Bệnh viện điều trị COVID-19 ở Hà Nội - Ảnh: NAM TRẦN
Trong dự thảo lấy ý kiến góp ý của Ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống dịch COVID-19, các bộ, ngành, tỉnh, thành và chuyên gia, Bộ Y tế nêu rõ trong nước, tuy tỉ lệ tử vong đã giảm nhiều so với giai đoạn trước (tỉ lệ chết/mắc giảm mạnh từ 1,03% trong tháng 1-2022 xuống còn 0,06% trong tháng 5-2022) nhưng vẫn ghi nhận trường hợp tử vong và nhiều bệnh nặng đang được theo dõi, điều trị.
Chưa chuyển COVID-19 sang bệnh truyền nhiễm nhóm B
Hiện Việt Nam chưa thể chuyển COVID-19 từ bệnh truyền nhiễm nhóm A sang nhóm B. Theo Bộ Y tế, virus SARS-CoV-2 biến đổi liên tục (từ tháng 12-2019 đến nay ghi nhận 5 biến thể mới và trong vòng 6 tháng qua biến thể Omicron có 5 biến thể phụ), nguy cơ xuất hiện biến thể mới với khả năng lây lan nhanh, gây bệnh nặng, tỉ lệ tử vong cao, khả năng né tránh miễn dịch vẫn chưa được đánh giá đầy đủ, chưa dự báo được.
Theo quy định của Luật phòng chống bệnh truyền nhiễm và các văn bản hướng dẫn liên quan thì có nhiều quy định rất khác biệt cần phải điều chỉnh giữa bệnh nhóm A và nhóm B như: giám sát bệnh truyền nhiễm tại cửa khẩu, tại cộng đồng; công bố dịch; phòng lây nhiễm tại cơ sở khám, chữa bệnh; cách ly y tế; điều trị miễn phí; kiểm soát ra, vào vùng có dịch.
Hơn nữa, biện pháp về vắc xin phòng COVID-19 sử dụng trong tình trạng khẩn cấp chưa có cơ chế áp dụng khi chuyển sang bệnh truyền nhiễm nhóm B. Vì vậy, nếu chuyển qua bệnh truyền nhiễm nhóm B, khi dịch bệnh bùng phát sẽ gây khó khăn trong công tác phòng, chống dịch bệnh.
Chưa coi COVID-19 là bệnh lưu hành
Bên cạnh đó, theo Bộ Y tế, các tài liệu về dịch tễ học trong nước và trên thế giới và WHO thì một bệnh được coi là lưu hành khi có một số tiêu chí cụ thể:
1. Có sự tồn tại thường xuyên tác nhân gây bệnh.
2. Tồn tại quần thể cảm nhiễm và ổ chứa tác nhân gây bệnh.
3. Bệnh dịch xảy ra ở một nhóm đối tượng cụ thể hoặc quần thể dân số trong địa bàn nhất định.
4. Tỉ lệ mắc bệnh có tính ổn định và có thể dự báo được.
Đối với tiêu chí số 4, hầu hết các nước trên thế giới đều trong trạng thái số mắc và tử vong chưa ổn định, xu hướng tăng giảm thất thường khi có xuất hiện các biến thể mới của virus SARS-CoV-2 (như Nam Phi, Mỹ sau 2 tháng dịch có xu hướng giảm đã tăng trở lại từ đầu tháng 5-2022 đến nay do sự lưu hành của các biến thể BA.4, BA.5 và chưa có xu hướng chững lại), virus SARS-CoV-2 có thể tiếp tục xuất hiện những biến thể mới.
Đồng thời, miễn dịch có được (do vắc xin và mắc bệnh) chưa có tính ổn định lâu dài và giảm dần theo thời gian. Do đó, sau khoảng thời gian đủ lớn, dịch có thể bùng phát trở lại bất kỳ lúc nào. Cần thêm thời gian để theo dõi, đánh giá tính ổn định cũng như sự thay đổi của tác nhân gây bệnh.
Việc công bố hết dịch COVID-19 tại Việt Nam có thể cân nhắc khi WHO công bố hết tình trạng đại dịch hay sự kiện y tế công cộng đáng quan ngại trên toàn cầu, và tình hình dịch COVID-19 tại Việt Nam tiếp tục được kiểm soát tốt trên phạm vi cả nước.
Song song 2 tình huống ứng phó dịch COVID-19
Hiện nay, trên cơ sở kế hoạch đáp ứng và phòng chống nhằm kết thúc tình trạng khẩn cấp của đại dịch COVID-19 trong năm 2022 của WHO, Bộ Y tế đề xuất phương án bảo đảm công tác y tế ứng phó với các tình huống dịch COVID-19 năm 2022 - 2023, trong đó có 2 tình huống:
Tình huống 1: Chủng virus vẫn tiếp tục tiến hóa, tuy nhiên do cộng đồng đã có miễn dịch nên số trường hợp nặng và tử vong ở mức thấp, dịch không còn nghiêm trọng hoặc xuất hiện biến thể mới nhưng ít nghiêm trọng.
Đối với tình huống này, các biện pháp phòng chống dịch COVID-19 sẽ được giảm dần tương tự như đối với các bệnh truyền nhiễm nhóm B để tạo điều kiện cho người dân thích ứng an toàn, linh hoạt với trạng thái bình thường mới.
Tình huống 2: Xuất hiện biến thể mới nguy hiểm hơn có khả năng làm giảm hiệu quả vắc xin hoặc miễn dịch, khiến ca nặng hoặc tử vong tăng lên, dịch có nguy cơ bùng phát mạnh, trên diện rộng, vượt quá năng lực của hệ thống y tế.
Đối với tình huống này, các biện pháp phòng chống dịch COVID-19 sẽ được củng cố và thực hiện nghiêm đối với bệnh truyền nhiễm nhóm A nhằm nhanh chóng kiểm soát dịch bệnh, hạn chế số mắc và tử vong, bao gồm các biện pháp đặc thù.
Vì sao phải ký cam kết nếu không tiêm vắc xin COVID-19 mũi 4? TTO - Những ngày qua người dân nhiều nơi xôn xao về việc phải ký cam kết, nếu không tiêm và xảy ra dịch thì phải chịu trách nhiệm. Lãnh đạo các cơ quan y tế lý giải nguyên nhân.