Ngày 22.5, theo nguồn tin của Thanh Niên, Thanh tra TP.HCM vừa ban hành thông báo kết luận thanh tra dự án đầu tư cải tạo kênh Ba Bò tại P.Bình Chiểu, TP.Thủ Đức và P.Bình Hòa, TP.Thuận An, Bình Dương.
Kênh Ba Bò là một trong những điểm nóng về ô nhiễm môi trường trên địa bàn thành phố. Năm 2007, UBND TP.HCM phê duyệt dự án cải tạo với tổng vốn đầu tư 307 tỉ đồng. 2 năm sau, dự án phát sinh xây thêm hồ sinh học, trạm bơm xử lý ô nhiễm... nên tổng kinh phí được nâng lên 744 tỉ đồng.
Dự án này do Trung tâm Điều hành Chương trình chống ngập nước TP.HCM làm chủ đầu tư, nay sáp nhập thành Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị.
Chủ đầu tư và các đơn vị tư vấn có nhiều sai phạm
Thanh tra TP.HCM xác định, trong quá trình thực hiện dự án cải tạo kênh Ba Bò, chủ đầu tư và các đơn vị tư vấn đã có vi phạm trong nhiều khâu từ lập, thẩm định, phê duyệt dự toán, điều chỉnh dự án, bản vẽ thiết kế cơ sở, công tác đấu thầu, lựa chọn nhà thầu, nghiệm thu, thanh toán.
Các vi phạm này dẫn đến dự án kéo dài, ảnh hưởng đến tính cấp bách, hiệu quả của dự án, gây lãng phí và không đạt được mục tiêu xử lý ô nhiễm nước thải và cải thiện môi trường đặt ra từ đầu.
Về các vi phạm cụ thể, chủ đầu tư trình hồ sơ điều chỉnh dự án nhưng đánh giá không đúng thực tế mức độ ô nhiễm của nước kênh Ba Bò, bỏ qua các ý kiến của Sở GTVT dẫn đến thiết kế áp dụng cho dự án không phù hợp, công nghệ xử lý nước thải không đáp ứng được mục tiêu đề ra. Do vậy, trạm xử lý nước thải vẫn chưa thể vận hành, gây lãng phí, không hiệu quả về kinh tế xã hội.
Cơ sở dữ liệu của dự án cũng chưa được đánh giá đầy đủ trong giai đoạn 5 - 10 năm, chưa phân tích đánh giá kỹ phương thức xử lý nguồn nước ô nhiễm theo công nghệ hồ sinh học; không có hệ thống chắn rác, vớt rác, bùn, thu gom rác từ đầu nguồn Bình Dương.
Cũng tại dự án này, hệ thống bơm nước cho hồ sinh học mất tác dụng, gây lãng phí khi xây dựng hồ sinh học mà không thực hiện được mục tiêu dự án là xử lý nước thải, cải thiện môi trường cảnh quan đô thị.
Chưa kể, hoạt động thu gom, vận chuyển đổ thải bùn nạo vét phát sinh trong quá trình thi công xây dựng không đúng các vị trí cam kết trong hồ sơ đánh giá tác động môi trường.
Thanh tra TP.HCM cũng chỉ ra sai sót khi phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công và dự toán 7 gói thầu, vi phạm về áp dụng mã hiệu định mức, đơn giá vật liệu, cự ly vận chuyển, khối lượng... làm tăng giá trị dự toán hơn 11,3 tỉ đồng.
Chuyển cơ quan điều tra nếu không khắc phục được thiệt hại
Đối với Sở GTVT TP.HCM, cơ quan thanh tra xác định việc thẩm định hồ sơ điều chỉnh dự án còn nhiều thiếu sót, bất cập. Đồng thời, việc thẩm định, phê duyệt dự án chưa phù hợp giữa thiết kế cơ sở với quy hoạch chi tiết xây dựng và các chỉ tiêu quy hoạch đã được chấp thuận đối với công trình xây dựng.
Ngoài ra, Thanh tra TP.HCM cũng điểm mặt hàng loạt vi phạm của các đơn vị tư vấn. Cụ thể, chi nhánh Công ty CP Thiết kế và xây dựng Hà Nội có sai sót trong việc tư vấn lập hồ sơ điều chỉnh dự án và thiết kế, đánh giá không đúng thực tế mức độ ô nhiễm của nước kênh Ba Bò. Đơn vị tư vấn này cũng phải chịu chung trách nhiệm với chủ đầu tư về hậu quả hệ thống xử lý nước thải hiện nay không hiệu quả.
Trước các vi phạm trên, lãnh đạo UBND TP.HCM yêu cầu Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo thẩm quyền đối với tổ chức, cá nhân có thiếu sót, vi phạm như đã nêu.
Chủ đầu tư cũng có trách nhiệm thuê đơn vị tư vấn để xây dựng phương án khắc phục, lấy ý kiến của các cơ quan chuyên môn để đưa dự án vào vận hành theo mục tiêu đã duyệt, chú ý những tồn tại của hệ thống xử lý nước thải. Trường hợp không khắc phục được thiệt hại thì chuyển vụ việc sang cơ quan điều tra thụ lý làm rõ theo quy định.
Ngoài ra, chủ đầu tư sớm thu hồi nộp ngân sách gần 750 triệu đồng chi sai quy định về xây dựng cơ bản tại các gói thầu số 2, 6 và rà phá bom mìn.