Tham gia góp ý tại phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước ngày 31/5, đại biểu Quốc hội Đinh Thị Ngọc Dung (đoàn Hải Dương) nêu tình trạng, đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp khiến thị trường lao động Việt Nam bị ảnh hưởng nặng nề, khiến hàng trăm nghìn người bị mất việc, giảm giờ làm, đặc biệt là công nhân trong các khu công nghiệp.
"Mất việc làm được xem rủi ro lớn nhất với công nhân. Người lao động dễ bị tổn thương khi mất đi thu nhập chính và mất đi nguồn kinh tế cần thiết, ảnh hưởng đến người phụ thuộc trong gia đình như người già, trẻ em", đại biểu Dung nêu.
Theo đại biểu này, người lao động không còn khả năng chi trả cho nhu cầu thiết yếu như chăm sóc sức khỏe, y tế, thực phẩm. Khi rơi vào hoàn cảnh thất nghiệp còn đối mặt với những áp lực, khủng hoảng tinh thần, có thể dẫn tới hành động tiêu cực như bạo lực hay tệ nạn xã hội.
"Tôi tự hỏi khi người lao động đột ngột mất việc, phải giảm giờ làm, bị cắt nhiều khoản phúc lợi, mất tiền lương, nếu chính sách an sinh không bảo đảm tốt, không được bù đắp phần thu nhập giảm sút, trợ cấp thất nghiệp không đủ chi trả được nhu cầu cần thiết trong cuộc sống hằng ngày... thì phản ứng của họ ra sao? Liệu ngừng việc, đình công có xảy ra hay không?", nữ đại biểu đặt câu hỏi.
Đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung, đoàn Hải Dương (Ảnh: Quochoi.vn).
Theo nữ đại biểu, người dân, doanh nghiệp cần chính sách thiết thực duy trì an sinh xã hội. Ngoài việc tiếp tục, hoàn thiện hệ thống chính sách xã hội theo hướng kịp thời, hiệu quả trước những rủi ro, người làm chính sách cần đặt mục tiêu là hướng đến người lao động.
Cần lấy an sinh xã hội là tiêu chí đánh giá chất lượng, hiệu quả chính sách khi đi vào thực tiễn. Đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung gợi ý nghiên cứu xây dựng quỹ dự phòng an sinh xã hội dài hạn nhằm hỗ trợ người lao động mất việc làm, ứng phó khó khăn rủi ro đột ngột.
"Việc xây dựng quỹ dự phòng an sinh xã hội sẽ làm giảm gánh nặng với quỹ an sinh xã hội truyền thống như Quỹ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế. Từ đó, đảm bảo quyền lợi của người lao động, góp phần củng cố an toàn, bền vững của an sinh xã hội", đại biểu đoàn Hải Dương nói.
Cũng bàn về vấn đề an sinh cho người lao động, liên quan đến ngân quỹ quốc gia đang tồn hơn 1 triệu tỷ đồng (tính đến tháng 5/2023), đại biểu Trần Anh Tuấn (đoàn Tp.HCM) cho rằng, con số này cho thấy vốn dư thừa rất lớn mà không thể tiêu được.
Theo ông, nguồn này có thể linh hoạt bố trí, hỗ trợ ngay cho người lao động, người mất việc làm, hay xây dựng ngay những khu nhà ở cho thuê, nhà trọ cho những người lao động ở các khu chế xuất, khu công nghiệp, hỗ trợ đào tạo việc làm, chuyển đổi nghề cho người lao động.
“Tôi nghĩ rằng nguồn lực này có thể giải quyết. Chúng ta có những giải pháp ngay về những vấn đề này thì chúng ta sẽ kích hoạt nền kinh tế và đưa vốn chưa sử dụng, lượng tiền chưa sử dụng vào nền kinh tế thì sẽ ổn định, kích cầu thay vì thực hiện những giải pháp hiện nay. Bổ sung những giải pháp này có thể kích cầu ngay cho nền kinh tế”, ông Anh Tuấn nói.
Đại biểu Trần Anh Tuấn (Ảnh: Quochoi.vn).
Cũng theo đại biểu, các gói hỗ trợ của Chính phủ, room tín dụng, tăng trưởng tín dụng hiện nay còn thấp, chậm. 5 đối tượng ưu tiên được ưu đãi về tín dụng thì các doanh nghiệp trong đối tượng này “chưa cảm nhận được” sự hỗ trợ của chính sách hỗ trợ.
“Chính sách hỗ trợ đưa vào nền kinh tế có độ trễ nhất định, muốn đưa nhanh thì thủ tục phải rút gọn hơn”, ông Tuấn nói.
Cũng theo đại biểu, thủ tục hiện nay yêu cầu tài sản đảm bảo đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa rất khó, cần phải có phương án khác, ví dụ thay thế bằng dự án khả thi, xét tính khả thi của dự án thì có thể cấp tín dụng ưu đãi cho những đối tượng này. Đồng thời có thể xem xét, mở rộng thêm các đối tượng khác để có độ phủ và có mức độ tăng tín dụng tốt hơn.
Theo ông Tuấn, chúng ta đang thực hiện chính sách tiền tệ nới lỏng, thông qua giải pháp đó thì lượng cung tiền cho nền kinh tế sẽ tốt hơn. Đồng thời, chính sách tài khóa tiếp tục mở rộng một cách thận trọng, xem xét miễn, giảm thuế.
"Với thuế VAT, chúng tôi ủng hộ theo hướng mở rộng cho tất cả đối tượng, không nên hạn chế những đối tượng, những ngành có độ lan tỏa cao. Với những ngành có độ lan tỏa cao, chúng ta nên mở rộng chính sách tài khóa để kích thích nền kinh tế phát triển”, vị đại biểu nêu.
Trước đó, trả lời báo chí trên hành lang về tồn dư ngân quỹ nhà nước đang gửi ở hệ thống ngân hàng hiện đã vượt hơn 1 triệu tỷ đồng, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, do nghẽn giải ngân vốn đầu tư công nên Bộ Tài chính phải gửi tiền ngân quỹ tại Ngân hàng Nhà nước, với lãi suất 0,8%/năm.
Nhìn nhận đây là một hạn chế, Bộ trưởng nói nguyên nhân là do khâu chưa chuẩn bị dự án. Cụ thể, theo quy định Luật Đầu tư công, chỉ khi có tiền mới lập dự án, tức là vốn phải chờ công trình.
Thêm nữa là vướng mắc trong khâu chuẩn bị đầu tư, phê duyệt dự án mới giải phóng mặt bằng, làm cho khâu này quá dài... khiến khoản tiền chuẩn bị cho giải ngân, quyết toán này là "cục máu đông".
Vì vậy, Bộ trưởng Bộ Tài chính đề nghị phải sửa luật, dùng một luật sửa nhiều luật, trong đó có Luật Đầu tư công.