Mới đây, Sở Văn hóa Thể thao tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu đã có báo cáo kết quả kiểm tra việc xây dựng tượng đài Trần Hưng Đạo tại KDL Hồ Mây, TP vũng Tàu.
Theo đó, Sở VH&TT phối hợp cùng các đơn vị, TP Vũng Tàu thành lập đoàn kiểm tra. Qua làm việc, công ty Cổ phần Du lịch Cáp treo Vũng Tàu- chủ đầu tư KDL Hồ Mây Vũng Tàu cho biết bức tượng do nhóm nghệ nhân Quảng Nam chế tác, xây dựng và hoàn thành năm 2018. Tượng có chiều cao 3m được xây dựng bằng bê tông, sơn phủ đồng, được xây dựng sau khi tham khảo các tư liệu về danh tướng Trần Hưng Đạo. Việc xây dựng tượng được Sở Xây dựng cấp phép cùng tổng thể nhiều hạng mục khác của KDL.
Các thành viên đoàn kiểm tra đều khẳng định bức tượng có nhiều chi tiết không giống với Quan Vân Trường như phản ánh của các thông tin mạng xã hội.
Nhằm xác định tính mỹ thuật của bức tượng, Sở VH&TT đã thành lập Hội đồng nghệ thuật, bao gồm đại diện Sở VH&TT, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Hội Khoa học- Lịch sử tỉnh, Sở Xây dựng, các họa sĩ, nhà điêu khắc, Hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam trên địa bàn tỉnh, Hội Văn học- nghệ thuật tỉnh.
Hầu hết các ý kiến của thành viên Hội đồng đều khẳng định bức tượng trên KLD Hồ Mây không sao chép hình ảnh Quan Vân Trường. Tuy nhiên do chi tiết tư thế cưỡi ngựa, cầm đao nên có người liên tưởng tới hình ảnh Quan Vân Trường; bức tượng chưa thể hiện nổi bật được thần thái của vị tướng Trần Hưng Đạo, có những chi tiết chưa đảm bảo yếu tố thẩm mỹ; các bức tượng về Trần Hưng Đạo hầu hết đều lấy tư thế, vóc dáng đứng thẳng, đeo kiếm, chỉ tay ra xa hoặc cầm cuốn binh thư yếu lược (không sử dụng tư thế cưỡi ngựa).
Ngoài bức tượng Trần Hưng Đạo trên, tại KDL Hồ Mây còn xây dựng 13 bức tượng nhân vật lịch sử khác và một Bức phù điêu chiến thắng Điện Biên Phủ.
 |
Hội đồng Nghệ thuật trong một buổi làm việc thực tế tại KDL Hồ Mây Vũng Tàu-Ảnh:TĐ |
Theo Sở VH&TT, phía chủ KDL Hồ Mây không xuất trình được giấy phép xây dựng phần mỹ thuật tượng đài (Theo quy định tại Nghị định 113/2013/NĐ-CP ngày 2/10/2021 quy định về hoạt động mỹ thuật là do UBND tỉnh cấp phép). Do đó, Thanh tra Sở VH&TT đã tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính đối với KDL Hồ Mây.
Tuy nhiên, sau khi tiến hành rà soát, việc xử phạt hành vi “Xây dựng tượng đài, tranh hoành tráng không có giấy phép” đã được bãi bỏ, căn cứ Điều 85 Nghị định số 16/2022/NĐ-CP ngày 28/01/2022 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính về xây dựng. Do đó không có căn cứ để xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi xây dựng tượng chưa được cấp phép phần mỹ thuật của KDL.
Cũng theo Hội đồng nghệ thuật nhận xét, bức tượng đặt tại KDL Hồ Mây xét về tổng thể không phải là hình ảnh sao chép Quan Vân Trường. Tuy nhiên, có 2 chi tiết là tư thế Hưng Đạo đại Vương cưỡi ngựa và cầm đao nên có một số người liên tưởng tới tư thế và vũ khí Quan Vân Trường hay sử dụng; đồng thời về mặt thẩm mỹ bức tượng có những chi tiết chưa cân đối, chưa thể hiện được thần thái của một danh tướng.
Qua tra cứu và liên hệ nắm thông tin từ Bộ VHTT&DL, một số cán bộ làm công tác đối ngoại thì tại Việt Nam hiện nay không áp dụng Công ước nào về văn hóa tượng đài danh nhân cưỡi ngựa như ý kiến phản ánh.
 |
Bức tượng Trần Hưng Đạo đặt tại KDL Hồ Mây Vũng Tàu-Ảnh:TK |
Các chi tiết Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn không cưỡi ngựa mà cưỡi hắc tượng (voi đen) và dùng kiếm chứ không dùng trường long đao hiện nay chưa đủ các tư liệu lịch sử để xác định. Sở VH&TT đã có văn bản tham vấn các cơ quan nghiên cứu chuyên sâu về lịch sử là Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Hội Khoa học Lịch sử tỉnh và đang đợi ý kiến phản hồi.
Qua sự việc nêu trên, cơ quan chức năng yêu cầu KDL Hồ Mây rà soát toàn bộ bức các tượng được xây dựng và bức phù điêu chiến thắng Điện Biên Phủ. Thành lập Hội đồng nghệ thuật để tư vấn về mặt nghệ thuật đối với các bức tượng, đề xuất điều chỉnh những chi tiết chưa phù hợp; hoàn chỉnh hồ sơ gửi UBND tỉnh để xem xét cấp phép xây dựng phần mỹ thuật của công trình…
Sở VH&TT tiếp tục tham vấn các cơ quan chuyên sâu về lịch sử để cho ý kiến về các chi tiết liên quan đến lịch sử, trên cơ sở đó đề xuất các ý kiến yêu cầu đơn vị điều chỉnh các chi tiết cho phù hợp.
Sở VH&TT cũng đã có công văn gửi Bộ VHTT& đề nghị hướng dẫn các nội dung còn vướng mắc, chưa có hướng dẫn cụ thể như quy định về khái niệm, về chế tài xử lý liên quan đến việc xây dựng tượng đài hoành tráng không có giấy phép…Trên cơ sở hướng dẫn của Bộ, Sở sẽ thống kê, rà soát các trường hợp xây dựng tượng danh nhân và các hình thức tượng khác trên địa bàn tỉnh để yêu cầu thực hiện đúng theo quy định.
