Ngân hàng HSBC mới đây đã có báo cáo về việc bùng nổ dòng vốn FDI vào ASEAN. Theo đó, dù dịch bệnh, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vẫn tiếp tục đổ vào các thị trường Đông Nam Á, đặc biệt là lĩnh vực sản xuất.
Theo báo cáo của HSBC, Việt Nam và Indonesia là hai thị trường nhận nhiều vốn FDI nhất. "Trong khi Việt Nam đang chuyển mình thành trung tâm sản xuất công nghệ, Indonesia lại tập trung vào chuỗi cung ứng xe điện", báo cáo nêu.
Theo HSBC, thị trường ASEAN đã chứng kiến sự bùng nổ của FDI trong những năm gần đây, phần lớn là nhờ vào tiềm năng kinh tế to lớn của khu vực. Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008-2009 cũng chính là "chất xúc tác" quan trọng cho sự bùng nổ FDI trong khu vực, khi nhiều công ty đa quốc gia tìm kiếm các cơ hội đầu tư tại những nền kinh tế tăng trưởng nhanh và có lợi thế về chi phí.
Số liệu thống kê cho thấy, tổng FDI vào 6 nước ASEAN (Singapore, Malaysia, Indonesia, Thái Lan, Việt Nam và Philippines) trung bình mỗi năm đạt gần 127 tỷ USD kể từ 2010, gần gấp ba lần so với một thập kỷ trước đó (mức trung bình trong giai đoạn 2000-2009 là 41 tỷ USD).
Tương tự, FDI ròng (giá trị đầu tư trực tiếp vào trong nước trừ đi giá trị đầu tư trực tiếp ra nước ngoài) trung bình đạt gần 54 tỷ USD một năm kể từ 2010, gần gấp 4 lần một thập kỷ trước đó.
"Những cải cách trong khuôn khổ pháp lý dành cho FDI tại từng quốc gia ASEAN trong những năm gần đây sẽ giúp thu hút thêm nguồn vốn đầu tư đáng kể", HSBC nhận định.
"FDI vẫn đứng vững kể từ khi dịch bệnh bắt đầu. Thực tế, năm 2020, ASEAN-6 thu hút lượng FDI cao kỷ lục, khoảng 13% FDI toàn thế giới, phần lớn nhờ vào sự bùng nổ đầu tư vào Singapore. Chúng tôi tin rằng xu hướng này có thể tiếp diễn trong trung hạn, do triển vọng tăng trưởng của ASEAN vẫn rất mạnh mẽ", HSBC nhận định.
Tuy nhiên, HSBC cũng cho biết, không phải tất cả các nền kinh tế ASEAN đều hưởng lợi như nhau từ đợt bùng nổ FDI này. Ngoài Singapore, HSBC nhắc đến Malaysia và Việt Nam như là hai thị trường nổi bật.
Trong đó, theo HSBC, Việt Nam đã chuyển đổi thành công thành trung tâm sản xuất mới nổi của toàn cầu.
Lý giải về câu chuyện của Việt Nam, HSBC cho biết, Việt Nam là một ví dụ nổi bật khi nghĩ đến những câu chuyện thành công về các nền kinh tế được thúc đẩy bởi FDI.
Cụ thể, Việt Nam đã chuyển mình thành một ngôi sao đang lên trong chuỗi cung ứng toàn cầu, chiếm được thị phần toàn cầu đáng kể trong nhiều lĩnh vực, bao gồm dệt may, giày dép và điện tử tiêu dùng…
Theo HSBC, dòng chảy FDI mới vào Việt Nam từ thập niên 2010, tập trung vào lĩnh vực sản xuất, vẫn luôn chiếm 4-6% GDP. Ban đầu, phần lớn vốn đầu tư đổ vào các lĩnh vực tạo giá trị cộng thêm thấp như dệt may và giày dép. Tuy nhiên, trong những năm qua, Việt Nam đã tiến lên trong chuỗi giá trị, trở thành trung tâm sản xuất chính cho các sản phẩm điện tử trong hai thập niên gần đây.
Xuất khẩu hàng điện tử đã đạt mức cao kỷ lục 100 tỷ USD trong năm 2021, chiếm hơn 30% tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam; vào 20 năm trước, tỷ trọng này chỉ chiếm 5%.
