân tố thuận lợi cho tiến trình nâng hạng thị trường", bà Bình thông tin.

Ngoài ra, từ 1/1/2021, hệ thống văn bản pháp luật mới về chứng khoán, đầu tư, doanh nghiệp đều cùng có hiệu lực, đồng thời hệ thống giao dịch mới và hệ thống thanh toán bù trừ theo mô hình đối tác trung tâm (CCP) vận hành trên nền tảng công nghệ của Hàn Quốc dự kiến sẽ được triển khai trong năm 2021, là cơ hội để giải quyết các vấn đề còn vướng mắc đối với yêu cầu về thanh toán bù trừ hiện nay của các tổ chức xếp hạng tín nhiệm.

Mặc dù vậy, theo bà Bình, việc nâng hạng thị trường chứng khoán không phải là câu chuyện và nỗ lực của riêng ngành chứng khoán hay cơ quan quản lý thị trường chứng khoán. "Động lực nâng hạng thị trường chính là các doanh nghiệp đại chúng. Chỉ khi doanh nghiệp minh bạch, tuân thủ kỷ luật công bố thông tin; quen và thực thi chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS), phát triển bền vững sẽ là hạt nhân để phát triển nội lực của thị trường chứng khoán, là cái gốc của nâng hạng", bà Bình nhấn mạnh.