“Điều tôi hối tiếc nhất trong cuộc đời mình là kết hôn và sinh con. Thật tuyệt làm sao khi chỉ có một mình!” – đây là chia sẻ của cô Liu Fang, một nhân viên văn phòng tại Thượng Hải, trên mạng xã hội Weibo về cuộc sống hôn nhân.
Theo tờ South China Morning Post ngày 5-5, dòng tâm sự trên của cô Liu cũng phản ánh một thực tế ngày càng phổ biến tại Trung Quốc, khi nhiều người, chủ yếu là phụ nữ, ngày càng gặp nhiều bế tắc trong hôn nhân.
Vừa kiếm tiền vừa lo việc nhà, phụ nữ TQ bế tắc trong hôn nhân. Ảnh: STEVEN RIBET
Cô Liu, 38 tuổi, đã kết hôn được bảy năm và có một cậu con trai sáu tuổi. Khi mới kết hôn, cô kỳ vọng rằng hạnh phúc sẽ nhân đôi.
“Hóa ra công việc lại tăng gấp ba: Công việc văn phòng, công việc nhà và công việc chăm sóc con cái. Tôi đã nghĩ đến chuyện ly hôn suốt thời gian qua” – cô Liu chia sẻ.
Vừa lo việc nhà, vừa phải kiếm tiền
Chăm sóc con cái, quán xuyến việc gia đình và vẫn phải đảm bảo công việc ngày càng là lý do phổ biến dẫn đến tình trạng bế tắc trong hôn nhân tại Trung Quốc. Ngoài ra, phụ nữ Trung Quốc ngày càng bất bình với những chính sách công khiến mình bất lợi như quy định "30 ngày hòa giải" trước ly hôn có hiệu lực từ đầu năm nay.
Theo khảo sát "Cuộc sống Tươi đẹp" hàng năm của Trung Quốc, trong năm 2020, gần 20% phụ nữ đã kết hôn cho biết họ hối tiếc khi kết hôn, so với 12% vào năm 2017 và 9% vào năm 2012.
Trong khi đó, chỉ có khoảng 7% nam giới nói rằng họ hối tiếc khi kết hôn.
Cuộc khảo sát do Cục Thống kê Quốc gia, Tổng công ty Bưu điện Trung Quốc và Trường Phát triển Quốc gia thuộc ĐH Bắc Kinh phối hợp thực hiện, trong đó mẫu khảo sát được phát cho 100.000 hộ gia đình trên khắp Trung Quốc qua đường bưu điện.
Cùng với tình trạng ngày càng nhiều phụ nữ bế tắc trong hôn nhân, Trung Quốc đã ghi nhận sự gia tăng số vụ ly hôn trong thập niên qua, trong khi tỷ lệ kết hôn lại giảm.
Theo số liệu của Bộ Dân sự, tỷ lệ ly hôn trên kết hôn, hoặc ly hôn theo tỷ lệ phần trăm của các cuộc hôn nhân, vào năm 2009 ở mức hơn 20%. Năm 2019, con số này là 50%.
Tỷ lệ này đã giảm vào năm 2020, trong bối cảnh đại dịch COVID-19 bùng phát, song vẫn ở mức cao trên 45%.
Thông thường, phụ nữ là người đề nghị ly hôn. Theo số liệu của Tòa án Nhân dân Tối cao, hơn 73% các vụ ly hôn trên khắp Trung Quốc trong năm 2017 đều do người vợ đề xuất.
Trước tình trạng các vụ ly hôn gia tăng, chính phủ Trung Quốc ngày 1-1 đã ban hành một đạo luật yêu cầu các cặp vợ chồng phải trải qua "thời gian hòa giải" 30 ngày trước khi hoàn tất việc chia tay.
Sự phân chia công việc trong gia đình không đồng đều
Trong một cuộc khảo sát của Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV) năm 2020, gần 47% đàn ông Trung Quốc cho biết họ đã tham gia làm việc nhà trước khi kết hôn, so với 46% ở phụ nữ. Tuy nhiên, tỷ lệ này đã thay đổi sau khi kết hôn, với 46% nam giới và 48% phụ nữ đảm nhận công việc gia đình.
South China Morning Post dẫn lời ông Zhu Nan – chuyên gia tại Khoa Tâm lý của ĐH Ma Cao - cho biết một lý do chính dẫn đến sự không bằng giữa vợ và chồng có thể là vì nam giới không làm công việc gia đình một cách công bằng.
