Đầu nguồn sông La Ngà ở xã La Ngâu, huyện Tánh Linh, Bình Thuận - nơi dự kiến xây hồ thủy lợi La Ngà 3 - Ảnh: ĐỨC TRONG

Dự án này nằm trong quy hoạch thủy lợi lưu vực sông La Ngà và đã được Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn (NN&PTNT) phê duyệt từ năm 2006. Tuy nhiên, 15 năm qua dự án này vẫn chỉ nằm trên giấy vì chồng lấn với một dự án thủy điện do UBND tỉnh Bình Thuận cấp phép đầu tư sau đó.

Hồ chứa nước 10.000 tỉ đồng

Hồ La Ngà 3 dự kiến triển khai trên sông La Ngà thuộc huyện miền núi Tánh Linh có dung tích chứa nước khoảng 435 triệu m³. Diện tích mặt hồ khoảng 2.000ha, cao trình mực nước dâng bình thường khoảng 162m.

Ngoài hồ chứa nước, công trình còn có đập chính ngăn sông, đập phụ, tràn xả lũ, cống lấy nước kết hợp dẫn dòng thi công, đường hầm chuyển nước…

Theo tính toán, tổng nhu cầu nước cả năm của công trình này khoảng 1,2 tỉ m³. Tổng chi phí đầu tư gần 10.000 tỉ đồng từ vốn ngân sách do Bộ NN&PTNT quản lý cùng các nguồn khác. Hồ La Ngà 3 khi đưa vào vận hành sẽ đảm bảo cấp nước cho gần 100.000ha đất nông nghiệp ở các vùng phía nam của Bình Thuận.

Ngoài ra, công trình này còn mở rộng tưới thủy lợi cho đồng bằng Phan Thiết, lưu vực Sông Dinh, thượng Sông Ray và Xuân Lộc của Đồng Nai. Công trình còn dự kiến cấp 600.000m³ nước mỗi ngày phục vụ sinh hoạt, công nghiệp, du lịch… cho Bình Thuận và Bà Rịa - Vũng Tàu.

Ban quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 7 (Ban quản lý thủy lợi 7, Bộ NN&PTNT) cho hay đây là công trình thủy lợi lớn nhất cả nước hiện nay do bộ này quyết định đầu tư. Để làm dự án này, tổng diện tích rừng bị ảnh hưởng khoảng 717ha, trong đó khoảng 580ha rừng tự nhiên.

Thống kê sơ bộ, có khoảng 641 hộ với gần 2.500 nhân khẩu của các xã La Ngâu, Đồng Kho, Đức Bình thuộc huyện Tánh Linh phải di dời. Chủ đầu tư sẽ làm mới gần 15km quốc lộ 55 để thay thế đoạn bị ngập.

Ông Lê Tuấn Phong - chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận - cho rằng do đặc thù vùng khô hạn, thiếu nước tưới tiêu, sinh hoạt nên từ lâu Đảng bộ địa phương luôn quan tâm hàng đầu đến công tác thủy lợi.

Theo ông Phong, việc triển khai xây dựng hồ La Ngà 3 nhằm đáp ứng nhu cầu cho các vùng phía nam của tỉnh và cung cấp nước sinh hoạt cho các tỉnh bạn.

Vướng thủy điện

Trong khi dự án hồ thủy lợi La Ngà 3 chưa kịp triển khai thì năm 2008 UBND tỉnh Bình Thuận cấp chứng nhận đầu tư dự án thủy điện La Ngâu có vốn đầu tư 1.270 tỉ đồng, công suất lắp máy 46MW ngay trên khu vực đã được quy hoạch cho hồ La Ngà 3. Sau khi được cấp phép, chủ đầu tư đã triển khai xây dựng một số hạng mục của thủy điện La Ngâu.

Theo thiết kế, thủy điện này đặt tuôcbin phát điện ở cao trình 130m và sẽ "chìm nghỉm" trong mực nước dâng 160m theo thiết kế của hồ La Ngà 3. Diễn biến này khiến hơn chục năm qua việc triển khai dự án hồ La Ngà 3 lâm vào bế tắc.

