Được xây dựng hàng ngàn năm trước, Derinkuyu được xem là thành phố ngầm lớn nhất thế giới. "Derin kuyu" trong tiếng Thổ Nhĩ Kỳ có nghĩa là "giếng sâu".

Thành phố ngầm được phát hiện nhờ người dân sửa nhà

Thành phố ngầm Derinkuyu có hệ thống đường hầm và các phòng thông với nhau. Công trình đã được sử dụng gần như liên tục hàng nghìn năm trước, là hầm trú ẩn, bảo vệ người dân khỏi chiến tranh và thiên tai.

Niên đại của Derinkuyu vẫn còn gây nhiều tranh cãi. Có giả thuyết cho rằng thành phố ngầm này có từ thời người Phrygia, rồi người Ba Tư và những người theo đạo Cơ Đốc thời Byzantine (thành phố cổ của Hy Lạp) vào năm 780 - 1180. 

Nơi đây còn được xem là đã bảo vệ người dân khỏi thiên tai và cuộc chiến tranh giữa Ả Rập - Byzantine. Trong thời gian này, các nhà nguyện với hình dạng giống hang động có nhiều văn bản có khắc chữ Hy Lạp. 

Người dân sống tại đây đã sử dụng những tảng đá lăn lớn để đóng cửa thành phố từ bên trong, chống lại sự xâm nhập của kẻ thù.

Năm 1963, thành phố ngầm Derinkuyu bất ngờ được phát hiện khi những đường hầm tối lộ ra trong quá trình một người đàn ông sống tại vùng Cappadocia đang cải tạo, sửa chữa ngôi nhà. 

Đường hầm tối này được cho là 1 trong 600 lối vào của thành phố cổ. Khi khai quật công trình, người ta phát hiện ra một mạng lưới phức tạp bao gồm các ngôi nhà dưới lòng đất, lăng mộ, giếng nước, kho lương khô, chuồng trại, trường học, nhà máy rượu, nhà tù và nhà nguyện…

Vùng đất đá tại đây khá mềm khiến việc đào đường hầm dễ dàng hơn, nhưng cũng tạo ra rủi ro lớn về mức độ kiên cố. Công trình cần phải có những trụ đỡ lớn để chống đỡ. Bí ẩn khó lý giải ở đây là không có một tầng nào của Derinkuyu bị sập.

Hệ thống thông gió của thành phố ngầm Derinkuyu được tạo ra từ hơn 15.000 trục thông xuống các tầng, đảm bảo lưu thông không khí đến tầng thứ 8. 

Các tầng ở trên, gần mặt đất hơn, được sử dụng là nơi sinh hoạt, nghỉ ngơi, bởi là những tầng thông gió tốt nhất. Các tầng dưới sâu lòng đất chủ yếu để trữ lương thực, nhà kho hoặc ngục tối. 

Các tầng giữa của thành phố ngầm được sử dụng với nhiều mục đích như để máy ép rượu, gia súc, tu viện và nhà thờ nhỏ. Trong đó, nổi tiếng nhất là nhà thờ hình chữ thập ở tầng 7.

Người dân Thổ Nhĩ Kỳ vẫn lấy nước từ hệ thống giếng của thành phố ngầm. Cho đến khi cú vung búa định mệnh của một người đàn ông đã khiến cả thế giới phải kinh ngạc trước một thành phố đồ sộ và nhiều bí ẩn như vậy.  

Năm 1985, thành phố ngầm Derinkuyu được UNESCO công nhận là Di sản thế giới. Nơi đây cũng là một trong những điểm du lịch đặc sắc và thu hút nhất tại vùng Cappadocia, Thổ Nhĩ Kỳ.

Choáng ngợp với những mái vòm cổ tích ở Iran - xứ sở Ba Tư diệu kỳ

TTO - Vẻ đẹp tinh xảo về nghệ thuật kiến trúc của những viên gạch mosaic, cùng quy mô đồ sộ nguy nga của những mái vòm tổ ong cao vút hàng trăm năm tuổi của những thánh đường ở Iran đã đạt đến độ kiệt tác.