Ngày 19-4, Viện kiểm sát nhân dân tối cao ban hành cáo trạng vụ án "chuyến bay giải cứu", truy tố hai cựu thứ trưởng Bộ Ngoại giao Tô Anh Dũng, Vũ Hồng Nam cùng 52 người khác.

Cáo trạng này được ban hành sau hơn hai tuần Cơ quan an ninh Bộ Công an kết luận điều tra. Hai cựu thứ trưởng bị truy tố về tội nhận hối lộ liên quan duyệt kế hoạch tổ chức chuyến bay tham gia "chuyến bay giải cứu".

Cùng tội danh có ông Nguyễn Quang Linh (cựu trợ lý của phó thủ tướng), Nguyễn Thị Hương Lan (cựu cục trưởng Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao) và một số đại sứ, cán bộ ngoại giao làm việc tại Nhật Bản, Malaysia, Nga, Angola...

Cựu thứ trưởng Tô Anh Dũng nhận hối lộ 21,5 tỉ

Từ tháng 4-2020 đến tháng 1-2022, Cục Lãnh sự - Bộ Ngoại giao đã tập hợp, đề xuất lãnh đạo Chính phủ phê duyệt tổ chức thực hiện 772 chuyến bay đưa công dân từ nước ngoài về nước (400 chuyến bay giải cứu, 372 chuyến bay combo).

Quá trình cấp phép các chuyến bay công dân tự trả phí, một số cán bộ có nhiệm vụ, quyền hạn tại Bộ Ngoại giao đã tạo thành nhóm lợi ích, đưa ra nhiều yêu cầu, gây khó khăn cho doanh nghiệp. 

Do đó các doanh nghiệp phải tìm cách tiếp xúc, gặp gỡ, thỏa thuận và ra giá chung chi cho mỗi chuyến bay giải cứu.

Ông Dũng, với chức vụ là thứ trưởng, có nhiệm vụ trực tiếp chỉ đạo, phê duyệt kế hoạch tổ chức chuyến bay theo đề xuất của Cục Lãnh sự trước khi xin ý kiến của tổ công tác 5 bộ (Ngoại giao, Y tế, Công an, Giao thông vận tải, Quốc phòng).

Biết được vai trò của ông Tô Anh Dũng, 13 cá nhân đại diện doanh nghiệp đã tìm cách tiếp cận, móc nối, đặt vấn đề để thứ trưởng Bộ Ngoại giao khi đó giải quyết các thủ tục liên quan đến cấp phép "chuyến bay giải cứu" đưa công dân về nước khi xảy ra dịch COVID-19.

Trong các lần gặp nhau đầu tiên, ông Dũng đã đồng ý với các doanh nghiệp về việc sẽ hỗ trợ, chỉ đạo cán bộ cấp dưới tại Cục Lãnh sự làm thủ tục, giúp xin cấp phép bay được cấp phép, tổ chức chuyến bay combo.

Kết quả điều tra xác định cựu thứ trưởng Tô Anh Dũng và đại diện 13 doanh nghiệp không thỏa thuận về số tiền sẽ phải chung chi nhưng cả hai bên đều hiểu việc doanh nghiệp được tham gia tổ chức chuyến bay sẽ có lợi nhuận.

Lần đầu tiên vào tháng 5-2020, tại phòng làm việc của cựu thứ trưởng ở Bộ Ngoại giao, ông Dũng gặp bà Hoàng Diệu Mơ (tổng giám đốc Công ty TNHH thương mại du lịch và dịch vụ hàng không An Bình) và đã giới thiệu công ty của bà Mơ với Hãng hàng không Vietnam Airlines để tổ chức chuyến bay combo.

Theo cáo trạng, ông Tô Anh Dũng đã tám lần nhận hối lộ của nữ tổng giám đốc Diệu Mơ tổng số tiền 8,5 tỉ. Trong đó 6 lần ông Dũng nhận tiền tại phòng làm việc và hai lần nhận tiền ở gần cổng trụ sở Bộ Ngoại giao.

29 lần khác, ông Tô Anh Dũng nhận tiền của các doanh nghiệp cũng diễn ra tại phòng làm việc của thứ trưởng, ngoài quán cà phê hoặc nhà hàng.

Đại diện doanh nghiệp sẽ phải chi tiền "cảm ơn" và thực tế ông Dũng đã nhiều lần nhận tiền hối lộ. Tổng cộng ông Dũng bị quy kết nhận hối lộ 21,5 tỉ của các doanh nghiệp trong vụ "chuyến bay giải cứu".

Cựu cục trưởng Cục Lãnh sự nhận hối lộ 25 tỉ

Cấp dưới của ông Tô Anh Dũng là cựu cục trưởng Nguyễn Thị Hương Lan bị xác định nhận hối lộ số tiền lớn nhất trong nhóm lãnh đạo, cán bộ thuộc Bộ Ngoại giao bị khởi tố liên quan vụ án "chuyến bay giải cứu".

Theo cáo buộc, bà Nguyễn Thị Hương Lan có trách nhiệm giải quyết hồ sơ đăng ký tham gia các chuyến bay combo của doanh nghiệp.

Tuy nhiên nữ cục trưởng chủ yếu chỉ lựa chọn các doanh nghiệp được cấp trên chỉ định, do người thân nhờ hoặc doanh nghiệp đã chi tiền trước để đưa vào danh sách đề xuất cấp phép chuyến bay.

Nữ cục trưởng còn hướng dẫn doanh nghiệp mượn nhiều pháp nhân khác để được cấp nhiều chuyến bay mà không bị chú ý là doanh nghiệp được ưu tiên riêng của Cục Lãnh sự.

Với doanh nghiệp chưa thỏa thuận đưa hối lộ, bà Lan và nhiều thuộc cấp gây khó dễ bằng cách không đưa vào danh sách (dù lãnh đạo Chính phủ đồng ý chủ trương cấp phép), thường xuyên thông báo ngày bay sát với ngày doanh nghiệp nhận được thông báo hoặc đổi kế hoạch bay...

Mục đích việc gây khó này của bà Lan bị quy kết là để ép doanh nghiệp phải gặp gỡ và đưa hối lộ mới đề xuất cấp phép.

Biết vai trò của bà Lan, từ tháng 5-2020 đến tháng 1-2022, tám đại diện doanh nghiệp đã tiếp cận, đưa tiền cho nữ cục trưởng để được cấp phép chuyến bay.

Bà Lan đã có hơn 30 lần nhận tiền từ các doanh nghiệp, ít thì vài trăm triệu, nhiều cả vài tỉ. Những lần đưa, nhận hối lộ này đều diễn ra tại phòng làm việc của cục trưởng tại Bộ Ngoại giao hoặc ở nhà riêng bà Lan, có lần nhận ngay trên xe ô tô riêng của bà trước cổng bộ.

Tổng số tiền bà Lan đã nhận hối lộ là hơn 25 tỉ.