• Công an tìm nạn nhân quyên tiền cho nhóm từ thiện lừa đảo 'bác sĩ Trần Khoa'

• Khởi tố người kêu gọi từ thiện trên Facebook rồi ăn chặn tiền

• Lừa chuyển tiền từ thiện, chiếm đoạt gần 8 tỉ đồng

* Ông Trần Trường Sơn (chủ tịch Hội Chữ thập đỏ TP.HCM):

100% tiền ủng hộ phải đến tay người thụ hưởng

Tôi thấy chưa quy định nào cho phép một doanh nghiệp tư nhân hoạt động xã hội theo hình thức gây quỹ và có thu phí cả. Và nếu có thu phí ở hình thức nào đi chăng nữa thì số tiền quyên góp, ủng hộ được cần phải chuyển cho người thụ hưởng tuyệt đối 100%. Không có chuyện thỏa thuận gây quỹ được 100%, giữ lại 50%, điều này nếu xét về phạm trù đạo đức sai hoàn toàn rồi.

Tôi đề nghị cơ quan quản lý cần phải vào cuộc điều tra xác minh và quyết liệt xử lý, tránh tạo ra tiền lệ xấu cho các cá nhân, tổ chức có ý đồ lạm dụng gây quỹ trục lợi.

Công ty lập trình máy tính chủ yếu kêu gọi... từ thiện

Theo giấy chứng nhận đăng ký đầu tư của Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.HCM cấp ngày 5-8-2022, Công ty TNHH Deeda Việt Nam chỉ là một dự án đầu tư của Công ty Waterdrop International PTE.LTD có địa chỉ tại Singapore, thành lập năm 2019, đại diện pháp luật là ông Xiao Xin (38 tuổi, quốc tịch Singapore).

Tại Việt Nam, trụ sở chính của công ty này tại địa chỉ 49L Phan Đăng Lưu, phường 3, quận Bình Thạnh, TP.HCM; có vốn điều lệ trên 227 triệu đồng. Ngoài ra, công ty này còn có hai văn phòng làm việc tại TP.HCM và Hà Nội.

Trong giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, Deeda đăng ký bốn ngành nghề kinh doanh, gồm: lập trình máy vi tính; tư vấn và quản trị hệ thống máy tính; hoạt động dịch vụ công nghệ thông tin và dịch vụ khách liên quan đến máy tính; xử lý dữ liệu, cho thuê và các hoạt động liên quan.

Tuy vậy, Deeda lại giới thiệu là một nền tảng công nghệ gây quỹ trực tuyến, sử dụng "sức mạnh công nghệ" cung cấp cách gây quỹ liền mạch bao trùm nhiều lĩnh vực khác nhau từ y tế, phúc lợi động vật, giáo dục cho đến hỗ trợ vật chất.

Công ty này cho biết đang có mặt tại Singapore, Việt Nam và Thái Lan, và trong mỗi chiến dịch đều gắn với slogan: "Cùng nhau, chúng ta có thể tạo ra sự khác biệt cho ít nhất một mảnh đời bất hạnh".

Tôi thấy họ không trung thực!

Ngoài người bệnh, mục tiêu mà Deeda hướng tới đó là các tổ chức thiện nguyện. Đầu tháng 2-2023, Deeda công bố hàng loạt đối tác gây quỹ, trong đó có câu lạc bộ Vì sức khỏe cộng đồng (Hội Chữ thập đỏ TP.HCM). Chỉ sau một thời gian ngắn xuất hiện, đối tác này biến mất khỏi website https://www.deeda.care/vn.

Theo tìm hiểu, câu lạc bộ Vì sức khỏe cộng đồng chỉ là một trong nhiều "đối tác chiến lược" mà Deeda nhắm tới. So với công bố là 57, trên website của Deeda hiện đang công khai 12 đối tác, chủ yếu là các quỹ, cơ sở bảo trợ, tổ chức phi lợi nhuận.

Với mục tiêu này, từ cuối tháng 7-2021 Deeda kết nối với bác sĩ Nguyễn Thị Kim Loan - chủ nhiệm câu lạc bộ Vì sức khỏe cộng đồng, mục đích vận động quyên góp tiền mua thuốc cho các chuyến khám bệnh từ thiện. "Được một người giúp đỡ không điều kiện, lòng tôi rất vui và không nghi ngờ nên sẵn sàng làm theo những gì cô ấy yêu cầu" - bác sĩ Loan nói.

Tổ chức Deeda sau đó được câu lạc bộ "bật đèn xanh" cùng tham gia đi khám bệnh từ thiện tại tỉnh Tiền Giang. Sau chuyến đi này, Deeda viết bài, kèm theo hình ảnh đăng tải kêu gọi hỗ trợ tiền mua thuốc. "Tôi cảm thấy họ không trung thực và sẽ không làm việc với người không trung thực" - bác sĩ Loan nói lý do không còn hợp tác với Deeda.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Trần Trường Sơn - chủ tịch Hội Chữ thập đỏ TP.HCM - khẳng định đã yêu cầu câu lạc bộ Vì sức khỏe cộng đồng làm giải trình và chấm dứt ngay mọi hoạt động kêu gọi gây quỹ với Deeda.

