Từ sau song sắt, cha vẫn đọc con nghe

Nguyên - Kan (*)

(KTSG) - Ester là một trong những thành viên tích cực của chương trình Cha đọc con nghe (Storybook Dad Program) của Hiệp hội tù nhân Mỹ. Khắp nước Mỹ và nhiều quốc gia phát triển khác như Úc, Vương quốc Anh đều có những chương trình tương tự nhằm hỗ trợ tù nhân vun đắp, gìn giữ tình cảm với gia đình trong suốt thời gian bị giam giữ.

“Tôi thực sự tin rằng nếu không có những người cha trong truyện tranh, tôi và con gái nhỏ của tôi sẽ không có mối liên kết bền chặt như bây giờ“.

Để chuẩn bị cho sinh nhật lần thứ 11 của cô con gái, Ester đã dành hàng giờ trong một studio nhỏ để thu âm cuốn sách Cậu bé rừng xanh (The Jungle Book). Ông chọn cuốn sách này bởi con gái nói rằng con rất thích những câu chuyện về động vật. Sau khi ông thu xong, đội tình nguyện còn giúp ông thiết kế các hiệu ứng âm thanh cho câu chuyện thêm phần sinh động. Cuối cùng, họ gửi đĩa CD kèm theo cuốn sách tới cho con gái ông đúng ngày sinh nhật.

Ester không thể làm được điều này vì ông đang ở tù, tại bang Texas, Mỹ.

Ester chia sẻ rằng con gái ông mắc chứng khó đọc. Ông hy vọng rằng khi nhận được món quà, con gái sẽ vừa nghe vừa đọc theo, đây là những gì tốt nhất ông có thể làm lúc này.

Ester đã làm như vậy nhiều năm nay. Ông vào tù từ khi con gái ông còn chưa ra đời. Ông không còn nhớ đã đọc cho con nghe từ bao giờ, nhưng hoạt động đọc - thu âm - gửi cho con, để con có thể nghe bố đọc truyện trước giờ đi ngủ như bao bé gái khác, đã trở thành một phần không thể thiếu trong những tháng ngày ông ở trong tù. Nhờ vậy, ông đã nuôi dưỡng được sợi dây gắn bó với con gái, dù cha con không thể gặp mặt thường xuyên. Ester ra tù vào tháng 11-2019, và từ đó cho tới nay, chưa đêm nào ông không đọc sách cho cô con gái nghe cả.

Ester là một trong những thành viên tích cực của chương trình Cha đọc con nghe (Storybook Dad Program) của Hiệp hội tù nhân Mỹ. Khắp nước Mỹ và nhiều quốc gia phát triển khác như Úc, Vương quốc Anh đều có những chương trình tương tự nhằm hỗ trợ tù nhân vun đắp, gìn giữ tình cảm với gia đình trong suốt thời gian bị giam giữ.

Tương lai những đứa trẻ

Người ta ước tính rằng có tới 2,7 triệu trẻ em Mỹ có cha mẹ đang bị đi tù. Các nghiên cứu đã quan sát thấy rằng những đứa trẻ có cha mẹ bị đi tù đối mặt với nguy cơ trầm cảm, nghiện ngập và nghèo đói cao hơn, và chúng cũng có nguy cơ bị đi tù cao hơn gấp sáu lần những trẻ em khác. Chưa kể, có tới 70% tù nhân ở Mỹ là không biết đọc biết viết; và con cái họ cũng đối mặt với nguy cơ tương tự.

Thông qua chương trình giáo dục trong nhà tù mà các tù nhân có thể cải thiện được năng lực đọc của mình. Hoạt động đọc sách cho con nghe, một mặt giúp các tù nhân nâng cao năng lực đọc, mặt khác, cũng hỗ trợ con cái họ trong những năm đầu đời ở trường học. Không ít nghiên cứu đã chỉ ra rằng những bé thường xuyên được cha mẹ đọc sách cho nghe sẽ thuần thục kỹ năng đọc; chưa kể đó còn là bước chuẩn bị vững chắc cho những thành công trong thành tích học tập về sau.

