Theo số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, từ năm 1988 đến nay các doanh nghiệp (DN) Mỹ đã đầu tư 1.158 dự án vào Việt Nam, với tổng số vốn đăng ký hơn 10,4 tỉ USD. Tính riêng trong năm 2021, quốc gia này đã cam kết rót vào Việt Nam tổng số vốn trên 738 triệu USD để thực hiện các dự án mới cũng như góp vốn mua cổ phần.

Nhiều dự án mang lại hiệu quả

Là một trong những nhà đầu tư lớn nhất của Mỹ tại Việt Nam, sau hơn 10 năm hoạt động, Tập đoàn Intel đã đóng góp tích cực vào hệ sinh thái công nghệ của Việt Nam thông qua việc cải tiến chính sách, giá trị xuất khẩu, tạo việc làm và hệ thống chuỗi cung ứng địa phương. Số lượng nhà cung cấp cho tập đoàn này đã tăng mạnh, từ con số 20 nhà cung cấp vào năm 2010 tăng lên trên 180 nhà cung cấp hiện tại.

Năm 2020, dù bị ảnh hưởng bởi Covid-19 toàn cầu, giá trị xuất khẩu của Intel vẫn đạt trên 13 tỉ USD, chiếm khoảng 70% giá trị xuất khẩu của Khu Công nghệ cao TP HCM và 30% tổng giá trị xuất khẩu của TP HCM. Giai đoạn 2010-2020, tổng giá trị xuất khẩu của nhà máy Intel đạt 50 tỉ USD; xuất khẩu 2,9 tỉ đơn vị sản phẩm công nghệ. Intel cũng đã đào tạo 2.700 kỹ sư, kỹ thuật viên tại Việt Nam.

Nhà máy Intel tại Khu Công nghệ cao TP HCM, một trong những dự án đầu tư lớn nhất của Mỹ tại Việt Nam .Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Ông Nguyễn Văn Bé, Chủ tịch Hiệp hội KCN TP HCM (HBA), cho biết tháng 1-2021, Tập đoàn Intel tiếp tục đầu tư thêm 475 triệu USD vào các nhà máy ở Việt Nam, nâng mức tổng đầu tư tại Việt Nam lên hơn 1,5 tỉ USD và là khoản đầu tư công nghệ cao lớn nhất của Mỹ vào Khu Công nghệ cao TP HCM (SHTP) nói riêng và Việt Nam nói chung. "Khoản đầu tư này đã được giải ngân hoàn toàn trong 6 tháng đầu năm 2021, bất chấp ảnh hưởng của dịch bệnh. Intel đồng thời lên kế hoạch tiếp tục rót vốn đầu tư trong giai đoạn tới" - ông Bé thông tin.

Theo Ban Quản lý Khu Công nghệ cao TP HCM, trong bối cảnh khó khăn chung do ảnh hưởng của dịch Covid-19, việc tăng vốn của Intel có ý nghĩa lớn, không chỉ cho thấy sự tin tưởng vào đội ngũ nhân lực trong nước mà vì môi trường đầu tư ổn định của Việt Nam. Ban quản lý luôn tạo điều kiện tốt nhất cho các hoạt động của Intel đồng thời mong muốn chào đón thêm nhiều nhà đầu tư Mỹ đầu tư mới hoặc mở rộng quy mô tại Việt Nam.

Ông John Fering, Tổng Giám đốc ngành thức ăn chăn nuôi thuộc Tập đoàn Cargill khu vực Đông Nam Á (tập đoàn của Mỹ), cho biết DN này đã có gần 27 năm đầu tư rất thành công tại Việt Nam. Hiện nay, Cargill Việt Nam hoạt động trong rất nhiều lĩnh vực như dinh dưỡng và sức khỏe vật nuôi, nguyên liệu thực phẩm và nước giải khát, cung ứng nông sản, sắt thép…, có hơn 1.500 nhân viên làm việc tại các cơ sở trên cả nước.

"Là một trong những công ty thức ăn chăn nuôi hàng đầu thế giới và là nhà cung cấp nông sản lớn ở Việt Nam, Cargill luôn gắn bó với thị trường bản địa. Song song với việc mở rộng danh mục sản phẩm và dịch vụ, chúng tôi cũng kỳ vọng Chính phủ Việt Nam đầu tư và cải thiện chuỗi cung ứng nông sản trong nước. Đồng thời có những biện pháp khích lệ và tăng cường đầu tư vào cơ sở hạ tầng chuỗi cung ứng để bảo đảm cho ngành thực phẩm Việt Nam phát triển lâu dài" - ông John Fering bày tỏ.

Trong mối quan hệ đầu tư, thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Mỹ, các DN Việt Nam cũng không ngừng mở rộng đầu tư vào thị trường Mỹ. Cuối tháng 3-2022, VinFast (thuộc Tập đoàn Vingroup) và chính quyền bang Bắc Carolina (Mỹ) đã công bố ký kết ghi nhớ về việc xây dựng nhà máy sản xuất đầu tiên của VinFast tại thị trường Bắc Mỹ. Dự án có mức đầu tư lên tới 2 tỉ USD trong giai đoạn 1 và sẽ tạo ra hàng ngàn việc làm cho lao động địa phương.

