Vụ ly hôn tác động ra sao đến Quỹ từ thiện Bill & Melinda Gates?

Khánh Lan

(KTSG Online) - Thông tin vợ chồng tỉ phú Bill Gates ly hôn sau 27 năm chung sống đang được dư luận chú ý ở một góc độ khác. Cuộc chia tay này có thể tác động đến hoạt động của Quỹ Bill & Melinda Gates, một trong những quỹ từ thiện tư nhân lớn nhất toàn cầu, do hai ông bà Bill Gates sáng lập.

Hai ông bà Bill và Melinda Gates trong chuyến hoạt động từ thiện tại Ấn Độ. Ảnh: Quỹ Bill & Melinda Gates

Đây là quỹ từ thiện tư nhân có tầm ảnh hưởng lớn nhất trên thế giới với 50 tỉ đô la Mỹ đã hiến tặng trong hai thập niên qua để chống đói nghèo và bệnh tật trên toàn cầu. Hiện nay, quỹ đang quản lý các tài sản trị giá hơn 51 tỉ đô la. Từ năm 1994-2018, vợ chồng Bill Gates đã đóng góp hơn 36 tỉ đô la vào quỹ này. Năm ngoái, quỹ cam kết hiến tặng khoảng 1,75 tỉ đô la cho các nỗ lực chống dịch bệnh Covid-19.

Ám chỉ đến sức ảnh hưởng của Bill & Melinda Gates, Anand Giridharadas, nhà văn người Mỹ, nói: “Vụ ly hôn của vợ chồng Bill Gate sẽ không chỉ làm đảo lộn đời sống của một gia đình mà còn tác động đến thế giới kinh doanh, giáo dục, sức khỏe cộng đồng, xã hội dân sự, hoạt động thiện nguyện...”

Liệu bà Melinda Gates có thành lập quỹ từ thiện mới?

Sau khi Bill Gates và vợ tuyên bố ly hôn hôm 3-5, Quỹ Bill & Melinda Gates, nơi cặp đôi này là đồng chủ tịch, ra

thông báo: “Họ sẽ tiếp tục cùng nhau làm việc để xây dựng và phê duyệt các chiến lược của quỹ, ủng hộ các vấn đề của quỹ và đặt ra hướng đi chung của quỹ”.

Tuy vậy, David Callahan, người sáng lập ấn phẩm điện tử Inside Philanthropy, cho rằng “có nhiều câu hỏi chưa được giải đáp” liên quan đến số phận của Quỹ Bill & Melinda Gates sau khi Bill Gates và vợ ly hôn.

Kể từ khi thành lập vào năm 2000 sau khi sáp nhập Quỹ William H. Gates Foundation và Quỹ Gates Learning, Quỹ Bill & Melinda Gates tập trung giải quyết các vấn đề y tế và phát triển toàn cầu cũng như các vấn đề giáo dục ở Mỹ.

Tuy nhiên, có khả năng sau khi dàn xếp xong thỏa thuận ly hôn, bà Melinda Gates có thể muốn thành lập một quỹ từ thiện riêng để theo đuổi các mục tiêu khác.

“Không có lý do đặc biệt nào để nghĩ rằng sẽ có bất kỳ thay đổi nào diễn ra với Quỹ Bill & Melinda Gates và hoạt động của nó. Đó là một quỹ hiến tặng khổng lồ với đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp 1.600 người. Nó đang vận hành một loạt chương trình được phát triển rất tốt. Đối với tôi, câu hỏi lớn là liệu Melinda có nhận được khoản chia tài sản lớn sau vụ ly hôn hay không. Và nếu điều đó xảy ra, bà sẽ làm gì để xây dựng con đường riêng của mình với tư cách là một nhà từ thiện độc lập?”, Callahan nói.

Trong những năm gần đây, Melinda Gates có những động thái nhằm thoát ra cái bóng của Bill Gates. Năm 2015, Melinda Gates thành lập Pivotal Ventures, một công ty đầu tư tập trung vào các vấn đề liên quan đến phụ nữ và gia đình.

Khả năng Melinda Gates muốn làm từ thiện theo ý mình đang được theo dõi chặt chẽ đặc biệt là sau khi MacKenzie Scott, vợ cũ của tỉ phú Jeff Bezos, Giám đốc điều hành Amazon, bất ngờ hiến tặng hơn 4 tỉ đô la cho các mục đích từ thiện chỉ trong vòng 4 tháng vào năm ngoái.

MacKenzie Scott hoàn tất thủ tục ly hôn với ông chủ Amazon vào tháng 4-2019 và được chia một lượng cổ phần ở Amazon có trị giá hơn 35 tỉ đô la vào thời điểm đó. MacKenzie Scott tâm sự rằng bà cảm thấy cần phải cho đi nhanh chóng vì đại dịch Covid-19 giáng đòn nặng nề đối với cuộc sống của những người Mỹ đang gặp khó khăn.

Callahan cho rằng Bill Gates và Melinda Gates vẫn còn nhiều tài sản để hiến tặng và có những dấu hiệu cho thấy Melinda Gates muốn tập trung vào các hoạt động hỗ trợ trao quyền cho phụ nữ, một trọng tâm của Quỹ Bill & Melinda Gates trong 5 năm qua.

