Giá điện tăng chỉ 3%, nhưng đối với người dân thì đây không phải là con số nhỏ, bởi theo những người lao động (LĐ) phổ thông, LĐ chân tay... hiện ở nhà trọ hay đối với công nhân, người lao động (NLĐ) thu nhập thấp thì nỗi lo này luôn canh cánh bên lòng. Sự tác động lên nền kinh tế dù rất nhỏ khi tăng giá điện, nhưng tác động lên chi tiêu trong thu nhập vốn ít ỏi của NLĐ là điều không tránh khỏi. Do vậy, rất cần tạo dựng ý thức SD điện, tiết kiệm (TK) điện, thực hiện ngay trong mỗi hộ gia đình.

Lo là chính đáng

Đầu tháng 5/2023, khi được hỏi về việc tăng giá điện, ông Trần Thanh Hùng (ở nhà trọ tại Q.Bình Thạnh, TPHCM) bày tỏ sự lo lắng: "Gia đình tôi gồm 2 vợ chồng và 2 con nhỏ đang học phổ thông. Tôi là LĐ chính trong nhà, ngoài tiền thuê trọ hàng tháng thì tiền điện phải trả cho chủ nhà trọ sẽ tăng là điều rất đáng lo, trong lúc đang gặp khó khăn về công ăn việc làm, tất cả đều phải tính toán từng chút. Con cái đang học thì máy móc phải dùng hàng ngày, nóng quá phải mua thêm quạt, vậy là tiền điện tăng nữa. Có thể vài chục ngàn đồng không lớn, nhưng với những hộ ở trọ như tôi thì nỗi lo càng thêm chất chồng".

EVN lỗ lũy kế gần 94 ngàn tỷ đồng

Chủ nhà trọ như ông N.T.L (ở Q.Gò Vấp, TPHCM) hiện có hơn chục phòng cho thuê cũng tâm tư, điện năng tiêu thụ tăng nhiều thời gian qua nên khi nghe tăng giá điện, ông đã vận động người thuê trọ TK điện, nhưng nắng nóng thế này cũng chẳng đặng đừng. Điện tăng giá, buộc ông L. cũng phải tăng giá với người thuê phòng trọ, dù đó là điều ông không hề muốn...

Hiện dư luận đang rất quan tâm sau khi Bộ Công thương ban hành Quyết định (QĐ) 1062/QĐ-BCT ngày 04/5/2023 về biểu giá bán lẻ điện áp dụng từ ngày 04/5/2023. Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cũng đã tổ chức buổi trao đổi, làm rõ thông tin về việc điều chỉnh giá bán lẻ điện theo QĐ mới, các Phó tổng giám đốc EVN Võ Quang Lâm, Nguyễn Xuân Nam trực tiếp tham gia trao đổi tại chương trình.

Ngành điện lý giải việc tăng giá

Phó tổng giám đốc EVN Võ Quang Lâm cho biết, thời gian qua EVN đã nỗ lực bảo đảm cung ứng điện cho phát triển kinh tế - xã hội và đời sống người dân. Đối với những khó khăn do giá nhiên liệu đầu vào tăng cao, EVN đã báo cáo Bộ Công thương, Chính phủ. Ngày 31/3/2023, Bộ Công thương đã công bố kết quả kiểm tra chi phí sản xuất - kinh doanh (SX-KD) điện năm 2021 và 2022 của EVN theo QĐ 24/2017/QĐ-TTg. Kết quả cho thấy, giá thành SX-KD điện năm 2022 là 2.032,26 đ/kWh, tăng 9,27% so với năm 2021. Để bảo đảm chỉ ảnh hưởng tối thiểu đến nền kinh tế và đời sống người dân, thực hiện chỉ đạo của Bộ Công thương, EVN đã có QĐ 377/QĐ-EVN ngày 27/4/2023 về điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân là 1.920,3732 đồng/kWh (chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng) từ ngày 04/5/2023. Mức điều chỉnh này tương đương mức tăng 3% so với giá điện bán lẻ bình quân hiện hành.

Nắng nóng kéo dài, giá điện tăng tác động không nhỏ đến cuộc sống người lao động thu nhập thấp

Tại chương trình, trước nhiều sự quan tâm về tác động của việc tăng giá điện 3% tới các hộ dân, Phó tổng giám đốc EVN Võ Quang Lâm cho biết, EVN đã tính toán kỹ lưỡng về mức ảnh hưởng tới từng nhóm hộ dân. Cụ thể, sau khi tăng giá điện từ ngày 04/5/2023, tiền điện tăng thêm của hộ tiêu thụ dưới 50kWh/tháng là 2.500 đồng/hộ. Đối với các hộ SD điện từ 101 - 200 kWh mỗi tháng, nhóm khách hàng (KH) đang chiếm tỉ trọng lớn nhất trong KH sinh hoạt, tiền điện tăng thêm hàng tháng là 11.100 đồng/hộ.