Sự thành công trong lĩnh vực công nghệ, phần nhiều là nhờ vào nguồn FDI nhiều năm của Samsung tại Việt Nam kể từ cuối những năm 2000, theo HSBC.
Việt Nam và Indonesia là hai thị trường nhận nhiều FDI nhất. Trong khi Việt Nam đang chuyển mình thành trung tâm sản xuất công nghệ, Indonesia lại tập trung vào chuỗi cung ứng xe điện. (Ảnh: Hữu Thắng)
Cụ thể, với tổng đầu tư khoảng 18 tỷ USD trong những năm qua, Samsung hiện sở hữu tám nhà máy và một trung tâm R&D tại Việt Nam, bao gồm hai nhà máy sản xuất điện thoại thông minh, cung cấp phân nửa sản lượng điện thoại thông minh và máy tính bảng của hãng.
Theo HSBC, sự thành công của Samsung đã thúc đẩy những người khổng lồ công nghệ khác, như Google và LG, chuyển chuỗi cung ứng của họ đến Việt Nam. Xu hướng này càng phát triển mạnh mẽ hơn trong giai đoạn căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, không chỉ nâng cao sản lượng xuất khẩu của Việt Nam mà còn gia tăng dòng chảy FDI vào trong nước.
Cũng theo HSBC, mặc dù quá trình này phần nào bị gián đoạn do Covid-19, FDI vào Việt Nam vẫn rất ổn định, cụ thể trong những khu vực sản xuất liên cung ứng cho Apple.
Ví dụ, hai nhà cung ứng Đài Loan của Apple, Pegatron và Foxconn, và hai nhà lắp ráp Trung Quốc đại lục, Luxshare và Goertek, đều vừa công bố các kế hoạch đầu tư lớn nhằm tăng cường năng lực sản xuất tại Việt Nam.
"Chúng tôi tin rằng, chiến lược thu hút FDI cạnh tranh và những điều kiện vĩ mô cơ bản lành mạnh của Việt Nam sẽ tiếp tục thu hút nguồn FDI chất lượng, yếu tố chính giúp nền kinh tế tiến lên trong chuỗi giá trị", HSBC khẳng định.
Đặc biệt, theo HSBC, tham vọng công nghệ của Việt Nam không chỉ dừng lại ở việc trở thành trung tâm sản xuất cấp thấp. "Tuy nhiên, điều này có nghĩa là cần nhiều cải cách hơn nữa, bao gồm cả nâng cao tay nghề của lực lượng lao động và cải thiện chất lượng cơ sở hạ tầng, để có thể nắm bắt nhiều cơ hội", báo cáo của HSBC nêu rõ.
Theo số liệu mới công bố từ Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), tính đến ngày 20/6, tổng vốn đăng ký cấp mới, điều chỉnh và góp vốn mua cổ phần, mua phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài đạt trên 14,03 tỷ USD.
Trong đó, có 752 dự án mới được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư (giảm 6,5% so với cùng kỳ), với tổng vốn đăng ký đạt trên 4,94 tỷ USD (giảm 48,2% so với cùng kỳ).
Ngoài ra, còn có 487 lượt dự án đăng ký điều chỉnh vốn đầu tư (tăng 5,9% so với cùng kỳ), với tổng vốn đăng ký tăng thêm đạt gần 6,82 tỷ USD (tăng 65,6% so với cùng kỳ); 1.707 lượt góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài (giảm 8% so với cùng kỳ), với tổng giá trị vốn góp đạt trên 2,27 tỷ USD (tăng 41,4% so với cùng kỳ).
Theo Cục Đầu tư nước ngoài, tuy vốn đăng ký mới chưa hồi phục hoàn toàn sau sự gián đoạn của các biện pháp chống dịch năm 2021, song vốn điều chỉnh và góp vốn, mua cổ phần đã tiếp tục tăng mạnh.
6 tháng đầu năm, các nhà đầu tư nước ngoài đã đầu tư vào 18 ngành trong tổng số 21 ngành kinh tế quốc dân. Trong đó, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục dẫn đầu với tổng vốn đầu tư đạt gần 8,84 tỷ USD, chiếm gần 63% tổng vốn đầu tư đăng ký.