Ngộ độc botulinum gia tăng?

Những ngày gần đây, các bệnh viện liên tiếp ghi nhận sáu bệnh nhân ngộ độc botulinum sau khi ăn bánh mì kẹp chả lụa từ người bán dạo.

Trước đó, tháng 3-2022, cũng xuất hiện 3 chùm ca bệnh với 10 người bị ngộ độc botulinum sau khi ăn cá chép ủ muối chua tại Quảng Nam.

TS Lê Quốc Hùng - trưởng khoa bệnh nhiệt đới Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM) - cho biết theo số liệu thống kê tại Mỹ, nơi đảm bảo về vấn đề an toàn thực phẩm rất cao hàng đầu thế giới nhưng mỗi năm vẫn ghi nhận 150-300 ca ngộ độc botulinum. Do vậy, ngộ độc botulinum không phải là sự hiếm hoi.

Tại Việt Nam trước đây ít có khả năng để chẩn đoán được cho tới năm 2020, khi Bệnh viện Chợ Rẫy lần đầu tiên chẩn đoán được chùm ca bệnh botulinum do pate chay. Từ đó, các bệnh viện có thể làm xét nghiệm chẩn đoán ngộ độc botulinum.

"Ngộ độc botulinum không phải là nhiều hơn trước, đó là khả năng chẩn đoán của chúng ta ở giai đoạn trước còn hạn chế. Bây giờ các bác sĩ đã biết tới nhiều hơn.

Thứ hai là các xét nghiệm cận lâm sàng hỗ trợ hiện đại hơn do vậy chúng ta chẩn đoán dễ hơn.

Vì vậy số lượng bệnh nhân bị ngộ độc botulinum hàng năm thì có thể không phải đột biến tăng lên mà do khả năng chẩn đoán của ngành y tế Việt Nam phát triển.

Khả năng chẩn đoán của chúng ta tốt hơn từ đó phát hiện nhiều ca hơn chứ còn từ trước tới tới giờ tôi nghĩ vẫn có tồn tại như vậy", bác sĩ Hùng cho hay.

Không thể mãi chờ "viện trợ"

Ngày 24-5, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã viện trợ khẩn cấp 6 lọ thuốc BAT cho Việt Nam để điều trị cho bệnh nhân ngộ độc botulinum.

Tính từ ngày nhập viện, ba bệnh nhân ngộ độc phải chờ gần 10 ngày mới có thuốc giải độc viện trợ từ WHO. Trong đó, bệnh nhân 45 tuổi đã tử vong trước khi được sử dụng thuốc. Còn hai bệnh nhân tại Bệnh viện Chợ Rẫy không thể sử dụng do đã qua "thời gian vàng" sử dụng thuốc giải.

Trước đó, Bệnh viện Chợ Rẫy còn hai lọ thuốc BAT và đã chuyển cho Bệnh viện Nhi đồng 2 để kịp thời cứu sống ba bệnh nhi ngộ độc botulinum. Đây cũng là hai lọ thuốc cuối cùng trong 10 lọ thuốc được WHO viện trợ từ năm 2020.

Theo ông Đào Xuân Cơ, giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, việc dự trữ thuốc hiếm, thuốc giải độc là vấn đề cấp bách cần được thực hiện càng sớm càng tốt.

"Bệnh viện đã nhiều lần đề nghị các cơ quan có thẩm quyền xây dựng trung tâm dự trữ thuốc hiếm để sử dụng trong trường hợp cấp bách. 

Thứ nhất những loại thuốc này rất ít đơn vị sản xuất và nhà phân phối vì vậy các bệnh viện khó có thể tự tìm được nguồn cung ứng. Thứ hai việc mua dự trữ cần có những chương trình dự phòng quốc gia, có ngân sách để thực hiện. Chúng ta phải chấp nhận việc thiêu hủy thuốc nếu không sử dụng đến.

Các trung tâm dự trữ thuốc hiếm có thể được đặt ở các bệnh viện trung tâm của các vùng kinh tế lớn để kịp thời phân bổ, điều trị cho người bệnh.

Các bệnh viện có thể dựa vào tình hình từng bệnh để dự trù thuốc và Bộ Y tế phải đứng ra để nhập khẩu thuốc, bảo hiểm y tế phải chi trả cho các loại thuốc này", ông Cơ bày tỏ.

Một người ngộ độc botulinum đã chết khi chưa kịp dùng thuốc giải độc

Mặc dù được các bác sĩ nỗ lực cứu chữa, người đàn ông 45 tuổi ngộ độc botulinum đã tử vong trước khi dùng thuốc giải độc.