Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh Lâm Đồng vừa ban hành văn bản về việc kiểm tra, xử lý việc khai thác khoáng sản không có giấy phép của Công ty TNHH Nhà máy gạch ngói Lâm Viên (Công ty Lâm Viên) tại xã Ninh Gia (H.Đức Trọng, Lâm Đồng).
Tỉnh giao Sở Tài nguyên - Môi trường chủ trì, phối hợp các sở: Tài chính, Kế hoạch - Đầu tư, Cục Thuế tỉnh, các đơn vị có liên quan xem xét đề nghị của UBND H.Đức Trọng để xử lý theo quy định; báo cáo UBND tỉnh kết quả thực hiện trước ngày 20-4-2023.
Tại các báo cáo số 152/BC-UBND ngày 27-12-2021 và 153/BC-UBND ngày 29- 3-2023 và của UBND H.Đức Trọng, ngày 05-4-2004, Công ty Lâm Viên được UBND tỉnh Lâm Đồng cấp giấy phép tạm thời, khai thác tận thu sét để làm gạch ngói trên diện tích 2ha tại xã Ninh Gia (H.Đức Trọng), công suất khai thác 5.000m3/năm, thời hạn 12 tháng. Tiếp đó, ngày 21-10-2009, UBND tỉnh Lâm Đồng cấp giấy phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, cho phép công ty này được khai thác sét làm gạch ngói tại xã Ninh Gia trên diện tích 4ha, công suất khai thác 20.000m3/năm, thời hạn khai thác 3 năm.
Đầu năm 2011, UBND tỉnh Lâm Đồng điều chỉnh bổ sung giấy phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường tại xã Ninh Gia (H.Đức Trọng) cho Công ty Lâm Viên. Lần này, UBND tỉnh Lâm Đồng cho phép công ty được khai thác sét gạch ngói và cát xây dựng (đi kèm), bổ sung thêm công suất khai thác cát xây dựng là 7.000m3/năm, thời gian giấy phép đến ngày 21-10-2012. Tuy nhiên, sau khi được điều chỉnh giấy phép bổ sung thêm công suất khai thác cát xây dựng 7.000 m3/năm, Công ty Lâm Viên không thực hiện lập lại hồ sơ cam kết bảo vệ môi trường và dự án cải tạo, phục hồi môi trường trình UBND H.Đức Trọng phê duyệt. Cuối năm 2021, trên cơ sở kết quả kiểm tra, UBND H.Đức Trọng mới chỉ ra những vi phạm của doanh nghiệp này.
Qua đó, 8 vị trí được Công ty Lâm Viên khai thác sét gạch ngói và cát xây dựng từ năm 2013 tới thời điểm kiểm tra (cuối năm 2021) trên tổng diện tích 16,4ha, nhưng không được cấp có thẩm quyền cấp phép. Các vị trí khai thác khoáng sản này nằm trong khu vực đất kinh tế quốc phòng 78 của Học viện lục quân tại xã Ninh Gia và nằm ngoài vị trí 4ha mà trước đây đã được UBND tỉnh Lâm Đồng cấp giấy phép khai thác khoáng sản cho Công ty Lâm Viên.
Cơ quan chức năng xác định, doanh nghiệp trên đã khai thác khoáng sản nhưng không có giấy phép với tổng khối lượng sét từ tháng 11-2012 đến hết tháng 9-2021 là 611.082m3, tổng khối lượng cát xây dựng đi kèm khi khai thác sét là 29.501m3. Công suất khai thác sét gạch ngói không phép trung bình hằng năm của Công ty Lâm Viên là 67.898m3/năm và cát xây dựng đi kèm khoảng 3.278m3/năm. Tới cuối năm 2021, công ty này đã khai thác lậu tổng cộng 611.082m3 sét và 29.501m3 cát xây dựng.
Việc khai thác sét và cát xảy ra rầm rộ, liên tục, kéo dài từ năm 2012 tới nay nhưng các cơ quan chức năng không có biện pháp ngăn chặn, xử lý. Hơn 10 năm qua, doanh nghiệp này vẫn ngang nhiên khai thác khoáng sản lậu như chốn không người. Điều này không chỉ vi phạm pháp luật mà còn gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới môi trường, làm thất thoát tài nguyên khoáng sản và nguồn thu của Nhà nước.
Theo UBND H.Đức Trọng, Công ty Lâm Viên đã khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường không sử dụng vật liệu nổ công nghiệp mà không có giấy phép khai thác khoáng sản của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Không lập đề án đóng cửa mỏ đối với khai thác khoáng sản thuộc thẩm quyền cấp phép của UBND tỉnh Lâm Đồng đã hết hạn năm 2012.
Sau khi hết thời hạn giấy phép (ngày 21-10-2012), Công ty Lâm Viên tiếp tục khai thác sét gạch ngói, cát xây dựng đi kèm và sản xuất gạch, công suất trung bình 68.000m3 sét gạch ngói/năm, 3.300m3 cát xây dựng đi kèm/năm (tính trung bình từ năm 2013 - 2020) và khoảng 25 triệu viên gạch thành phẩm/năm. Thế nhưng công ty này không có báo cáo đánh giá tác động môi trường đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh và dịch vụ có quy mô, công suất tương đương với trường hợp phải lập báo cáo đánh giá tác động môi để trường trình UBND tỉnh Lâm Đồng phê duyệt và cũng không có phương án cải tạo, phục hồi môi trường theo quy định...
Như vậy, từ năm 2012 tới nay, mặc dù không được cấp có thẩm quyền cho phép khai thác khoáng sản là sét và cát để sản xuất gạch ngói, làm vật liệu xây dựng, nhưng Công ty TNHH Nhà máy gạch ngói Lâm Viên vẫn ngang nhiên khai thác các loại khoáng sản trên. Những vi phạm nghiêm trọng liên quan tới hoạt động khai thác khoáng sản của doanh nghiệp này chỉ được cơ quan chức năng vào cuộc khi ngày 02-8-2021, Kiểm toán Nhà nước đề nghị UBND tỉnh Lâm Đồng chỉ đạo UBND H.Đức Trọng và các cơ quan liên quan kiểm tra, xử lý theo quy định đối với Công ty Lâm Viên.
Ngày 29-3, UBND H.Đức Trọng đã có báo cáo những vi phạm của Công ty Lâm Viên, đồng thời đề xuất UBND tỉnh Lâm Đồng chỉ đạo các cơ quan chuyên môn kiểm tra, xử lý vi phạm đối với công ty này để thực hiện dứt điểm kết luận, kiến nghị kiểm toán ngân sách địa phương năm 2020 của tỉnh Lâm Đồng theo nội dung đề nghị của Kiểm toán Nhà nước tại Thông báo số 213/TB-KTNN ngày 23-8-2021.
Dư luận cho rằng, ngoài việc xử lý hành vi khai thác khoáng sản lậu trái phép của Công ty Lâm Viên, cần làm rõ sự tiếp tay, thiếu trách nhiệm của các cá nhân, đơn vị liên quan để một công ty TNHH 10 năm miệt mài khai thác khoáng sản lậu trái phép.