Bộ Quốc phòng Nhật Bản phát hiện tàu sân bay Liêu Ninh của Trung Quốc đi vào vùng biển giữa tỉnh Okinawa và đảo Miyako vào sáng 4-4-2021 - Ảnh: REUTERS
Theo báo South China Morning Post ngày 6-4, nếu mọi thứ diễn biến như kế hoạch, trong đó các phi công hoàn tất đợt huấn luyện sử dụng F-35B, chiến đấu cơ hiện đại bậc nhất này sẽ được triển khai ra Senkaku/Điếu Ngư vào năm 2024.
Trong khi đó, nhật báo Yomiuri dẫn nguồn tin cho biết các chiến đấu cơ F-35B đầu tiên sẽ đóng quân tại căn cứ không quân Nyutabaru của Lực lượng phòng vệ trên không (ASDF) Nhật Bản ở phía nam tỉnh Miyazaki để bảo vệ quần đảo này.
Căn cứ Nyutabaru cách quần đảo tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư khoảng 1.030km về phía đông bắc. Trung Quốc tuyên bố chủ quyền với Senkaku/Điếu Ngư nhưng Nhật Bản kiểm soát quần đảo này. Hải cảnh Trung Quốc tăng cường hoạt động gần Senkaku/Điếu Ngư trong những năm gần đây, khiến Tokyo ngày càng cảnh giác.
Bộ Quốc phòng Nhật Bản ngày 5-4 thông báo phát hiện tàu sân bay Liêu Ninh của Trung Quốc cùng 5 tàu chiến hộ tống đi qua vùng biển giữa tỉnh Okinawa và đảo Miyako thuộc tỉnh này ở miền nam Nhật Bản trong sáng 4-4. Đây là lần đầu tiên tàu sân bay Liêu Ninh xuất hiện tại khu vực này trong vòng 1 năm qua, dù các tàu chiến của Trung Quốc không hề đi vào lãnh hải Nhật Bản.
Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho biết họ đã điều tàu và máy bay đến "thu thập thông tin và giám sát động tĩnh của các tàu Trung Quốc".
Vào đầu tháng 3, lực lượng bảo vệ bờ biển Nhật Bản cho biết hải cảnh Trung Quốc đã mở rộng sự hiện diện ở vùng biển tranh chấp và xuất hiện thường xuyên khoảng 2 tuần 1 lần gần quần đảo Senkaku/Điếu Ngư do Nhật Bản kiểm soát.
Ông Garren Mulloy, giáo sư quan hệ quốc tế chuyên về quốc phòng tại ĐH Daito Bunka (Nhật), cho biết các chiến đấu cơ F-35B sẽ hoạt động cùng các tàu lớp Izumo và các lớp mới hơn do Nhật Bản phát triển để đảm bảo khả năng phòng vệ và bố trí lực lượng tốt hơn ở phía tây nam.
Mỹ và Nhật Bản đã thảo luận về cuộc tập trận chung quy mô lớn để tăng khả năng bảo vệ quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden vào tháng 1 từng cam kết thực hiện nghĩa vụ bảo vệ quần đảo này theo điều 5 Hiệp ước An ninh Mỹ - Nhật.
Điều 5 Hiệp ước An ninh Mỹ - Nhật quy định Mỹ sẽ bảo vệ lãnh thổ của Nhật Bản trước các cuộc tấn công vũ trang. Tuy nhiên, Washington vẫn giữ quan điểm trung lập về việc tranh chấp quần đảo giữa Nhật Bản và Trung Quốc, cho rằng đây là vấn đề của các bên liên quan.
F-35B, phiên bản chiến đấu cơ có thể cất và hạ cánh thẳng đứng (VTOL) do Mỹ sản xuất, sẽ hoạt động cùng với tàu sân bay JS Kaga của Lực lượng phòng vệ biển Nhật Bản, theo báo South China Morning Post ngày 6-4.
Các phi công Nhật Bản hiện đang huấn luyện bay với F-35B, trị giá 13 tỉ yen (117 triệu USD) mỗi chiếc, do họ chưa bao giờ điều khiển dòng máy bay VTOL hay được đào tạo hạ cánh thẳng đứng xuống các tàu sân bay trên biển.
Nhật Bản dự tính mua tổng cộng 42 chiến đấu cơ F-35B. Phi đội đầu tiên của dòng máy bay chiến đấu này sẽ có 18 chiếc.
Bộ Quốc phòng Mỹ đính chính phát ngôn về Senkaku/Điếu Ngư vì ngại Trung Quốc? TTO - Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Mỹ John Kirby đã đính chính phát ngôn trước đó về việc ủng hộ yêu sách chủ quyền của Nhật Bản với quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Ông lấy làm tiếc về "sai sót" này.