Ấm ức nhưng đành chịu

Phóng viên Tuổi Trẻ đã đi tìm gặp nhiều gia đình bệnh nhân được Deeda gây quỹ, nhiều người tỏ ra ấm ức vì bị trừ số tiền quyên góp quá lớn nhưng đành chấp nhận.

Chẳng hạn như trường hợp bé K.H. (4 tuổi, Tây Ninh) mắc chứng Sarcoma, một dạng ung thư hiếm gặp. Ung thư chuyển sang giai đoạn 3 khiến bé H. gầy trơ xương, bụng phình to, chưa kể còn phải liên tục hóa xạ trị đau đớn. Dù được bảo hiểm y tế chi trả 100% chi phí điều trị nhưng với tiền công phụ hồ, cạo mủ cao su ít ỏi của ba mẹ vẫn không kham nổi các khoản chi phí phát sinh cho bé H..

Theo chị N.T.T. (32 tuổi, mẹ bé), vào khoảng tháng 8-2022, một phụ nữ giới thiệu là "cố vấn gây quỹ cao cấp" của Deeda đến tận giường bệnh ở Bệnh viện Ung bướu TP.HCM (cơ sở 1) hỏi thăm và gợi ý giúp đỡ bằng cách đăng bài kêu gọi hỗ trợ.

Đang trong lúc bí bách, chị T. bảo không còn cách nào khác là cho người này chụp hồ sơ bệnh án, đăng bài viết kèm ảnh của con lên mạng. "Đổi lại gia đình tôi phải trả 49% chi phí chạy quảng cáo cho bài viết trong tổng số tiền nhận được" - chị T. buồn rầu nói.

Chỉ sau thời gian ngắn đăng tải, bé H. được ủng hộ hơn 100 triệu đồng. Dữ liệu trên trang Deeda cho thấy mẹ bé là người thụ hưởng, có ba lần yêu cầu rút tiền, lần lượt 65, 20 và 14,5 triệu đồng. Tuy nhiên, chị T. khẳng định số tiền mình nhận được thực tế chỉ 51 triệu đồng.

Chị khẳng định: "Tôi được Deeda chuyển khoản 3 lần khoảng 51 triệu đồng, mỗi lần rút tiền là phải trừ đi khoảng 49% chi phí quảng cáo. Dù biết chi phí hơi cao nhưng cũng không dám thắc mắc vì đang rất cần tiền lo cho con".

Một trường hợp khác là bé H.T. (quê Hà Tĩnh) mắc dị tật bẩm sinh, đã hai lần bị bỏ rơi. Bé đang được một mái ấm ở Hà Nội cưu mang, chăm lo điều trị tại Bệnh viện Nhi trung ương (Hà Nội). Lúc này, Deeda đã kêu gọi số tiền lên tới 300 triệu đồng cho bé.

"Số tiền được nhận công khai trên website là hơn 300 triệu đồng, thực tế chúng tôi chỉ nhận được khoảng 160 triệu đồng. Tôi rất bất ngờ vì chuyện này" - bà B., người đại diện chăm sóc bé, khẳng định. Sau "chiến dịch thành công", Deeda còn đề nghị gây quỹ cho mái ấm nhưng bà từ chối.

Bà nói: "Chúng tôi cũng làm công việc thiện nguyện, khi số tiền thực nhận không giống như họ công khai trên mạng chắc chắn nhiều người sẽ đặt câu hỏi. Tôi rất sợ điều đó".

Trong số hàng trăm bệnh nhân được Deeda đăng tải, còn có trường hợp bé N.B.A. (sinh năm 2022, ngụ tỉnh Cao Bằng). Bé sinh non, suy hô hấp và được chuyển đến Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) điều trị từ tháng 11-2022.

Một tháng sau, bé được Deeda đặt mục tiêu gây quỹ đến 100 triệu đồng. Đại diện phòng công tác xã hội Bệnh viện Bạch Mai khẳng định chưa từng giới thiệu hay kết nối với Deeda gây quỹ cho bệnh nhân, ca bệnh này cũng đã được chuyển về bệnh viện tuyến dưới điều trị.

"Bé N.B.A. được hưởng 100% bảo hiểm y tế, tổng số tiền bảo hiểm y tế chi trả trên 194 triệu đồng, chi phí phát sinh gia đình phải đóng chỉ còn khoảng 20 triệu đồng. Trong đó, phòng công tác xã hội đã hỗ trợ 8 lần với số tiền gần 7 triệu đồng" - đại diện phòng công tác xã hội nói. Và cũng giống như các bệnh nhân khác, số tiền chị T.T.Q. (mẹ bé) nhận được chỉ hơn 60 triệu đồng, tức bị Deeda "cắt" gần 40% số tiền từ quyên góp của nhà hảo tâm...

Lộ thông tin bệnh án

Hầu hết các bài viết kêu gọi gây quỹ của Deeda đều chứa đựng rất nhiều thông tin của người bệnh. Không chỉ hình ảnh đau thương, các thông tin trong hồ sơ bệnh án như tên tuổi, năm sinh, quê quán, số điện thoại; các kết quả xét nghiệm, phiếu khám bệnh, bảng kê chi phí, phiếu theo dõi và điều trị, phiếu tạm ứng viện phí của bệnh nhân đều được Deeda "tung" lên mạng.