Về tác động của việc tăng giá điện đối với chỉ số giá tiêu dùng (CPI), theo tính toán của Bộ Tài chính, nếu giá điện tăng 5% sẽ kéo theo CPI tăng 0,17%. Hiện nay, mức tăng giá điện là 3%, tác động lên CPI sẽ rất nhỏ. Nếu tính tác động tới giá thành các ngành SX dùng nhiều điện như thép, xi-măng, giấy thì giá thành thép tăng khoảng 0,18%, giá thành xi-măng tăng khoảng 0,45% và giá thành SX giấy tăng khoảng 0,4%.

Theo số liệu thống kê năm 2022, EVN đang bán điện tới 528.000 KH kinh doanh dịch vụ. Bình quân mỗi tháng, KH kinh doanh trả tiền điện 5,3 triệu đồng/tháng. Sau khi thay đổi giá, trung bình mỗi KH sẽ trả thêm 141.000 đồng/tháng.

EVN cũng đang có 1.822 hộ SX, bình quân mỗi tháng, mỗi hộ này trả tiền điện 10,6 triệu đồng; sau khi thay đổi giá, mỗi tháng họ sẽ trả thêm 307.000 đồng. Với 662.000 KH hành chính sự nghiệp, bình quân mỗi KH trả tiền điện 2,01 triệu đồng/tháng. Sau khi thay đổi giá, KH nhóm này sẽ trả thêm 40.000 đồng/tháng. EVN đã triển khai nhiều giải pháp TK chi phí, kêu gọi KH tiết kiệm điện.

Cần nâng cao ý thức sử dụng điện

Để lý giải về giá điện vừa tăng, cũng như các nguồn điện hiện nay, một chuyên gia về điện cho biết, EVN tăng giá trong 3 nhóm KH hiện nay, như hộ tiêu dùng, thương mại và SX thì giá điện SX vẫn còn thấp, EVN và cơ quan Nhà nước nên xem xét lộ trình phù hợp để tăng giá nhằm khuyến khích các cơ sở SX thay đổi công nghệ và hạn chế các ngành tiêu tốn nhiều điện năng. Với chi phí đầu vào tăng, như than, khí và giới hạn của nguồn điện giá rẻ như thủy điện và đặc biệt việc gia tăng SD năng lượng tái tạo chắc chắn làm tăng chi phí SX điện trong 3 - 5 năm tới, do đó người tiêu dùng không nên kỳ vọng vào điện rẻ, mà phải chú trọng TK điện và SD hiệu quả.

Để SD điện hiệu quả, hiện rất cần chuyển đổi công nghệ SX, để làm sao tiêu thụ điện ít nhưng vẫn tăng giá trị sản phẩm. Bên cạnh đó, nhóm KH là hộ gia đình tiêu thụ điện hàng ngày cũng rất cần SD điện hiệu quả, mà chúng ta gọi là "TK điện".

Việc tăng giá điện ít nhiều tác động đến thu nhập của NLĐ thu nhập thấp như hiện nay, tuy nhiên theo nhìn nhận và đánh giá của chuyên gia về điện, thì ý thức trong sinh hoạt hàng ngày để TK điện là vô cùng quan trọng và cần thiết. Như trường hợp mở máy lạnh, nhưng cửa không kín, phòng không giữ được độ mát, lạnh, hay cứ ra vào mở cửa, thì hơi lạnh sẽ thoát đi mất trong khi máy lạnh phải hoạt động liên tục, dẫn đến tốn rất nhiều điện. Người LĐ cần ý thức việc giặt quần áo trong giờ cao điểm về tiêu thụ điện, thì máy giặt sẽ làm tăng điện năng tiêu thụ trong thời điểm này... Ngay cả tình trạng mở hệ thống chiếu sáng không cần thiết trong gia đình, SD đèn loại tiêu tốn điện năng nhiều... cũng "góp phần" tiêu hao điện một cách hoang phí.

Rất nhiều trường hợp tiêu tốn điện một cách lãng phí, không cần thiết mà nhiều hộ gia đình từ chỗ bất cẩn hoặc vô ý đã làm tiêu tốn rất nhiều điện, trong khi thời điểm này rất cần sự ý thức cao về việc TK điện....

(Còn tiếp...)