Hoạt động đọc sách này còn ý nghĩa hơn ở chỗ, dù xa cha mẹ, những đứa trẻ vẫn cảm thấy được yêu thương, và hiểu rằng chúng không bị cha mẹ bỏ mặc hay lãng quên. Được nghe cha mẹ đọc sách trước giờ đi ngủ là một đặc quyền mà bất kỳ đứa trẻ nào cũng xứng đáng được nhận. Hơn thế nữa, giọng đọc của những cha mẹ tù nhân được ghi âm vào đĩa CD, nhờ đó, con cái họ có thể nghe bất kỳ lúc nào và bất cứ nơi đâu mà chúng muốn. Đó chính là sợi dây kết nối cha mẹ - con cái, dù cha mẹ có vắng mặt trong một khoảng thời gian dài, nhất là trong đại dịch Covid-19 khi mọi việc thăm nom tù nhân bị tạm dừng.

Liều thuốc tinh thần

Hoạt động Cha đọc con nghe là một phần của chương trình cải tạo trong các nhà tù tại Mỹ và nhiều quốc gia phát triển trên thế giới. Hoạt động này thường do các tổ chức phi lợi nhuận điều hành. Dù mang nhiều tên gọi khác nhau ở từng thành phố, từng quốc gia, nhưng hầu hết chương trình này đều gắn liền với chữ “Cha” (Dad), như là Storybook Dads (Vương quốc Anh), Read along Dads (Úc), Father’s Voice, Read with Dad, Read to me, Dad (Mỹ). Lý do chính là vì tại những quốc gia này, có đến 70-90% phạm nhân là nam.

Đọc sách cho con nghe không chỉ giúp những phạm nhân gìn giữ được tình cảm với con cái, mà còn nhắc nhở họ về vai trò làm cha mẹ. TS. Hoffmann cho rằng hoạt động đọc sách con nghe cho phép các tù nhân hóa giải quá khứ lỗi lầm và hy vọng vào một tương lai tích cực. Nhà nghiên cứu này cũng quan sát thấy rằng, những phạm nhân tham gia tích cực vào chương trình đọc sách cho con nghe có tỷ lệ tái phạm rất thấp và khả năng tái hòa nhập xã hội tốt hơn; tuy rằng nhận định này cần nhiều thời gian và nghiên cứu hơn để khẳng định.

Lewis Hardy, một người cha của hai đứa con trai, đã phải thụ án hai năm tù giam tại Dartmoor, Vương quốc Anh, do say rượu và gây thương tích. Những ngày đầu trong tù với Lewis không khác gì địa ngục, khi anh luôn phải đề phòng các bạn tù, bởi họ có thể lao vào gây sự và đánh nhau bất kỳ lúc nào. Cho tới khi anh đăng ký vào chương trình Storybook Dads, nơi anh đến để ghi âm những cuốn sách và gửi về cho các con anh hàng tuần. Ở studio thu âm này, anh có thể tìm thấy những giây phút thư giãn cho chính mình.

Người bạn đời của Lewis Hardy cho biết rằng những đĩa CD thu âm của anh đã giúp cô rất nhiều. Những câu chuyện anh đọc giúp các cậu con trai có giấc ngủ ngon hơn, chúng thậm chí còn nói rằng, mỗi khi nhắm mắt lại đều cảm giác như có cha đang ở bên cạnh.

Lewis Hardy từng được thường xuyên nghe mẹ đọc sách trước khi đi ngủ, nhưng khi có con, anh lại dành phần lớn thời gian để rượu chè và gây gổ. Chương trình Storybook Dads đã thay đổi anh hoàn toàn, đọc sách cho con trở thành liều thuốc giúp anh vượt qua những ngày tháng khó khăn trong tù. Hơn thế, nhờ những cuốn sách, anh đã học được cách chế ngự tính khí nóng nảy của mình và chuyên tâm hối cải.

Chương trình đọc sách con nghe đã diễn ra từ hàng chục năm nay ở các nhà tù trên thế giới, và đã góp phần tạo ra những ảnh hưởng tích cực tới nhận thức, tâm lý và hành vi của các phạm nhân, đặc biệt trong vai trò làm cha mẹ của họ. Cũng nhờ những đĩa CD được gửi đi từ nhà tù mà những đứa trẻ vẫn giữ được sợi dây tình cảm với cha mẹ của chúng, được hưởng niềm vui giản dị mà bất kỳ đứa trẻ nào cũng đáng được nhận.

^(*) Tiến sĩ giáo dục, Pháp