Ngày 12-4, TAND TP Hà Nội mở lại phiên tòa sơ thẩm xét xử Phạm Thị Mai Vân, cựu kế toán trưởng Công ty Chứng khoán An Thành, về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Vụ án kéo dài hơn 10 năm, hai bản án sơ thẩm tuyên bị cáo có tội đều bị cấp phúc thẩm tuyên hủy, yêu cầu điều tra lại. Nay xử sơ thẩm lần ba, HĐXX tiếp tục tuyên bị cáo phạm tội.

Tạo bút toán giả

Tại bản cáo trạng mới nhất, ban hành hồi tháng 9-2022, VKS cáo buộc Vân đã lợi dụng chức trách, nhiệm vụ được giao để chiếm đoạt của Công ty Chứng khoán An Thành hơn 4,2 tỉ đồng.

Tại phiên xử sơ thẩm lần ba, bị cáo Phạm Thị Mai Vân tiếp tục bị tuyên có tội. Ảnh: BÙI TRANG

Theo đó, với vị trí kế toán trưởng, Vân được công ty giao hạch toán kế toán, thanh toán giao dịch và lưu ký chứng khoán. Tuy nhiên, Vân đã hạch toán sai quy định, sử dụng tài khoản do công ty cấp để chiếm đoạt tiền chơi chứng khoán.

Cụ thể, Vân lập khống chứng từ, tạo bút toán giả, hạch toán nộp khống tiền tại ngân hàng, hạch toán nộp khống tiền tại công ty, chuyển tiền nội bộ từ tài khoản công ty vào tài khoản chứng khoán do Vân sử dụng để lấy tiền chơi chứng khoán.

Sau khi hạch toán khống thể hiện các tài khoản chứng khoán có tiền, Vân dùng tám tài khoản để giao dịch mua bán chứng khoán. Sau đó, Công ty Chứng khoán An Thành phải thanh toán tiền mua chứng khoán trên tám tài khoản này cho Trung tâm Lưu ký chứng khoán.

Từ ngày 1-1-2009 đến 15-12-2010, Vân đã chiếm đoạt 4,2 tỉ đồng của Công ty Chứng khoán An Thành. Hiện bị cáo đã khắc phục toàn bộ hậu quả.

Trong quá trình giải quyết vụ án, nhiều lần Vân khẳng định không chiếm đoạt tiền, bản chất là công ty cho vay để đầu tư chứng khoán. Tuy nhiên, lời khai ban đầu tại cơ quan điều tra vào năm 2013, bị cáo này thừa nhận các hành vi phạm tội.

Tại phiên tòa ngày 12-4, Vân thừa nhận có thực hiện các bút toán khống, hạch toán khống số tiền trong tám tài khoản chứng khoán, việc này là sai so với quy định về kế toán. Nhưng bị cáo Vân cũng cho rằng quy kết của VKS còn nhiều điểm chưa thỏa đáng.

Theo bị cáo, mình có thực hiện hai bút toán khống với số tiền 1,3 tỉ đồng và hơn 600 triệu đồng. Tuy nhiên, việc thực hiện hai bút toán này là do ông Phạm Ngọc Phú, tổng giám đốc Công ty Chứng khoán An Thành, chỉ đạo thực hiện ngay trước khi bị kiểm toán.

Dù vậy, bị cáo Vân không có chứng cứ chứng minh việc ông Phú chỉ đạo. Trả lời thẩm vấn của chủ tọa cũng như đại diện VKS, Vân nhiều lần nói không đồng ý với truy tố, các bút toán khống bị cáo có làm nhưng nguyên nhân là do công ty cho vay khống nên mới có các bút toán khống này.

Bị cáo cho rằng mình vay tiền theo chính sách của công ty chứ không lừa đảo nhưng thừa nhận có làm bút toán khống, ký giả và “không biết tại sao làm vậy”.

Cho vay hay chiếm đoạt?

Có mặt tại phiên tòa, cựu tổng giám đốc Công ty Chứng khoán An Thành Phạm Ngọc Phú khẳng định theo quy định của công ty, phải có tiền trên tài khoản chứng khoán mới có thể đặt lệnh mua. Khách hàng có thể nộp tiền vào tài khoản ngân hàng của công ty hoặc nộp tiền mặt tại công ty. Sau đó kế toán sẽ hạch toán số tiền đó vào tài khoản chứng khoán của khách hàng.

Như nhiều công ty chứng khoán khác, An Thành có cho thực hiện nghiệp vụ cho vay ký quỹ (margin) nhưng yêu cầu khách hàng phải có chứng khoán trên tài khoản để làm tài sản bảo đảm.

Trả lời đại diện VKS về việc An Thành có cho bị cáo Vân vay tiền chơi chứng khoán trên tám tài khoản hay không, ông Phú cho biết nếu có việc cho vay, chuyển tiền từ tài khoản nội bộ sang tài khoản bà Vân sử dụng thì phải có ủy nhiệm chi, có kế toán, có kiểm soát rủi ro ký trình lên lãnh đạo công ty là mình hoặc phó giám đốc phê duyệt.

“Chuyển tiền từ tài khoản nội bộ sang tài khoản của khách hàng là thay đổi sở hữu, phải có trình, có duyệt” - ông Phú nhấn mạnh.

Tuy nhiên, ông Phú cũng thừa nhận có sự non kém về quản lý, cộng với sự tin tưởng Vân nên trong thời gian dài không phát hiện sự thiếu hụt trên số dư tài khoản nội bộ. “Cô Vân thao túng toàn bộ, cả kiểm toán” - ông Phú nói và cho biết khi Vân nghỉ sinh, kế toán trưởng mới thực hiện rà soát và phát hiện ra thiếu tiền trên tài khoản công ty.

Trước lời khai của ông Phú, bị cáo Vân khẳng định bị cáo vay tiền theo chính sách của công ty, việc vay tiền đúng quy trình. Theo quy định kế toán, khoản vay được theo dõi trên tài khoản công nợ phải thu. Bị cáo đã hạch toán các khoản vay trên tám tài khoản vào công nợ.

Tuy nhiên, trước câu hỏi nếu đã là khoản vay, được hạch toán vào công nợ thì vì sao phải làm bút toán khống, ký giả thể hiện việc chuyển tiền từ tài khoản nội bộ sang tám tài khoản, Vân đã im lặng và nói: “Bị cáo không biết tại sao làm vậy”.

Sau một ngày xét xử, HĐXX cho rằng căn cứ các tài liệu, chứng cứ có trong vụ án, được thẩm tra tại phiên tòa, có cơ sở xác định bị cáo Vân đã phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản và tuyên phạt bảy năm tù.•