Sau khi chiến sự tại Ukraine nổ ra, vàng thỏi Nga trở thành mặt hàng cấm kỵ. G7 và Liên minh châu Âu (EU) đã cấm nhập sản phẩm này từ hè năm ngoái. Việc này khiến ngành công nghiệp vàng Nga đau đầu, vì thị trường trong nước không thể tiêu thụ 20 tỷ USD kim loại quý được khai thác mỗi năm.
Điều này khiến Ngân hàng Trung ương Nga và người mua nước ngoài phải vào cuộc. Hàng chục công ty logistics và các thương nhân - vốn là người chơi nhỏ trên thị trường vàng - đã tham gia kinh doanh vàng Nga, theo dữ liệu từ công ty theo dấu thương mại ImportGenius. Các dữ liệu này được lấy từ Hải quan Nga trong 6 tháng, tính đến hết tháng 8/2022.
Trước đây, lượng lớn vàng Nga được chuyển đến London, vào các hầm vàng của những ngân hàng nổi tiếng như JPMorgan Chase hay HSBC. Nhưng hiện tại, vàng Nga chuyển hướng sang những nơi như UAE, Hong Kong (Trung Quốc) và Thổ Nhĩ Kỳ. Đây là những nền kinh tế không áp lệnh trừng phạt Nga.
Công nhân đang lấy vàng ra khỏi khuôn tại một nhà máy ở Krasnoyarsk (Nga). Ảnh: Bloomberg
Việc này một lần nữa cho thấy cách bản đồ thương mại quốc tế được vẽ lại sau chiến sự Ukraine. G7 và EU cấm nhập vàng Nga, đồng thời cấm các công ty đặt trụ sở trong nước kinh doanh mặt hàng này. Tuy nhiên, công ty ở các nước khác vẫn được phép kinh doanh kim loại quý của Nga, do thiếu các lệnh trừng phạt thứ cấp (lệnh trừng phạt với bên thứ ba).
Các công ty an ninh hàng đầu thế giới, như Brink’s Co. và Loomis thống trị việc vận chuyển vàng toàn cầu. Nhưng hiện tại, họ đã ngừng cung cấp dịch vụ này cho vàng Nga. Khoảng trống được lấp đầy bởi các công ty như VPower Finance Security (Hong Kong) - vận chuyển vàng và tiền mặt cho các ngân hàng lớn nhất Trung Quốc. Số liệu của ImportGenius cho thấy công ty này đã vận chuyển hơn 300 triệu USD vàng Nga thông qua Hong Kong giai đoạn tháng 3 – tháng 8/2022.
Con số này chỉ bằng một phần so với 1,2 tỷ USD vàng Nga được chuyển đến JPMorgan trong 2 tháng đầu năm ngoái. Việc này cho thấy thách thức trong việc bán lượng lớn vàng ngay sau khi chiến sự nổ ra. Tuy nhiên, các kênh bán hàng mới đang dần xuất hiện. Các hãng khai mỏ Polymetal International và Polyus cũng đã bắt đầu bán được hàng tồn từ nửa đầu năm ngoái.
UAE hiện là điểm đến mới hàng đầu cho vàng Nga. Hơn 500 triệu USD vàng đã được xuất sang đây trong giai đoạn tháng 3 - tháng 8/2022. Phần lớn người mua là ở Dubai - trung tâm giao dịch kim loại quý giữa phương Đông và phương Tây. Số liệu cho thấy Paloma Precious - công ty kinh doanh vàng có nhiều văn phòng ở Dubai - đã nhập 109 triệu USD vàng.
Một số thương nhân Dubai dường như không có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực kim loại quý. Actava Trading - công ty nhập khẩu 25 triệu USD vàng Nga trong tháng 8 - vốn kinh doanh ngũ cốc tại Biển Đen.
Thổ Nhĩ Kỳ cũng là điểm đến phổ biến, với khoảng 305 triệu USD vàng Nga đi qua sân bay Istanbul giai đoạn tháng 3 - tháng 8/2022.
Tại Nga, các lệnh trừng phạt đã khiến những nhà băng lớn như VTB Bank và Sberbank giảm tham gia vào hoạt động xuất khẩu vàng. Thay vào đó, các nhà băng nhỏ ngày càng kiểm soát nhiều hơn. Các hãng khai mỏ và luyện vàng cũng đóng vai trò lớn hơn trong việc vận chuyển.
Ngân hàng Trung ương Nga cũng đang mua vào, với khoảng 1 triệu ounce trong năm qua. Các lệnh trừng phạt của Mỹ nhằm vào dự trữ ngoại hối đã khiến Nga phải tìm tài sản thay thế USD.
Hà Thu (theo Bloomberg)