Sáng 19/6, Quốc hội thảo luận dự án Luật Nhà ở (sửa đổi). Tại Điều 22, cá nhân nước ngoài được sở hữu nhà ở theo thỏa thuận trong các giao dịch mua bán, thuê mua, tặng cho, nhận thừa kế nhà ở nhưng tối đa không quá 50 năm và có thể được gia hạn thêm nếu có nhu cầu.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Ủy viên Ủy ban Pháp luật) băn khoăn vì quy định cho phép tổ chức, người nước ngoài được sở hữu nhà ở tại Việt Nam là vấn đề nhạy cảm, hệ trọng. Ông đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc kỹ việc nên hay không nên đưa nội dung này vào dự thảo.

Bên cạnh đó, Điều 19 dự thảo nêu một trong những nhóm được sở hữu nhà ở là cá nhân nước ngoài được phép nhập cảnh vào Việt Nam. Tuy nhiên, ông Hòa nói diện này mỗi năm số lượng rất nhiều.

"Không lẽ họ muốn mua nhà đất ở Việt Nam là được, đề nghị cân nhắc, nên chăng chỉ tổ chức cá nhân có vốn đầu tư, người nước ngoài có quốc tịch Việt Nam mới được sở hữu nhà đất", ông Hòa nêu quan điểm.

Ông Hòa cũng cho rằng thời gian qua dư luận rất bất bình khi không ít người nước ngoài núp bóng cá nhân , tổ chức người Việt Nam thâu tóm nhiều đất đai ở các địa phương. Ông Hòa kiến nghị bổ sung thêm thiết chế quản lý để hạn chế tình trạng này.

Đồng tình, đại biểu Trần Chí Cường (Trưởng ban Kinh tế Ngân sách, HĐND TP Đà Nẵng) băn khoăn với quy định trong dự thảo về tổ chức, cá nhân người nước ngoài được mua và sở hữu nhà tại Việt Nam.

"Dự Luật chưa quy định rõ việc tổ chức, cá nhân nước ngoài có quyền sở hữu nhà gắn liền với quyền sử dụng đất hay không", ông đặt vấn đề, cho rằng nội dung này cũng chưa phù hợp với dự thảo Luật đất đai (sửa đổi) và dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi).

Ông Cường đề nghị nghiên cứu, cân nhắc kỹ việc cá nhân nước ngoài được phép nhập cảnh vào Việt Nam là đối tượng được sở hữu nhà. Đại biểu đề nghị lưu ý kỹ việc người nước ngoài nhập cảnh vào Việt Nam với mục đích đi du lịch thì có quyền được sở hữu nhà ở hay không. Việc quy định như dự thảo Luật có xung đột với các quy định của pháp luật về nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam hay không?

Để đảm bảo tính khả thi, nội dung này cần được giải trình cụ thể, đánh giá tác động rõ ràng hơn trên cơ sở bảo đảm chặt chẽ, phù hợp với chủ trương của Đảng quy định tại Nghị quyết số 18 và thống nhất, đồng bộ các quy định về chính sách đất đai, bất động sản, nhà ở đối với tổ chức, cá nhân nước ngoài tại Việt Nam.

Góp ý về nội dung này, đại biểu Bế Minh Đức cho rằng quy định về số lượng nhà ở mà tổ chức, cá nhân nước ngoài được sở hữu tại Việt Nam cũng chưa hợp lý.

Theo Điều 21 dự thảo, cá nhân, người nước ngoài được mua, thuê, nhận, tặng, thừa kế và sở hữu 30% số lượng căn hộ trong một tòa nhà chung cư. "Số lượng như vậy quá lớn, có thể dẫn đến việc tổ chức, cá nhân nước ngoài có điều kiện kinh tế đầu cơ, tích tụ nhà ở tại Việt Nam, lũng đoạn thị trường về giá trong khi người Việt Nam thực sự có nhu cầu, khó tiếp cận nhà ở", đại biểu nói.

Ông Đức đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu tách quyền, số lượng sở hữu của nhà thầu, tổ chức với số lượng sở hữu nhà của cá nhân vì nhu cầu giữa hai nhóm này khác nhau. Đồng thời với cá nhân, đại biểu cho rằng cần đánh giá, xem xét nhu cầu thực sự.

Liên quan vấn đề này, tại cuối phiên thảo luận, Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị nói việc cho người nước ngoài mua, sở hữu nhà ở là được thực hiện theo Nghị quyết 19 của Quốc hội và luật hóa từ Luật Nhà ở 2014. "Chính sách này đảm bảo tổ chức, cá nhân nước ngoài được yên tâm sinh sống, làm việc tại Việt Nam, khuyến khích thu hút đầu tư nước ngoài, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội", ông nói.

Bộ trưởng cho biết, thống kê từ khi Luật Nhà ở 2014 có hiệu lực, số lượng nhà ở người nước ngoài mua và sở hữu tại Việt Nam không lớn. Dự Luật sửa đổi lần này đã quy định chặt chẽ loại nhà, khu vực được mua, số lượng được sở hữu.

"Quy định này không làm ảnh hưởng đến chính sách nhà ở khác của Nhà nước, như nhà ở xã hội, tái định cư, nhà cho người thu nhập thấp tại đô thị", ông Nghị nói và cho biết cơ quan soạn thảo, thẩm tra sẽ phối hợp, nghiên cứu kỹ làm rõ, đảm bảo phù hợp chủ trương của Đảng, thống nhất với pháp luật liên quan.

Tại báo cáo giải trình, tiếp thu dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) ngày 16/6, Bộ Xây dựng cũng cho rằng không cần thiết quy định người nước ngoài phải có quốc tịch Việt Nam mới được mua, sở hữu nhà ở.

Từ 2014 đến nay, khoảng hơn 3.500 tổ chức, cá nhân nước ngoài đã mua, sở hữu nhà ở tại Việt Nam, phần lớn ở Hà Nội, TP HCM, Bắc Ninh, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu. Người nước ngoài mua nhà chủ yếu đến từ Hàn Quốc, Trung Quốc, Singapore, Mỹ, Australia, Nhật Bản, Malaysia.

Căn hộ người nước ngoài mua sở hữu thời gian qua chủ yếu là chung cư tại các dự án nhà ở thương mại, nên theo Bộ Xây dựng, không ảnh hưởng tới nhu cầu mua nhà của người dân trong nước.

Dự kiến dự án Luật Nhà ở (sửa đổi) được thông qua tại kỳ họp 6, cuối năm 2023.

Sơn Hà