Nhà máy của VinFast sẽ được đặt tại khu công nghiệp Triangle Innovation Point, hạt Chatham với diện tích khoảng 800 ha và bao gồm 3 khu vực chính: khu vực sản xuất và lắp ráp ôtô điện và xe buýt điện; khu vực sản xuất pin cho các sản phẩm xe điện; khu vực công nghiệp phụ trợ cho các nhà cung cấp.

Bà Lê Thị Thu Thủy, Phó Chủ tịch Tập đoàn Vingroup kiêm Tổng Giám đốc VinFast Toàn cầu, cho biết cơ sở sản xuất tại Mỹ sẽ giúp VinFast chủ động nguồn cung, ổn định giá thành và rút ngắn thời gian cung cấp sản phẩm, giúp xe điện của VinFast trở nên dễ tiếp cận hơn với khách hàng, góp phần hiện thực hóa các mục tiêu cải thiện môi trường của địa phương. Thông qua dự án xây dựng nhà máy tại Mỹ, VinFast khẳng định kế hoạch phát triển và sự đầu tư nghiêm túc của hãng tại thị trường quốc tế và Mỹ.

Những lĩnh vực tiềm năng

Kết quả khảo sát về đầu tư kinh doanh năm 2021 của Hiệp hội DN Mỹ tại Việt Nam (AmCham) cho thấy gần 80% thành viên AmCham đánh giá rất tích cực hoặc tích cực về triển vọng trung và dài hạn tại thị trường Việt Nam.

Ông Adam Sitkoff, Giám đốc Điều hành AmCham, cho rằng việc Chính phủ Việt Nam không ngừng cải thiện môi trường kinh doanh, tháo gỡ khó khăn cho nhà đầu tư là tiền đề để DN Mỹ tiếp tục đầu tư vào Việt Nam.

GS-TSKH Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội DN đầu tư nước ngoài (VAFIE), nhận xét Việt Nam có nhiều lợi thế để nhà đầu tư tiết giảm chi phí dịch chuyển và kết nối ổn định chuỗi cung ứng toàn cầu. Chính phủ và DN các nước, trong đó Mỹ đánh giá Việt Nam có nhiều điều kiện thuận lợi để tiếp nhận chuyển dịch vốn đầu tư; khuyến khích các DN đến đầu tư tại nước ta.

Theo GS-TSKH Nguyễn Mại, Chính phủ cần thúc đẩy DN Mỹ tăng cường đầu tư vào Việt Nam trong các lĩnh vực ưu tiên như năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, xây dựng cơ sở hạ tầng, công nghệ cao. "Đẩy mạnh hợp tác giữa các địa phương của hai nước, kịp thời phản ánh, hỗ trợ xử lý các vướng mắc của DN Mỹ đang hoạt động tại Việt Nam" - Chủ tịch VAFIE cho hay.

Chuyên gia kinh tế và thương hiệu Võ Văn Quang cho rằng trong bối cảnh địa chính trị hiện nay, quan hệ Việt Nam - Mỹ là mối quan tâm lớn của 2 nước và mang nhiều ý nghĩa. Về thương mại và đầu tư, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam trong nhiều năm qua, cả về chất lượng lẫn giá trị xuất khẩu. Tuy nhiên, đến nay đầu tư của Mỹ vào Việt Nam chưa tương xứng với tiềm năng nhưng vấn đề này vượt ra khỏi quan hệ kinh tế đơn thuần.

"Các chính sách của Mỹ nói chung đều khuyến khích mối giao thương và đầu tư giữa 2 quốc gia. Sự khuyến khích này thể hiện bằng những chính sách hỗ trợ rất thiết thực và mang ý nghĩa nhân văn, như Mỹ đã hỗ trợ gần 40 triệu liều vắc-xin ngừa Covid-19 cho Việt Nam trong 2 năm qua. Có thể nói, dư luận nói chung ở Việt Nam và Mỹ đều hết sức trông đợi những mối hợp tác kinh tế, thương mại và xã hội mang nhiều ý nghĩa sâu sắc hơn nữa giữa 2 nước" - ông Quang nêu nhận định đồng thời bày tỏ kỳ vọng 2 quốc gia sẽ nâng cấp quan hệ đối tác chiến lược.

Cũng theo chuyên gia này, triển vọng thu hút đầu tư Mỹ của Việt Nam trong thời gian tới có thể tập trung vào các lĩnh vực như năng lượng tái tạo, hạ tầng logistics, cảng biển, công nghệ kỹ thuật cao… và những ngành Mỹ đang dẫn đầu thế giới như viễn thông, hàng không, năng lượng và truyền tải năng lượng, trí tuệ nhân tạo… Vấn đề là Việt Nam cần chuẩn bị nhất là về nguồn nhân lực chất lượng cao để có thể nắm bắt năng lực theo yêu cầu chất lượng cao từ phía nhà đầu tư Mỹ.

"Tất cả những luồng đầu tư Mỹ vào Việt Nam đều có sự ảnh hưởng bởi yếu tố địa chính trị mà Việt Nam đang có và sẽ có trong mối quan hệ cân bằng đa phương. Điều này cũng phụ thuộc rất nhiều vào ý chí của lãnh đạo cấp cao của Việt Nam được thể hiện qua sự chuẩn bị và quyết tâm của Thủ tướng Phạm Minh Chính trong chuyến thăm, làm việc tại Mỹ lần này" - ông Quang nhấn mạnh.

(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 11-5