“Bạn có thể hình dung rằng Melinda Gates sẽ làm từ thiện quyết liệt hơn nếu bà có thể hành động độc lập. Bà ấy sẽ là một nhân vật quan trọng trong giới thiện nguyện trong những thập niên tới”, Callahan nói.

Vợ chồng tỉ phú Bill Gates tham gia một sự kiện tại Trung tâm Lincoln ở New York, Mỹ vào năm 2018. Ảnh: Getty

Sẽ chia tài sản theo thỏa thuận tiền hôn nhân

Trong đơn ly hôn đứng tên chung gửi cho tòa án tối cao hạt King ở TP Seatle, bang Washington, cặp đôi này cho biết cuộc hôn nhân của họ đã tan vỡ và không thể cứu vãn nhưng họ khẳng định đã đạt được thỏa thuận về cách chia tài sản trong thời kỳ hôn nhân.

Theo nội dung của đơn này, Melinda là người chủ động đệ đơn và Bill Gates đồng ý.

Vợ chồng Bill Gates đề nghị tòa chấm dứt cuộc hôn nhân của họ và phân chia bất động sản, lợi ích kinh doanh và các nghĩa vụ nợ như đã đặt ra “trong một hợp đồng riêng của chúng tôi” (một dạng hợp đồng tiền hôn nhân theo cách hiểu của một số cơ quan truyền thông).

Đây là vụ ly hôn gây chấn động thứ hai trong giới những người giàu có nhất hành tinh trong những năm gần đây sau vụ ly hôn của tỉ phú Jeff Bezos, ông chủ Amazon và vợ MacKenzie Scott vào năm 2019.

Vụ ly hôn của vợ chồng Jeff Bezos được dàn xếp nhanh chóng và MacKenzie Scott được chia 25% cổ phần của hai vợ chồng ở Amazon, tương đương 4% cổ phiếu phổ thông đang lưu hành của Amazon, trị giá 35,6 tỉ đô la.
Đối với vợ chồng Bill Gates, việc phân chia của cải có thể khó khăn hơn nhiều vì danh mục tài sản của họ khá đa dạng.

Vợ chồng Bill Gates đang sở hữu số tài sản có trị giá ước tính 146 tỉ đô la, theo Chỉ số Tỉ phú Bloomberg. Theo FactSet, Bill Gates đang nắm 1,37% cổ phần đang lưu hành của Microsoft, trị giá hơn 26 tỉ đô la. Số cổ phần mà Bill Gates đang nắm giữ tại Microsoft chỉ chiếm chưa đến 20% tổng tài sản của ông.

Tài sản lớn nhất của Bill Gates là Công ty đầu tư gia đình Cascade Investment, được ông thành lập bằng tiền bán cổ phiếu Microsoft và cổ tức từ Microsoft. Thông qua Cascade Investment, Bill Gates nắm giữ các lợi ích kinh doanh và cổ phần ở nhiều công ty khác hoạt động trong các lĩnh vực bất động sản, năng lượng, khách sạn...

Ngoài ra, vợ chồng ông cũng là những chủ đất nông nghiệp lớn nhất nước Mỹ. Nhà cửa và bất động sản của vợ chồng Bill Gates bao gồm tòa lâu đài rộng 6.100 mét vuông ở bang Washington.

Monica Mazzei, luật sư ở hãng luật Sideman & Bancroft, cho rằng câu hỏi lớn là Bill Gates và Melinda Gates sẽ tiếp tục hợp tác ở mức độ nào tại Quỹ Bill & Melinda Gates và Công ty Cascade Investment trong tương lai.

Mazzei nói: “Ngay cả ở những vụ ly hôn êm thấm nhất mà tôi từng chứng kiến, các bên liên quan thích phân chia quỹ từ thiện của họ để mỗi bên tự chủ hơn và ít can thiệp vào hoạt động của nhau hơn”.

Nguyên tắc này cũng áp dụng cho các công ty đầu tư gia đình, tức các khoản đầu tư có thể được chia thành hai phần riêng biệt nếu các bên ly hôn

Luật của bang Washington có thể cung cấp một số manh mối về cách mà vợ chồng Bill Gates chia tài sản sau ly hôn. Theo luật về tài sản chung trong hôn nhân của bang này, vợ và chồng sở hữu ngang bằng nhau đối với bất kỳ tài sản nào được tạo ra trong thời kỳ hôn nhân.

Tuy nhiên, luật không bắt buộc chia đều tài sản chung này theo tỷ lệ 50-50 trong trường hợp ly hôn.

Janet George, luật sư gia đình ở hãng luật McKinley Irvin, nói: “Các tòa có thể chia tài sản nhiều hơn hay ít hơn cho mỗi bên dựa vào những gì mà họ xem là công bằng”.

Vị luật sư này cho biết công chúng có thể không bao giờ biết được cách mà họ chia tài sản vì các chi tiết bị che giấu đằng sau một hợp đồng riêng.

Theo Los Angeles Times, Reuters, Bloomberg, NY Times