Thực hiện chỉ đạo của tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu (BR-VT) về việc tăng cường chấn chỉnh công tác quản lý nhà nước về giá đất và thị trường bất động sản trên địa bàn, Sở TN&MT mới đây đã có báo cáo chi tiết về thực trạng quản lý của ngành. Trong đó có nội dung quan trọng liên quan đến việc tạm dừng giải quyết các hồ sơ chuyển nhượng đất đồng sở hữu.

Quảng cáo một khu đất đồng sở hữu. Ảnh: HP

3.771 thửa đất đồng sở hữu

Trước đó, tỉnh giao Sở TN&MT phối hợp với các sở, ngành, đơn vị và địa phương rà soát số lượng thửa đất ở, đất nông nghiệp đồng sở hữu (từ ba hộ gia đình, cá nhân trở lên), số lượng các thửa đất có diện tích 2.000 m² trở lên được tách thành nhiều thửa có dạng chia lô; tình hình sử dụng đất đai, xây dựng tại các thửa đất đồng sở hữu.

Trong thời gian rà soát, tỉnh tạm dừng thực hiện các thủ tục chuyển nhượng đất đồng sở hữu (kể cả các trường hợp đã tiếp nhận hồ sơ nhưng chưa hoàn thành các thủ tục xác nhận, cấp giấy) đối với các trường hợp diện tích bình quân/hộ gia đình, cá nhân sử dụng trong cùng một thửa đất thấp hơn diện tích tối thiểu tách thửa theo quy định trên địa bàn tỉnh.

Thống kê của Sở TN&MT cho thấy số lượng thửa đất ở, đất nông nghiệp có nhiều hộ gia đình, cá nhân đồng sở hữu (từ ba hộ gia đình, cá nhân trở lên) từ năm 2018 đến 2020 trên địa bàn tỉnh là 3.771 trường hợp.

Trong đó nhiều nhất là TP Vũng Tàu, có 1.445 trường hợp (đồng sử dụng từ ba đến 10 người là 1.312 trường hợp, đồng sử dụng từ 11 đến 50 người là 125 trường hợp, đồng sử dụng trên 50 người là tám trường hợp).

Tiếp đó là thị xã Phú Mỹ với 1.020 trường hợp (990 thửa đất đồng sở hữu từ ba đến 10 người, 30 thửa đất đồng sở hữu từ 11 đến 50 người, không có thửa đất trên 50 người đồng sở hữu).

Ngoài ra, tại các địa phương khác là TP Bà Rịa, các huyện Long Điền, Xuyên Mộc, Đất Đỏ, Châu Đức, Côn Đảo hầu hết đều nằm trong diện một thửa đất có từ ba đến 10 người đồng sở hữu.

Cấp sổ đồng sở hữu là đúng luật nhưng có “mặt trái” 

Theo Sở TN&MT, việc nhiều hộ gia đình, cá nhân sử dụng chung cùng một thửa đất đã có từ nhiều năm trước. Việc cấp giấy chứng nhận đồng sở hữu là đúng luật, được quy định tại Luật Đất đai 2013, Luật Dân sự 2015.

Tuy nhiên, từ khi Quyết định 18/2014 của UBND tỉnh quy định về tách thửa đất trên địa bàn tỉnh có hiệu lực thi hành, việc tách thửa được quy định chặt chẽ hơn thì việc đồng quyền sử dụng đất cũng xảy ra nhiều hơn.

Việc một thửa đất nhiều người làm chủ khi chuyển nhượng hiện trạng phần lớn là đất chưa có các công trình xây dựng. Có trường hợp có dấu hiệu người sử dụng đất tự lập sơ đồ thửa đất dạng phân lô để sử dụng hoặc chuyển nhượng bằng giấy viết tay; lợi dụng việc quản lý chưa chặt chẽ của các cơ quan tại địa phương để xây dựng nhà trái phép.

Trong công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, việc nhiều hộ gia đình, cá nhân đồng sở hữu một thửa đất gây nhiều khó khăn từ công tác kiểm đếm, thu thập hồ sơ, đến xét và chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ, thu hồi… Ngoài ra, có trường hợp nhiều hộ gia đình có nhà ở trên đất gây khó khăn cho việc hỗ trợ di dời hoặc xét tái định cư.

Sở TN&MT kiến nghị tỉnh sớm ban hành quyết định về tách thửa đất thay thế Quyết định 18/2014 nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân. Cùng với đó, địa phương cần làm việc với các đơn vị đang hành nghề đo đạc trên địa bàn tỉnh để yêu cầu không tiếp tay, đo vẽ tách thửa trái quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, từng địa phương phải tăng cường kiểm tra, quản lý tại cơ sở, không để xảy ra tình trạng xây dựng trái phép, sử dụng đất không đúng mục đích.

Sau khi nghe báo cáo của sở, tỉnh BR-VT đang xem xét để sớm có văn bản tiếp tục tạm dừng hay cho phép giải quyết các hồ sơ chuyển nhượng đất đồng sở hữu trên địa bàn.