Ngày 4-4 (giờ địa phương), cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump trình diện tại Tòa Hình sự quận Manhattan (TP New York) để nghe cáo trạng chống lại ông. Đây cũng là lần đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ, một cựu tổng thống bị truy tố hình sự.
 |
| Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump xuất hiện trước Tòa Hình sự quận Manhattan, TP New York (Mỹ) ngày 4-4. Ảnh: AP |
Trước tòa, ông Trump tuyên bố vô tội trước 34 cáo buộc làm giả hồ sơ kinh doanh liên quan tới nghi vấn ông chi 130.000 USD cho diễn viên phim người lớn Stormy Daniels và cựu người mẫu tạp chí Playboy Karen McDougal (cả hai người được cho là có quan hệ tình ái với ông Trump) để che giấu thông tin bất lợi trước thềm cuộc bầu cử tổng thống năm 2016. Phiên tòa kéo dài gần 1 giờ, ông Trump hầu như im lặng và cũng lặng lẽ rời đi sau khi kết thúc.
Nhiều câu hỏi được đặt ra liệu diễn biến pháp lý sắp tới sẽ thế nào và sẽ tác động ra sao đến chiến dịch tái tranh cử tổng thống năm 2024 của ông.
Quá trình tố tụng sẽ kéo dài
Theo hãng tin Al Jazeera, phiên tòa ngày 4-4 với việc công bố cáo trạng đã khởi động giai đoạn “tìm hiểu”. Đây là khoảng thời gian các công tố viên cho phép luật sư bào chữa của ông Trump tiếp cận với bằng chứng mà bên điều tra đã thu thập được trong thời gian qua. Phiên điều trần tiếp theo dự kiến diễn ra vào ngày 4-12, vì vậy các công tố viên và bên bào chữa cho ông Trump có khả năng gửi một số kiến nghị trước phiên tòa.
Trong số này, các bên liên quan có thể gửi đơn yêu cầu bác bỏ hoàn toàn các cáo buộc; những thách thức đối với các bằng chứng cụ thể hoặc nỗ lực thay đổi địa điểm, bãi nhiệm thẩm phán. Đây là điều mà phía ông Trump cho biết nhóm pháp lý của ông có thể theo đuổi.
“Họ có thể yêu cầu chuyển địa điểm vì họ nghĩ rằng không thể có được một phiên tòa công bằng ở Manhattan. Cũng có thể họ sẽ có kiến nghị bãi nhiệm liên quan tới thành viên bồi thẩm đoàn” - theo ông Matthew Galluzzo, cựu công tố viên tại Văn phòng Công tố quận Manhattan.
Ngoài ra, trên lý thuyết thì ông Trump có thể đạt được thỏa thuận nhận tội với các công tố viên, tránh bị xét xử và kết án. Kịch bản này có nghĩa là ông Trump sẽ phải thừa nhận một số ít cáo buộc. Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng nhóm pháp lý của ông sẽ không chọn con đường như vậy.
Trong ngắn hạn, những diễn biến xung quanh vụ việc có thể sẽ giúp ông Trump nhận được nhiều sự ủng hộ hơn từ các cử tri Cộng hòa trên đường đua tới ghế tổng thống.
Theo hãng tin Reuters, các công tố viên cho biết họ dự định yêu cầu phiên xét xử bắt đầu vào tháng 1 năm sau nhưng đội ngũ của ông Trump đã đề xuất ngày bắt đầu vào mùa xuân năm 2024. Thực tế không có khung thời gian cụ thể cho quá trình tố tụng, mặc dù ông Galluzzo cho biết các vụ án hình sự có xu hướng diễn ra nhanh hơn các vụ án dân sự nhưng cũng có thể kéo dài từ một năm hoặc hơn tùy theo độ phức tạp của vụ án.
Theo luật của bang New York, tội danh giả hồ sơ kinh doanh mà ông Trump bị cáo buộc nhìn chung là tội nhẹ nhưng có thể tăng lên mức trọng tội khi bị cáo bị chứng minh “có ý định lừa đảo, bao gồm ý định phạm tội khác hoặc hỗ trợ, che giấu hành vi phạm tội đó”.
Ông Trump có thể phải vừa tranh cử vừa tham gia tố tụng
Đài CNN dẫn lời GS luật Richard Hasen thuộc ĐH California, Los Angeles (Mỹ) cho biết Hiến pháp Mỹ không cấm những người đang bị truy tố chạy đua vào vị trí lãnh đạo cao nhất, kể cả việc kết án cũng không thể ngăn được họ trở thành tổng thống. Các chuyên gia pháp lý cho hay Hiến pháp Mỹ chỉ yêu cầu ba điều kiện ở các ứng cử viên tổng thống gồm: Là công dân Mỹ từ khi sinh ra, ít nhất 35 tuổi, cư trú ở Mỹ ít nhất 14 năm.
