Những ký ức cay đắng của Nhật Bản về trận chiến kéo dài hàng thập kỷ với giảm phát nặng nề đè nặng lên những cân nhắc của ngân hàng trung ương về việc thực hiện một bước khiêm tốn đầu tiên khỏi chính sách tiền tệ cực kỳ lỏng lẻo, ngay cả khi lạm phát và tiền lương tăng lên.
Ông Ueda cho biết, trong số các tác dụng phụ cần được cân nhắc sẽ có tác động mà các bước nới lỏng tiền tệ của ngân hàng trung ương đối với hệ thống ngân hàng. Ngoài ra, BOJ cũng sẽ xem xét các yếu tố cơ cấu như toàn cầu hóa và nhân khẩu học đã ảnh hưởng đến nền kinh tế và giá cả của Nhật Bản như thế nào.
Từng tham gia vào cuộc chiến giảm phát với tư cách là thành viên hội đồng quản trị của BOJ từ năm 1998 đến năm 2005, ông Ueda biết quá rõ về nguy cơ sớm thoát khỏi chính sách cực kỳ lỏng lẻo.
BOJ trở thành ngân hàng trung ương đầu tiên đưa lãi suất ngắn hạn về 0 vào năm 1999, để chống lại cuộc khủng hoảng ngân hàng trong nước và làm tăng nguy cơ giảm phát.
Sau khi thử nghiệm nới lỏng định lượng và mua các tài sản rủi ro, vào năm 2013, BOJ đã triển khai một chương trình kích thích lớn dưới thời cựu Thống đốc Haruhiko Kuroda để đẩy lạm phát lên mục tiêu 2% trong khoảng hai năm.
Khi chương trình mua tài sản không thể thúc đẩy lạm phát, BOJ đã hạ lãi suất ngắn hạn xuống mức âm vào năm 2016 và đưa ra mức trần đối với lãi suất trái phiếu 10 năm.
Mặc dù những động thái như vậy giúp giữ cho chi phí vay ở mức thấp, nhưng chúng đã bị các nhà phân tích chỉ trích vì bóp méo giá cả thị trường và phá vỡ lợi nhuận của các ngân hàng.
Nhiều nhà phân tích kỳ vọng ông Ueda sẽ bắt đầu loại bỏ dần chương trình kích thích triệt để của thống đốc tiền nhiệm vào cuối năm nay.
Trong cuộc họp chính sách diễn ra trong tuần này, BOJ đã giữ nguyên chương trình kiểm soát đường cong lãi suất và lãi suất âm và duy trì quan điểm rằng lạm phát sẽ chậm lại trong những tháng tới.
Quyết định này nhấn mạnh vị thế ngoại lệ của BOJ trong số các ngân hàng trung ương toàn cầu bao gồm Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB).
John Vail, chiến lược gia trưởng toàn cầu tại Nikko Asset Management cho biết: “Quyết định này không gây ngạc nhiên cho bất kỳ ai khác ngoài những người theo quan điểm diều hâu cứng rắn. Bất cứ ai bán khống đồng yên so với đồng đô la đều phải nhận ra rằng các nhà hoạch định chính sách có thể sẽ can thiệp mà không cần cảnh báo trước nếu đồng yên yếu đi nhiều”.
Mùa thu năm ngoái, Nhật Bản đã chi khoảng 65 tỷ USD để can thiệp vào thị trường tiền tệ nhằm hỗ trợ đồng yên khi đồng này tiến gần đến mức 146 và 152 so với đồng đô la. Các quan chức đã đưa ra cảnh báo về những biến động nhanh chóng của tiền tệ nhưng mức độ và biến động hiện vẫn còn xa mới có thể gây ra phản ứng.
Trong khi Fed bỏ qua đợt tăng lãi suất vào đầu tuần này, ECB đã tăng lãi suất một lần nữa và cả hai đều ám chỉ khả năng sẽ có thêm các đợt tăng lãi suất nữa khi họ tiếp tục chiến đấu chống lại lạm phát. Tín hiệu đó có thể tiếp tục gây áp lực lên đồng yên.
Ngược lại, ông Ueda kiên định với quan điểm của mình rằng chi phí của việc thắt chặt chính sách quá sớm có thể làm tổn hại nhiều hơn đến xu hướng lạm phát mới hình thành của Nhật Bản sau nhiều năm nỗ lực để tăng giá như một phần của chiến lược tăng trưởng. Việc BOJ kiên quyết bảo vệ các biện pháp kích thích của mình và đặc biệt là mức trần đối với lợi suất nợ chính phủ đã đóng vai trò như một mỏ neo cho lợi suất toàn cầu.
Mặc dù mọi người đều đồng thuận rằng việc nới lỏng tiền tệ sẽ tiếp tục duy trì trong một thời gian, nhưng có tin đồn đoán cho rằng BOJ có thể chọn cuộc họp tiếp theo vào tháng 7 để điều chỉnh việc kiểm soát lợi suất. Đây cũng là một động thái có thể gây ra sự hỗn loạn mới trên thị trường toàn cầu.
“BOJ thực sự không thể nói rằng họ sẽ điều chỉnh chính sách kiểm soát đường cong lợi suất trước thời hạn, vì vậy mọi cuộc họp của BOJ hiện đang diễn ra trực tiếp giống như cuộc họp của Fed”, Masamichi Adachi, nhà kinh tế trưởng Nhật Bản tại UBS Securities và là cựu quan chức của BOJ cho biết.
Nhiều nhà kinh tế đang cho rằng dự báo lạm phát của BOJ cho năm tài chính này là quá thấp và cần phải tăng lên khi BOJ công bố dự báo hàng quý vào tháng 7. Một số người trong số họ lập luận rằng điều đó có thể là lý do để điều chỉnh chính sách.
Goldman Sachs tuần này đã nâng triển vọng lạm phát lên 2,8% cho năm tài chính này, nới rộng khoảng cách với ước tính 1,8% của BOJ. Chỉ số lạm phát của Nhật Bản không bao gồm chi phí năng lượng hiện đã tiếp tục tăng tốc lên mức cao nhất kể từ năm 1981.
Junki Iwahashi, nhà kinh tế cấp cao tại Sumitomo Mitsui Trust Bank cho biết: “Những bình luận của ông Ueda cho thấy lạm phát đang đặt ông ấy vào tình thế khó quyết định nên đi theo hướng nào. Mặc dù vẫn còn quá sớm để đưa ra kết luận, nhưng ông Ueda vẫn để ngỏ khả năng điều chỉnh chính sách kiểm soát đường cong lợi suất vào tháng 7”.