Tại cuộc làm việc giữa UBND tỉnh Bình Thuận với Ban quản lý thủy lợi 7 mới đây, phó giám đốc Sở NN&PTNT Bình Thuận Nguyễn Hữu Phước cho rằng mọi tính toán xây hồ sẽ bất thành nếu không giải quyết được chồng lấn với thủy điện La Ngâu.

Theo Sở NN&PTNT Bình Thuận, ngay từ năm 2003 khi lập báo cáo nghiên cứu khả thi thủy điện La Ngâu, quan điểm của Bộ NN&PTNT và địa phương là không đồng ý làm thủy điện này. Chủ đầu tư thủy điện thời điểm đó cam kết chấp nhận rủi ro nên năm 2008 UBND tỉnh Bình Thuận đã cấp chứng nhận đầu tư cho dự án thủy điện La Ngâu.

Thủy điện La Ngâu được cấp phép đầu tư trên cơ sở tận dụng thời gian khi chưa có hồ La Ngà 3 để khai thác thủy điện và hoàn vốn đầu tư.

Ông Phạm Quang Lộc - giám đốc Ban quản lý thủy lợi 7 - cho rằng do vướng thủy điện mà hồ La Ngà 3 đã lỡ hẹn hơn 10 năm và đề nghị địa phương sớm thu hồi, giải quyết các vướng mắc liên quan đến thủy điện này.

Theo Sở NN&PTNT Bình Thuận, nhiều năm trước tỉnh đã phối hợp với các bộ ngành trung ương đàm phán thỏa thuận bồi thường cho thủy điện La Ngâu. Tỉnh đã báo cáo Bộ Công thương xem xét điều chỉnh, đưa dự án thủy điện này ra khỏi quy hoạch phát triển điện lực quốc gia trên lưu vực sông La Ngà.

"Mặc dù đã có nhiều cuộc họp và văn bản về xử lý tháo gỡ những vướng mắc, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp giảm bớt khó khăn khi dừng thủy điện… nhưng chủ đầu tư vẫn chưa phối hợp và chia sẻ lợi ích kinh tế - xã hội trong việc xây dựng hồ La Ngà 3" - báo cáo của Sở NN&PTNT Bình Thuận nêu.

Sở này còn khẳng định việc triển khai đầu tư hồ La Ngà 3 không phát sinh trách nhiệm bồi thường do chồng lấn với thủy điện La Ngâu.

Chủ đầu tư dự án thủy điện La Ngâu nói gì?

Chồng lấn quy hoạch nên thủy điện La Ngâu cũng dang dở giữa chừng, văn phòng công trường hiện đang bỏ hoang - Ảnh: ĐỨC TRONG

Trao đổi với Tuổi Trẻ, bà Ngô Thị Thu Lý - tổng giám đốc Công ty cổ phần thủy điện La Ngâu - cho biết sẵn sàng dừng dự án, chia sẻ lợi ích cùng địa phương nếu có phương án bồi thường thỏa đáng. Vụ việc đã kéo dài hơn 10 năm qua, chủ đầu tư cũng thiệt hại nặng nề khi bỏ ra gần 100 tỉ đồng vào dự án mà không triển khai được.

Bà Lý cho rằng thủy điện La Ngâu đã được triển khai theo đúng quy định, trong đó UBND tỉnh Bình Thuận là nơi cấp giấy chứng nhận đầu tư.

"Chủ đầu tư luôn đồng hành cùng lợi ích của địa phương. Nhưng dự án thủy điện La Ngâu là hợp pháp nên chủ đầu tư mong địa phương và các cơ quan chức năng cũng thực hiện đúng quy trình đền bù nếu thu hồi. Vì đây là công ty cổ phần, đằng sau đó còn có quyền lợi của hàng trăm cổ đông khác" - bà Lý nói.

Đang đào bới vị trí nghi doanh nghiệp xả thải ra sông La Ngà

TTO - Sáng nay 31-5, Sở Tài nguyên và môi trường (TN-MT) Đồng Nai đã công bố một số vi phạm về môi trường của Công ty TNHH Men Mauri La Ngà và cho đào 2 điểm đặt đường cống do người dân chỉ ra vì nghi ngờ xả thải.