Câu hỏi đặt ra lúc này là các lùm xùm pháp lý này ảnh hưởng như thế nào tới chiến dịch tranh cử tổng thống vào năm 2024 của ông Trump. Vị cựu tổng thống nhiều khả năng sẽ phải xuất hiện ở các phiên tòa ngay cả khi chúng trùng với thời điểm ông đi vận động tranh cử.
Theo cựu Đại sứ Mỹ tại NATO Kurt Volker, trong ngắn hạn, những diễn biến xung quanh vụ việc có thể sẽ giúp ông Trump nhận được nhiều sự ủng hộ hơn từ các cử tri Cộng hòa trên đường đua tới ghế tổng thống. Trước đó, ông nhiều lần cáo buộc các động thái pháp lý chống lại ông là do phe cánh tả đứng sau, nhằm ngăn cản ông tranh cử.
Một cuộc thăm dò của hãng tin Yahoo News phối hợp với tổ chức YouGov công bố ngày 1-4 cho thấy ông Trump vẫn là ứng cử viên sáng giá nhất trong đảng Cộng hòa và đã nới rộng khoảng cách với các đối thủ tiềm năng khác trong đảng này. Đây là một trong các cuộc thăm dò đầu tiên được tiến hành sau khi có tin cựu tổng thống bị truy tố.
Cuộc thăm dò cho thấy ông Trump được 47% người được hỏi ủng hộ, dẫn trước Thống đốc bang Florida Ron DeSantis 8%. Với câu hỏi chọn ai giữa ông Trump và ông DeSantis thì ông Trump cách ông DeSantis tới 26% (57% so với 31%). Với câu hỏi sẽ chọn ai trong số 10 ứng cử viên tiềm năng của đảng Cộng hòa, ông Trump nhận được 52% ủng hộ, tăng so với 44% trước đó.
Tuy nhiên, về dài hạn thì các ảnh hưởng sẽ không thể đoán định được. Một ứng cử viên bị truy tố, thậm chí ngồi tù có thể sẽ khó giành phiếu từ cử tri do họ khó đặt niềm tin vào một ứng cử viên như vậy. Trường hợp ông Trump bị bắt giam theo phán quyết của tòa án thì các hoạt động vận động tranh cử của ông bị ảnh hưởng là điều khó tránh khỏi.
Hơn nữa, cáo buộc pháp lý cũng đang tạo cơ hội cho các đối thủ tiềm tàng của cựu tổng thống lợi dụng để khiến ông mất hình ảnh. Mới đây, cựu Thống đốc bang Arkansas Asa Hutchinson, 72 tuổi, vừa tuyên bố sẽ tranh cử tổng thống, trở thành ứng cử viên thứ ba của đảng Cộng hòa tham gia cuộc đua vào Nhà Trắng. Cựu thống đốc bang Arkansas những tháng gần đây thường xuyên chỉ trích ông Trump, nói rằng việc trao đề cử đảng Cộng hòa cho cựu tổng thống sẽ là “kịch bản tồi tệ nhất” cho đảng. Ông Hutchinson cũng kêu gọi ông Trump bỏ cuộc sau khi bị truy tố. •
Ông Trump đăng đàn phát biểu sau khi rời tòa
Sau khi rời Tòa Hình sự quận Manhattan về dinh thự Mar-a-Lago ở bang Florida cùng ngày 4-4, ông Trump đã có bài phát biểu trước người ủng hộ về vụ việc, theo CNN.
Ông Trump nói rằng chuyện xảy ra với ông là chưa từng có và nước Mỹ “sắp rơi xuống địa ngục”. Ông công kích Công tố viên TP New York Alvin Bragg vì đã đưa ra các cáo buộc hình sự “giả mạo” chống lại ông, chiến dịch tranh cử của ông là nạn nhân của hành động can thiệp bầu cử.
“Họ không thể đánh bại chúng tôi trong cuộc bỏ phiếu, vì vậy họ cố gắng đánh bại chúng tôi thông qua luật pháp. Chúng ta là một quốc gia suy thoái và giờ đây, những người cánh tả cuồng tín cực đoan này muốn can thiệp vào các cuộc bầu cử bằng cách lợi dụng cơ quan thực thi pháp luật” - CNN dẫn lời ông Trump nói.