Nội dung này đề cập trong dự thảo tờ trình xây dựng Luật thuế tiêu thụ đặc biệt vừa được Bộ Tài Chính gửi Bộ Tư Pháp. Mục tiêu của đánh thuế này theo Bộ Tài chính là nhằm hạn chế sản xuất và tiêu dùng các mặt hàng gây tác hại đến sức khoẻ và xã hội, cũng như điều tiết một số hàng hóa xa xỉ.

Sau quá trình lấy ý kiến, có 90 quan điểm nhất trí, 10 đề nghị cân nhắc thêm hoặc phản đối đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với kinh doanh trò chơi điện tử trên mạng (game online).

Là một trong những cơ quan ủng hộ đánh thuế, Bộ Y tế và Viện Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai nói rằng game online có nhiều tác động tiêu cực đến sức khoẻ thể chất và tâm thần của người chơi, đặc biệt là thanh thiếu niên.

Theo Viện sức khoẻ tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai, tỷ lệ nghiện game tại Việt Nam là 8,5%. Game cũng gây rối loạn tâm thần như trầm cảm, lo âu và căng thẳng. Tỷ lệ người chơi mắc trầm cảm là 12%, lo âu là 13,5% và rối loạn liên quan đến stress 17%.

Các cơ quan này cũng cho rằng việc nghiện game online làm giảm khả năng giao tiếp xã hội, gây mất ngủ, ảnh hưởng thành tích học tập, công việc và thậm chí nguy cơ rối loạn tâm thần phân liệt. Theo đó, tỷ lệ người chơi game có kỹ năng giao tiếp kém là gần 22% và kỹ năng xã hội kém hơn 18%. Tỷ lệ người chơi bị mất ngủ gần 16% và rối loạn giấc ngủ là 12%.

Song, Bộ Thông tin truyền thông, Công ty VNG, Hội thể giao điện tử giải trí Việt Nam, Bộ Văn hóa Truyền thông du lịch, VCCI lại không đồng tình áp thuế tiêu thụ đặc biệt lên "ngành kinh doanh không khói" này.

Thanh tra Chính phủ, Bộ Công an, Bộ Ngoại giao cũng cho rằng cần có nghiên cứu, đánh giá tác động thuyết phục hơn về việc đánh thuế.

Theo ý kiến của nhóm phản đối, game online là dịch vụ được khuyến khích phát triển tại chương trình chuyển đổi số quốc gia, có tiềm năng trở thành ngành công nghiệp không khói của Việt Nam. 5 trên 10 doanh nghiệp phát hành game lớn nhất khu vực là doanh nghiệp Việt.

Việc đánh thuế không khuyến khích doanh nghiệp game trong nước tăng cường đầu tư phát triển, trong khi đây là một trong số ít những ngành nghề có tiềm năng lớn để phát triển. Bên cạnh đó, doanh nghiệp trong nước sẽ bị giảm năng lực cạnh tranh khiến họ có xu hướng dịch chuyển trụ sở chính ra nước ngoài.

Hiện nay, doanh thu từ game đến từ cả người dùng và quảng cáo. Do đó, công tác quản lý thuế theo một số cơ quan, sẽ gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, nhóm phản đối cũng khẳng định, không có quốc gia nào áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt với kinh doanh game online.

Ngành game Việt Nam là ngành giàu tiềm năng, cần được nhà nước tạo điều kiện phát triển. Bộ Thông tin truyền thông khẳng định có đủ cơ sở pháp lý và các công cụ quản lý khác để khắc phục mặt trái của game.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho rằng kể cả khi chưa có chính sách đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với kinh doanh game online, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn lựa chọn đóng trụ sở chính ở nước ngoài để sản xuất game.

Theo bộ này, có nhiều yếu tố tác động đến quyết định lựa chọn đầu tư ở nước ngoài của doanh nghiệp như danh tiếng, vị thế công ty ở nước ngoài sẽ tốt hơn, thủ tục hành chính. Vì vậy, ý kiến cho rằng áp dụng chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ khuyến khích doanh nghiệp Việt Nam chuyển hướng đầu tư ra nước ngoài là chưa phù hợp.

Bộ Tài chính cũng cho rằng ngành game online đã có sự tăng trưởng qua các năm. Năm 2019 đạt doanh thu gần 7.581 tỷ đồng, năm 2021 đạt 11.486 tỷ đồng, năm 2022 dự kiến đạt 12.000 tỷ đồng.

Theo quy định hiện hành, đây là ngành kinh doanh có điều kiện. Bộ Tài chính đề xuất thu thuế tiêu thụ đặc biệt với những game được cấp phép hoạt động tại Việt Nam, do cả doanh nghiệp trong hoặc ngoài nước cung cấp. Còn với các loại hình game bất hợp pháp, hay game lậu, theo Bộ Tài chính cần thiết phải có sự tăng cường quản lý của các bộ chuyên ngành. Bộ Thông tin Truyền thông cần tập trung triển khai cải cách thủ tục cấp phép để thu hút doanh nghiệp.

Do vậy, Bộ Tài chính vẫn bảo lưu quan điểm đưa "kinh doanh dịch vụ trò chơi điện từ trên mạng được cấp phép tại Việt Nam theo quy định" vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Quỳnh Trang