“Sự phân chia công việc trong gia đình không đồng đều (thường thiên về nam giới) có liên quan đáng kể sự bất mãn trong hôn nhân” – ông Zhu nhận định.
Vừa kiếm tiền vừa lo việc nhà, phụ nữ TQ bế tắc trong hôn nhân. Ảnh: GETTY IMAGES
Tại Mỹ, 51% đàn ông đã kết hôn cho biết họ hài lòng với việc phân chia công việc gia đình, so với 40% phụ nữ đã kết hôn, theo một nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu Pew được công bố năm 2019.
56% số đàn ông đã kết hôn cho biết họ hài lòng với cách tiếp cận nuôi dạy con cái của vợ, trong khi 42% phụ nữ đã kết hôn hài lòng cách chăm sóc của chồng.
Theo bà Huang Yuqin - giáo sư xã hội học tại ĐH Khoa học và Công nghệ Đông Trung Quốc, nhiều người vợ tại Trung Quốc đang phải gánh vác rất nhiều công việc, việc nhà và học hành của con cái.
Tỷ lệ tham gia lao động của phụ nữ Trung Quốc vẫn ở mức cao trên 60%, một trong những tỷ lệ cao nhất ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, vì vậy nhiều bà mẹ vừa phải đi làm, vừa phải cạnh tranh cho việc học tập của con cái, điều vốn rất khốc liệt ở nước này, bà Huang cho biết.
“Họ đầu tư nhiều tâm sức và thời gian cho gia đình, thường nhiều hơn chồng… Sự bất mãn nảy sinh khi trách nhiệm giữa hai bên không thống nhất” – bà Huang nói.
Theo bà Huang, phụ nữ trong độ tuổi từ 36 đến 45 tuổi thường là những người bất mãn nhất, nói thêm rằng có thể là do họ đang ở giai đoạn mệt mỏi nhất của cuộc đời.
Các báo cáo về bạo lực đối với phụ nữ cũng ngày càng tăng, điều có thể khiến những người trong cuộc hôn nhân cảm thấy thất vọng, bà Huang nói.
Theo South China Morning Post, bên cạnh những lo ngại về bạo lực gia đình, một số thay đổi lớn trong chính sách công cũng khiến phụ nữ suy nghĩ lại về việc kết hôn.
Bà Hou Hongbin - một nhà văn nữ quyền tại Quảng Châu - cho biết: “Chính quyền đã cấm nhà trai tặng quà đính hôn, nhưng không cấm của hồi môn từ nhà gái. Khi xảy ra bạo lực gia đình, chính quyền địa phương thường dung túng cho hành vi đó và phụ nữ không có nơi nào để tìm kiếm sự bảo vệ”.
Phụ nữ cũng chịu nhiều áp lực hơn trong việc sinh con khi chính phủ Trung Quốc bãi bỏ chính sách một con vào năm 2015 và bắt đầu khuyến khích các gia đình nuôi hai con trong bối cảnh dân số già đi nhanh chóng, bà Hou cho biết.
Theo ông Zhu Nan, tình trạng nhiều phụ nữ không hạnh phúc trong hôn nhân cũng đặt ra câu hỏi về việc đánh giá lại quan niệm văn hóa về giá trị của hôn nhân.
“Kết hôn không còn là mục tiêu cuối cùng của đàn ông và phụ nữ, và chúng ta nên ngừng đặt nặng vấn đề này. Nói rộng hơn, người dân Trung Quốc đang dần loại bỏ quan niệm truyền thống về hôn nhân, trong đó đàn ông được cho là đầu tư nhiều hơn vào việc theo đuổi bạn gái, trong khi phụ nữ được cho là người hy sinh hạnh phúc của mình cho gia đình” – ông Zhu cho biết.
“Tất nhiên, lý tưởng mới là để cả nam giới và phụ nữ phải gánh vác trách nhiệm trong gia đình một cách đồng đều” - ông Zhu nói thêm.
Theo ghi nhận của bà Huang Yuqin, phụ nữ Trung Quốc đang bắt đầu xây dựng những cuộc sống khác nhau cho chính họ.
“Họ bắt đầu nhận ra rằng mọi người không nhất thiết phải kết hôn” – bà Huang nói.
